باشد برای بعد

در سال ۱۹۶۰ جین گودال، نخستی شناس مشهور، شمپانزه ای را مشاهده كرد كه از تركه ای برگ هایش را جدا و سپس آن را در لانه موریانه ها فرو كرد تا به اصطلاح «ماهی» یا همان موریانه بگیرد. این مشاهده او نخستین باری بود كه كسی به طور مستند جانوری غیرانسانی را در طبیعت مشغول ابزارسازی می دید. موریانه گیری هنوز یكی از سرگرمی های پرطرفدار در میان شمپانزه ها است، زیرا برای این انسانریخت ها موریانه منبعی باب میل از پروتئین است. در پارك ملی گومبه در تانزانیا تمام شمپانزه ها تا سن پنج سال و نیمگی موریانه گیری را فرامی گیرند. اكنون به نظر می رسد شمپانزه ها در چیزی بیش از ابزارسازی با پسرعموهای انسانی خود شریك هستند. احتمالاً شمپانزه ها نیز درست همچون كودك انسان در یادگیری میان دو جنس تفاوت نشان می دهند. الیزابت لونسدورف (E.Lonsdorf)، رفتارشناس جانوران در باغ وحش لینكلن پارك در شیكاگو، مشاهده كرده است كه شمپانزه های ماده موریانه گیری را خیلی زودتر از نرها و در واقع به طور متوسط حدود ۲۷ ماه زودتر یاد می گیرند. دختران در سن ۱۸ ماهگی یك چهارم وقت شان را كنار لانه های موریانه صرف تماشای موریانه گیری مادرشان می كنند. این در حالی است كه پسران در همان سن و سال به احتمال بسیار قوی تر نزدیك لانه موریانه ها مشغول بازی می شوند. این تفاوت در یادگیری موریانه گیری توسط دو جنس احتمالاً در بازده تكاملی آن ریشه دارد: برای شمپانزه های ماده منابع غذایی اولویت اول در تولیدمثل هستند در حالی كه برای نرها عامل حیاتی دستیابی به جفت است. از این رو ماده ها چنانچه قرار باشد یاد بگیرند چگونه از عهده تغذیه خود و فرزندشان برآیند باید تكالیف شان را در درس موریانه گیری به خوبی انجام دهند. نرها باید وقت بیشتری را صرف بررسی این مسئله دشوار كنند كه چگونه باید از نردبان اجتماعی بالا رفت و برای دسترسی به جفت در آینده ائتلاف تشكیل داد. چه كسی گفته ماهیگیری كار پسرهاست؟

Natural History, Nov.۲۰۰۵

منبع : روزنامه شرق