آب درمانی به شیوه «کنایپ»

یکی از ارزشمندترین شیوه های مبارزه با بی خوابی را فردی به نام سباستین کنایپ به شیوه خاص خود یعنی «آب درمانی» اختراع کرد.
اگر چه روشهای درمانی کنایپ براساس علوم گیاه درمانی ، تغذیه و حرکت و نظم متناوب ، از روح به جسم و برعکس تمرکز یافته است ؛ اما بهره گیری از آب ، هسته اصلی اصول درمانی وی را تشکیل می دهد. کنایپ با استفاده از روش آب درمانی به مداوای بیماری هایی همچون اختلال در گردش خون ، عملکرد اعضای بدن یا امراض مسری می پرداخت و از این راه علاوه بر تثبیت و تعدیل روح و روان ، در جهت ایجاد آرامش روحی یا فعال نمودن آن نیز یاری می گرفت. روشهای مختلف آب درمانی به شیوه «کنایپ» امروزه برای مداوای بی خوابی نیز به کار گرفته می شوند.
● آب درمانی چیست؟
اساس آب درمانی بر پایه تحریکات حرارتی آب روی پوست استوار شده است. آب گرم یا سرد سبب ایجاد تنش و تحرکات متفاوتی می شود که بدن نیز به گونه ای متفاوت پاسخ می دهد. اساس آموزش کنایپ ، همان قاعده کلی تحریک و پاسخ است که مبنای کار وی در بهره گیری از آب قرار گرفته است. پوست بدن ، تنش های وارد شده توسط دما را کنترل و ثبت می کند. این عمل توسط گیرنده های گرمایی پوست که در اصطلاح پزشکی به آن «ترمو رستپور» می گویند، صورت می گیرد. این گیرنده ها تحریکات گرمایی را به اعصاب اعلام می کنند و پس از ارسال به مغز، در قالب تغییر ضربان قلب ، فشار خون یا تغییر درجه هوشیاری پاسخ داده می شوند. علاوه بر این موارد، تحریکات دمایی بر ریتم فعالیت عضلات و ماهیچه ها نیز تاثیر گذاشته ، سبب کاهش هیجان و حالت عصبی آنها می شوند. به زبان ساده تر، تحریکات گرمایی که توسط آب ایجاد می شود، تولید آرامش نموده و آمادگی برای خواب را به گونه ای قابل توجه افزایش می دهد.
● شرایط استفاده از روش آب درمانی
از آنجا که آب درمانی درحقیقت نوعی درمان طبی است ، پیش از آن که روش کنایپ را برای مقابله با بی خوابی مورد استفاده قرار دهید، بهتر است به چند نکته مهم توجه کنید:
▪ چنانچه احساس سرما می کنید، به هیچ وجه نباید از آب سرد استفاده نمایید، در غیر این صورت خطر ابتلا به سرماخوردگی بسیار زیاد خواهد بود. پیش از این کار حتما بدن خود را گرم کنید.
▪ کمی قبل یا بعد از غذا این کار را انجام ندهید، در غیر این صورت به بدن و اندام های آن آسیب جدی وارد خواهد شد. در استفاده از این روش زیاده روی نکنید. تحریکات مکرر گرمایی می توانند زیان آور باشند. برای درمان خود زمان کافی در نظر بگیرید.
▪ از روی عجله یا برای دانستن وقت ، مرتب به ساعت نگاه نکنید. لازمه این کار، ایجاد احساسی خوشایند است. چنانچه پس از یک مرحله آب درمانی ، احساس مثبت و خوشایندی نداشتید یا پس از یک دوره درمان ، به تاثیر مورد نظر دست نیافتید، این مطلب را با پزشک معالج خود در میان بگذارید.
● چند شیوه موثر
▪ حمام پا با دمای رو به افزایش:
ظرفی بزرگ را در وان حمام قرار دهید. ظرف باید به اندازه ای بزرگ باشد که پاها براحتی در آن جای بگیرند. لب وان بنشینید و پاهای خود را در ظرف بگذارید. داخل ظرف آنقدر آب سرد بریزید تا روی پاهای شما را بپوشاند. سپس کار را با آب گرم ادامه دهید و آن قدر آب گرم به ظرف اضافه کنید تا پاها کاملا گرم شوند. پس از چند دقیقه پاهای خیس خود را با یک جوراب خشک نخی بپوشانید و روی آن نیز یک جوراب نرم و پشمی بپوشید. اکنون به رختخواب بروید.
ـ توجه: در صورت وجود اختلالات وریدی یا بیماری های گردش خون ، باید پیش از انجام این کار با پزشک مشورت کنید.
▪ حمام پای سرد و کوتاه
دقت داشته باشید: پیش از شروع به کار، باید پاهای شما حتما گرم باشند. در صورت نیاز می توانید انگشتان پا را ورزش دهید تا گرم شوند.
یک ظرف بزرگ یا وان حمام را با آب سرد، به اندازه ای پر کنید تا قسمت ماهیچه پشت ساق پا را بپوشاند. پاهایتان را آنقدر در آب سرد نگهدارید تا دیگر سرمای آن را احساس نکنید. سپس یک جوراب خشک نخی پوشیده و بار دیگر پاهای خود را گرم کنید (مثلا با راه رفتن). پس از انجام این کار فورا به رختخواب بروید.
ـ توجه: حمام پا با آب سرد برای افرادی که دچار بیماری های مثانه و مجاری ادرار، فشارخون بالا و یا اختلال در گردش خون هستند توصیه نمی شود.
▪ گام در آب
در این روش نیز مجددا یادآوری می شود که هرگز با پای سرد کار را شروع نکنید! ابتدا از طریق نرمش دادن به انگشتان پا یا یک حمام داغ و کوتاه مدت ، پاهای خود را گرم کنید. در این فاصله وان حمام را تا ارتفاع مچ پا از آب سرد پر کنید. کف پوش زبر و محکمی را برای پیشگیری از پیشامدهای احتمالی (مانند لیزخوردن) کف وان پهن کنید. اکنون با گام هایی شمرده مانند قدم زدن لک لک در وان راه بروید. در هر قدم پای خود را آنقدر بالا نگه دارید تا سرد شود. گام زدن در آب را تا جایی ادامه دهید که دیگر احساس سرما نکنید. سپس پاها را خشک کرده ، با همان حالت به رختخواب بروید.
ـ توجه: این شیوه در صورت وجود بیماری های مثانه و مجاری ادرار و اختلال در گردش خون و یا فشار خون بالا توصیه نمی شود.
▪ حمام زانو
این شیوه به عنوان یک روش امدادی سریع برای مقابله با بی خوابی محسوب می شود. همان طور که قبلا نیز ذکر شد، پاها باید پیش از انجام کار کاملا گرم باشند. وارد وان یا ظرف مخصوص شوید، بهتر است برای ریختن آب روی پاها از یک شلنگ استفاده شود. آب باید به طور یکنواخت و آرام با پوست تماس پیدا کرده و مانند پوششی نرم روی بدن بلغزد و پایین بریزد. جریان آب سرد را از طرف انگشت کوچک سمت راست حرکت داده و به سوی قسمت بیرونی پا، ساق و پشت زانو ادامه دهید. جریان آب را در قسمت پشت زانو مدت بیشتری نگه داشته ، سپس آن را از قسمت داخلی ماهیچه ساق به سوی قوزک برگردانید. اکنون نوبت به پای چپ می رسد و باید به ترتیب قبل عمل کنید. سپس کار را یک بار دیگر با پای راست ادامه دهید. باز هم کار با انگشت کوچک پا شروع می شود، ولی این بار باید جریان آب از سمت جلوی ساق پا به سوی زانو هدایت شود.
در این قسمت آب را با حرکات دورانی روی زانو بریزید و با گذر از قسمت داخلی پا به سوی انگشت شست بازگردید. همین عمل در پای چپ نیز تکرار می شود، سپس پاها را کمی خشک کرده و آنها را گرم نمایید. پس از اتمام کار فورا به رختخواب بروید.
ـ توجه : در صورت وجود اختلال در گردش خون و بیماری های مثانه و مجاری ادرار، پیش از اقدام به این روش درمانی با پزشک معالج خود مشورت کنید. توجه داشته باشید که در روشهای درمانی کنایپ ، هرچه اختلاف درجه حرارت آب و دمای پوست بیشتر باشد، به همان اندازه تحریکات پوستی شدیدتر و تاثیر این شیوه درمانی کمتر می شود. بنابراین توصیه می شود که افراد ضعیف یا سالخورده کار را با اختلاف دمای کمتری آغاز کنند.

نویسنده :پرستو پنجه شاهی

منبع : انجمن درمانگران ایران