آنچه باید برای برخورداری از ناخن‌های سالم و زیبا بدانید

آخرین باری كه ناخن‌هایم شكست، حسابی عصبانی شدم. ناخن‌های من اصلا بلند نمی‌شود و با كوچكترین ضربه‌ای می‌شكند. بعضی اوقات هم به جای اینكه صاف و مستقیم بلند شود به سمت داخل دستم، قوس پیدا می‌كند، دیگر از دست ناخن‌هایم به ستوه آمده‌ام...
این صحبت‌هایی بود كه متخصص پوست از آخرین بیمار خود شنید. این اولین و آخرین بیمارش نبود كه با این مشكل به او مراجعه می‌كرد. هر روز چند نفر از این بیماران با مشكلاتی مشابه آن به مطب سر می‌زنند.
شما هم با ناخن‌هایتان مشكل دارید؟ اگر همین‌طور است شنیدن صحبت‌های متخصصین پوست درباره حفظ سلامت ناخن‌ها می‌تواند برای شما هم جالب باشد.
● ماهی ۰/۳ میلی‌متر رشد دارم
ناخن‌ها در حقیقت بخشی از پوست بدن به شما می‌روند كه بخش اصلی آنها را یك پروتئین به نام كراتین تشكیل می‌دهد. ناخن‌ها معمولا از مجاورت پوست اطرافشان رشد می‌كنند و بالا می‌آیند. بنابراین آن بخش از ناخن كه با ناخن‌گیر می‌چینید، بخشی از ناخن است كه مدتها قبل تولید شده است و مسیر تمام بستر ناخن‌ را طی كرده و به بالای انگشتان رسیده است.
هر ناخن از لایه‌ای از سلول‌های مخصوص در زیر قاعده ناخن و نزدیك پوست دور ناخن ساخته شده است.
اگر شما همین حالا به ناخن‌هایتان نگاه كنید، هلالی از ناخن را به شكل رنگ پریده درست در زیر پوست اطراف ناخن‌هایتان مشاهده می‌كنید. ناخن‌ها محكم به پوست زیرشان چسبیده‌اند و به وسیله چین‌های پوستی اطرافشان در مسیر مستقیم رشد كرده و بالا می‌آیند. شاید شما هم دیده باشید كه سرعت رشد موی شما با سایر اعضای خانواده و یا دوستانتان متفاوت است و ممكن اگر موهایتان را كوتاه كنید، چند ماه طول بكشد تا به قد اولیه‌اش برسد ولی ممكن است در فرد دیگری سرعت رشد موهایش خیلی بیشتر از شما باشد. به همین ترتیب سرعت رشد ناخن‌های شما نیز با دیگران متفاوت است و حتی ممكن است ناخن‌ یكی از انگشتانتان خیلی سریع‌تر از سایر انگشتانتان رشد كند و یا سرعت رشد ناخن‌های دست و پایتان كاملا متفاوت باشد.
هر ناخن به طور متوسط ۰/۳ سانتی‌متر در طول یك ماه رشد می‌كند. بنابراین اگر شما مثلا به دلیل فرو رفتن ناخن انگشت پا در پوست اطراف آن مجبور شوید كه به روش جراحی ناخن‌تان را بكشید، ۵ تا ۶ ماه طول می‌كشد تا ناخن جدیدی در محل آن رویش پیدا كند. ناخن‌های مردان سریع‌تر از ناخن‌های بانوان رشد می‌كند. در دوران حاملگی سرعت رشد ناخن افزایش می‌یابد چون ترشح هورمون‌ها می‌توانند باعث افزایش سرعت رشد ناخن شوند.
● وقتی ناخن‌ها بیمار می‌شوند
شما ممكن است ناخن‌های خوبی داشته باشید و شاهد رشد كاملا سالم ناخن‌هایتان باشید ولی بسیاری از افراد با ناخن‌هایشان مشكلات متفاوتی دارند. برخی افراد ناخن‌هایی شكننده دارند كه فقط كافی است به لبه لباسشان گیر كند، در این صورت ناخن‌شان خیلی سریع می‌شكند. شكنندگی ناخن‌ها در زمستان بیشتر می‌شود چون پوست و ناخن در این فصل خشك‌تر هستند. فرو بردن ناخن در آب حاوی كلر مثل آب استخر و مواد پاك كننده مانند وایتكس نیز باعث شكنندگی ناخن‌ها می‌شود. برای اینكه از ناخن‌هایتان در برابر شكستن محافظت كنید باید هنگام انجام كارهای منزل دقت كنید.
هنگام شستن ظرف‌ها از دستكش لاستیكی استفاده كنید. اگر عادت دارید لاك روی ناخن‌هایتان بمالید، نباید دائم برای پاك كردن آن از پاك كننده‌های لاك ناخن استفاده كنید چون این مواد ناخن‌هایتان را خشك كرده و شكنندگی آنها را افزایش می‌دهند. اگر از لاك ناخن استفاده می‌كنید دائم ناخن‌هایتان را با آن نپوشانید. بهتر است چند روز آن را از روی ناخن پاك كنید تا ناخن‌ها سلامت و قوام خود را باز یابند.
اگر شما لكه‌های سفید بر روی ناخن‌هایتان دارید، نشان دهنده آسیب‌های جزیی به ناخن هستند. اشتباه نكنید این لكه‌ها از كمبود ویتامین خبر نمی‌دهند. ناخن‌ها ممكن است به علت بیماری كبدی، سفید و كدر شوند.
اگر به ناخن‌های افراد سیگاری نگاه كنید می‌بینید ناخن‌های انگشتانی كه با آن سیگار را می‌گیرند، تغییر رنگ داده است. گاهی وقتی انگشتان دست یا پایتان به جایی برخورد می‌كند لكه‌های آبی متمایل به قرمز در زیر بستر ناخن‌هایتان پدیدار می‌شود كه به مرور سیاه می‌شود. در این شرایط، خونریزی در زیر بستر ناخن رخ داده كه در ابتدا این لكه خونی قرمز رنگ است ولی به مرور و با تجزیه شدن این خون، تغییر رنگ‌ها در زیر بستر شفاف ناخن به چشم می‌آیند. اگر شما به متخصص پوست مراجعه كنید، او می‌تواند به روش‌های مخصوصی این لكه خونی را از زیر بستر ناخن خارج كند و همانطور كه ناخن رشد می‌كند و بالا می‌آید، آسیب سطحی ناخن هم بالا آمده و با ناخن چیده خواهد شد.
گاهی دور ناخن پوسته پوسته می‌شود یا به اصطلاح <ریشه می‌كند.> در این موارد، لبه‌های كنده شده را باید با قیچی‌های مخصوص ببرید و آن ناحیه را ضدعفونی كنید چون محل مناسبی برای ورود میكروب‌ها به درون پوست است. شما می‌توانید از انواع كرم‌ها و لوسیون‌های مرطوب كننده برای حفاظت پوست دور ناخن‌تان استفاده كنید.
● دوپینگ ناخن‌ها
انواع مختلفی از مواد برای تقویت ناخن‌ها در بازار وجود دارند. با استفاده از این محصولات برای ناخن‌های ضعیف، شكننده و ورقه ورقه شده در كوتاه مدت می‌توان این ناخن‌ها را تقویت كرد اما اگر از این محصولات بیش از ۳ هفته استفاده كنید، اثرات آن برعكس خواهد شد یعنی با سفت كردن بیش از حد ناخن‌ها، آنها را به شكستگی مستعدتر می‌كنند. یك روش مفید برای داشتن ناخن‌های سالم و محكم، مالیدن كرم دست و روغن‌های گیاهی بر روی ناخن و پایه آن پس از شست و شوی دست است. لاك‌های كهنه و قدیمی را از روی ناخن‌هایتان پاك كنید برای این كار ابتدا یك قطعه پنبه را به آستون آغشته كنید و روی ناخن‌ لاك زده خود بمالید. چند ثانیه صبر كنید، سپس با حركت سریع و محكم لاك را پاك كنید.
با استفاده از یك سوهان ناخن به ناخن شكل و فرم دهید. سوهان را از گوشه‌ها به سمت مركز نوك ناخن بكشید. به طور رفت و برگشتی سوهان را حركت ندهید چون این كار باعث ایجاد رگه‌ها و ریش‌ریش‌هایی در نوك ناخن شده و در نتیجه ورقه ورقه می‌شود. دست‌هایتان را با آب گرم و صابون به مدت چند دقیقه نگه دارید تا جرم زیر ناخن‌ها پاك شود.
سعی كنید بیش از یك بار در هفته از پاك‌كننده لاك (استون) استفاده نكنید زیرا ناخن‌ها را خشك می‌كند و ناخن‌های خشك بیش از ناخن‌های نرم و مرطوب شده در معرض شكسته شدن هستند.
با استفاده از یك تكه چوب (خلال دندان) می‌توانید زیر ناخن‌ها را تمیز كنید. محلولی با تركیب یك قسمت ماده سفیدكننده و ۱۰ قسمت آب تهیه كرده و پنبه را به آن محلول آغشته كنید سپس به هر قسمت از ناخن‌ها كه لك و كثیف شده بمالید تا جرم آن پاك شود. زیر ناخن‌ها را با یك تكه چوب خلال دندان یا مسواك و محلول صابون و ماده سفید كننده بسایید تا لكه‌ها برطرف شوند. هیچ‌وقت از ناخن‌هایتان استفاده ابزاری نكنید مثلا خارج كردن منگنه از درون كاغذ با ناخن صحیح نیست چون به شدت به بافت ناخن صدمه می‌زند.
● دوستان و دشمنان ناخن‌ها
اگر دوست دارید دست‌ها و ناخن‌هایی سالم و زیبا داشته باشید باید مراقب موادی كه با ناخن‌هایتان در تماسند، باشید. ناخن‌ها در اثر غوطه‌ور شدن طولانی در آب یا مقادیر زیادی قلیا و مواد پاك‌كننده قوی، نرم شده و به تدریج تخریب می‌شوند. حلال‌های آلی و روغن موتور نیز باعث نرم‌شدگی صفحه ناخن می‌شوند. روغن‌های معدنی موجب جدا شدن ناخن از بستر و ضخامت زیر ناخن می‌شوند. عفونت‌های كنار ناخن به وسیله میكروب‌های متفاوتی ایجاد می‌شوند. آشپزها، باغبان‌ها و كشاورزان و نوازندگان مستعد ابتلا به این عفونت‌ها هستند. این حالت به ویژه در اطراف ناخن‌های قصاب‌ها دیده می‌شود. مانیكور شدید و عقب زدن كوتیكول ناخن و نظافت كنار ناخن با وسایل آلوده، ممكن است باعث عفونت حاد یا مزمن بافت‌های اطراف ناخن شود. در آرایشگاه‌ها معمولا از یك سری از این وسایل برای افراد مختلف استفاده می‌شود كه می‌تواند عاملی برای انتقال میكروب‌ها از فردی به فرد دیگر باشد. اگر برای شما امكان دارد یك سری از این وسایل مخصوص خودتان تهیه كنید و آن را همراه خود ببرید.
این وسایل در این مكان‌ها باید پس از استفاده برای هر نفر ضدعفونی شوند ولی به دلیل اینكه بعضی از میكروب‌ها و ویروس‌ها فقط با ضدعفونی كردن از بین نمی‌رود و از آنجا كه این وسایل با خون سروكار دارند، بسیار مناسب‌تر است كه قابل استریل باشند.‌

دكتر گلرخ ثریا

منبع : روزنامه سلامت