اقتصاد عیدقربان در کشورهای اسلامی

عید قربانی یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین اعیاد اسلامی است که در کشورهای مسلمان با آداب و رسوم خاصی برگزار می‌شود. این عید که در تقویم کشورهای اسلامی به عنوان «روز تعطیل» به ثبت رسیده، در کشورهای مختلف از یک تا هفت روز جشن گرفته می‌شود. عراق از جمله کشورهایی است که جشن عیدقربان در آن هفت روز به طول می‌انجامد.
علاوه بر کشورهای اسلامی، در بسیاری از کشورهای جهان، اقلیت‌های مسلمان این روز را جشن می‌گیرند.
جدای از مسایل دینی و مذهبی، عید قربان از دیدگاه اقتصادی نیز قابل بررسی است. ارایهء رقمی دقیق از میزان هزینه‌های این روز در کشورهای مختلف کاری مشکل است اما با توجه به این‌که در این روز، صدها هزار راس گوسفند، شتر، گاو و ... قربانی می‌شوند، بدون شک رقمی چشمگیر خواهد بود. از سویی، طی روزهایی که عید قربان جشن گرفته می‌شود، هزینه‌های مربوط به خرید پوشاک، میوه و شیرینی و تنقلات، هدایای مختلف، همچنین صرف مبالغی برای کمک به مستمندان و نهادهای خیریه نیز بسیار قابل توجه است. به عنوان مثال، تنها در ترکیه، هزینه‌های مرتبط با عید قربان بیش از دو میلیارد دلار برآورده شده است.
عید قربان که به همراه عید فطر یکی از دو عید مهم مردم ترکیه به شمار می‌رود، در سال‌جاری رونق اقتصادی در این کشور را به همراه داشته است.
براساس برآوردهای ناظران اقتصادی، مردم ترکیه در عید قربان سال‌جاری علاوه بر هزینه‌های عادی روزمره، بیش از دو میلیارد دلار هم در ارتباط با این عید بزرگ هزینه خواهند کرد.
به گزارش رسانه‌های ترکیه پیش‌بینی می‌شود در تعطیلات چهار روزهء عید قربان سال‌جاری دو میلیون راس گوسفند، میش، بز و قریب به ۶۰۰‌هزار راس گاو، گاومیش و شتر در سطح ترکیه قربانی شود.
قیمت هر راس گوسفند در ترکیه بین ۲۵۰‌ تا ۴۰۰‌ لیر ترک (‌ ۲۱۴‌ تا ۳۴۲‌دلار) و قیمت هر راس گوساله و گاو نیز بین ۵۰۰‌ تا سه هزار لیر ترک (‌ ۴۲۷‌ تا دو هزار و ۵۶۴‌ دلار) است.
اهدای هزینهء قربانی به نهادهای خیریه برای صرف در امور خیر و کارهای عام‌المنفعه نیز در سال‌های اخیر در ترکیه رواج یافته و برخی خانواده‌ها، هزینه‌هایی را که برای خرید قربانی اختصاص داده‌اند، به این سازمان‌ها که اغلب غیردولتی هستند، اهدا می‌کنند.
شماری از سازمان‌ها و نهادهای خیریه غیردولتی ترکیه با حضور افراد خوشنام و داشتن تشکیلات دموکراتیک و عملکرد شفاف و اعلام منظم بیلان خود و حضور ملموس در امور خیریه، مورد اعتماد مردم هستند و با کمک‌های مردمی فعالیت می‌کنند.
اتاق بازرگانی آنکارا در گزارشی که اخیرا در همین مورد و در ارتباط با عید قربان منتشر کرده، نوشته است: «در سال گذشته میلادی ۱۱۰‌ هزار تن از مردم ترکیه هزینهء قربانی‌های خود را از طریق اینترنت به سازمان‌های خیریه اهدا کرده‌اند و علاوه بر آن، ارزش پوست قربانی‌های جمع‌آوری و اهدا شده به این سازمان‌ها نیز ۴۰‌ میلیون لیر ترک (قریب به ۳۴‌میلیون دلار) بوده است.»
علاوه بر هزینهء صرف شده برای قربانی، مردم ترکیه در عید قربان هزینه‌های مختلفی برای البسه، شیرینی، مسافرت و سایر مایحتاج عید نیز پرداخت می‌کنند.
برآوردهای صاحب نظران اقتصادی حاکی است که مردم ترکیه در ایام چهار روزهء تعطیلات عید قربان سال‌جاری قریب به ۵/۲‌میلیارد لیر ترک (‌۱۳۷/۲‌ میلیارد دلار) هزینه خواهند کرد.
در سال گذشتهء میلادی طبق ارقام اعلامی بانک مرکزی ترکیه، مردم این کشور در ایام تعطیلات عید قربان فقط از طریق کارت‌های اعتباری خود ۷۹۳‌ میلیون لیر ترک (‌۶۷۷‌ میلیون دلار) هزینه کرده بودند. با محاسبهء اقلامی که با پرداخت نقدی خریداری شده، هزینه‌های خانواده‌ها در ایام عید از دو میلیارد دلار فراتر می‌رود.
براساس گزارش‌های رسانه‌ها بیش از ۷۰‌ هزار تن از مردم ترکیه با صرف حداقل ۵۰‌ میلیون دلار ایام تعطیلات عید قربان سال جاری را در خارج از کشور سپری خواهند کرد.
یک صاحب نظر اقتصادی ترکیه در تبیین اهمیت و توجه مردم ترکیه به اعیاد قربان و فطر، می‌گوید: «این اعیاد به موازات افزایش توجه مردم به امور معنوی، در رشد اقتصاد این کشور نیز سهم مهمی دارد.» در همین حال در برخی کشورهای غیراسلامی، مسلمانان بخشی از هزینه‌های عید قربان را به کمک‌های خیرخواهانه اختصاص می‌دهند. مسلمانان روسیه اعلام کردند که قصد دارند کمک‌های خود را به مراکزی همچون پرورشگاه‌ها و مراکز نگهداری از سالمندان ارایه کنند. با در نظر گرفتن جمعیت ۲۰ میلیون نفری مسلمانان در روسیه، بی‌شک رقم این کمک‌ها چشمگیر خواهد بود.
در کویت، عید قربان را «عیدالکبیر» می‌نامند. در این روز مردم برای خرید لباس نو و شیرینی به بازار می‌روند. این عید در کویت شش روز تعطیل است. در کشور اردن نیز که حدود ۹۳ درصد مردم‌اش مسلمان هستند، عید قربان حداقل سه روز تعطیل است. دولت اردن امسال پنج روز تعطیلی برای جشن‌های عید قربان در نظر گرفته است.
تاثیرات اقتصادی عید قربان بسیار گسترده‌تر از آن است که بتوان به سادگی از کنار آن گذشت. بعضی از اقتصاددانان مسلمان می‌گویند: «در صورت برنامه‌ریزی درست و هدایت هزینه‌های عید قربان در مسیری صحیح می‌توان از آن برای رونق اقتصادی کشورهای اسلامی استفاده کرد.»

منبع : روزنامه سرمایه