سال های قبل مدرسه و سال های مدرسه

● سال های قبل مدرسه:
در سال های قبل از مدرسه سالیانه ۲ كیلوگرم به وزن و ۶-۸ سانتی متر به قد اضافه می شود و در ۲/۵ سالگی ۲۰ دندان شیری بیرون آمده و در ۳ سالگی بالا رفتن از پله و در ۴ سالگی پائین رفتن از پله می تواند پاها را به طور متناوب بگذازد.
در ۳ سالگی روی یك پا مدت كمی می ایستد و در ۵ سالگی می تواند لی لی كند.
در ۳ سالگی خط متقاطع و در ۴ سالگی شكلی بدون دیدن قبلی ممكن است رسم كند و در ۴-۵ سالگی مثلث بكشد و در ۶ سالگی لوزی رسم نماید.
در سه سالگی كودك می تواند سن و جنس خود را بگوید.
در ۵/۴-۶ سالگی رل والدین را بازی میكند.
● سال های مدرسه:
در سال های اول مدرسه رشد ونمو یكنواخت می باشد و در دختران در ۱۰ سالگی و در پسران ناگهان رشد سریع پیدا می كنند.
در سال های مدرسه حدودا ۳-۵/۳ كیلو گرم به وزن و ۶ سانتی متر به قد اضافه می شود و دور سر خیلی كند رشد می نماید و از ۵۱ سانتی متر به ۵۳و۵۴ در ۱۲ سالگی می رسد و در این سن مغز آخرین مراحل رشد خود را می نماید.در سال های مدرسه سینوس پیشانی ظاهر می شود اولین دندان آسیای دائمی در سال هفتم رویش می كند و سالی ۴ دندان رویش می كند دومین آسیای دائمی در ۱۴ سالگی و سومین دندان آسیای دائمی از ۲۰ سالگی به بعد ظاهر می شود.رشد قدی در پسرها در ۱۸ سالگی و در دخترها در ۱۷ سالگی متوقف می شود و سن متوسط قاعدگی ۱۳ سالگی است .هر شیرخوار به طور مرتب باید معاینه شود و روند رشد وتكامل را كنترل نماید.
● توصیه در مورد حفظ سلامتی كودكان
هر كودك و خانواده دارای ویژ گی های منحصر به فردی است.توصیه هایی كه در ذیل ارائه شده است برای حفظ سلامتی كودكانی می باشد كه تظاهرات بیماری مهمی را ندارند و تحت سرپرستی خوب والدین هستند و رشد و تكامل آنها به نحو مطلوبی می باشد.در صورتی كه یافته های حاصل از شرح حال و معاینه در محدوده طبیعی قرار نداشت می بایست كودك پس از مدتی به طور مجدد مورد بررسی قرار بگیرد.نكته بسیار مهم آن می باشد كه نظارت بر سلامت كودك به طور مداوم و نه به صورت مقطعی باشد.
توصیه اكید می شود كه قبل از تولد از والدین ملاقات بعمل آید و شرح حال لازم از آنها گرفته شود و راهنمایی های مناسب به آنها ارائه گردد.
نظارت بر سلامتی كودك می بایست از زمانی كه نوزاد تحت مراقبت های طبی در بیمارستان قرار می گیرد شروع شود.
۱- به علت مسائل مربوط به نوجوانان (نظیر اوضاع روانی اجتماعی،روحی،مواد مورد استفاده و بهداشت امور جنسی )می بایست دفعات ملاقات جهت نظارت بر سلامت ،بیشتر باشد.
۲- در مواردی كه اولین بار ملاقات با یك كودك از دوران نوزادی او نیست و یا هر یك از موارد ذكر شده در بالا در زمان توصیه شده انجام نگردیده اند باید اقداماتی را كه سن كودك طبق توصیه فوق می بایست به عمل آمده باشد و انجام نشده را در اولین فرصت ممكن انجام داد.
۳- در این موارد معمولا شرح حال كفایت می كند ولی در صورتی كه مساله ای به نظر برسد می بایست اقدام به بررسی با روش استاندارد نمود.
۴- با گرفتن شرح حال و انجام معاینه فیزیكی مناسب،در صورتی كه مسا له ای به نظر برسد می بایست از آزمون های عینی (Objective) تكاملی خاص بهره گرفت.
۵- در هر بار ملاقات حتما می بایست معاینه فیزیكی كامل به عمل آید.شیرخواران طی معاینه می بایست كاملا عریان باشند.بچه های بزرگ می باید لباسشان را در بیاورند و فقط نواحی حساس بدنشان پوشانده شده باشد.
۶- بسته به سنی كه كودك برای اولین بار مورد ملاقات قرار می گیرد و همچنین با توجه به وضع كودك،ممكن است بررسی ها تا حدودی تغییر كنند.
۷- بررسی جهت تشخیص بیما ری های متابولیك (نظیرPKU،گالاكتوزمی و اشكالات متابولیك)می بایست باتوجه به قوانین این مبحث باشد.
۸- برنامه ایمن سازی طبق توصیه انجمن بیماری های عفونی
۹- انجمن بیماری های عفونی برای كودكانی كه احتمال ابتلای آن كم می باشد توصیه كرده است كه یكی از این دو كار انجام شود:
۱)عدم انجام آزمون معمول
۲)انجام آزمون در سه زمان كه عبارتند از دوران شیرخوارگی و قبل از مدرسه و نوجوانی.برای كودكانی كه احتمال ابتلای آنان زیاد می باشد توصیه شده است كه هر سال اقدام به انجام آزمون مانتو شود.
۱۰- در هر دوره یك بار اقدام به تعیین میزان هموگلوبین و هماتوكریت بشود.بسته به تجربه پزشك ممكن است آزمایش های دیگری نیز درخواست شود.
۱۱- در هر دوره یك بار اقدام به انجام آزمایش كامل ادرار(Urinaiysis) .
۱۲- در هر بار ملاقات می بایست حتما راهنمایی های مناسب ارائه شود و مشاوره به عمل آید.
۱۳- بسته به نظر دندانپزشك ممكن است دفعات دیگری از معاینه دندانپزشكی نیز لازم باشد.
▪ NB: آزمون های اختصاصی شیمیایی و ایمونولوژیك و اندوكرین معمولا در موارد خاصی انجام می شوند.،می باشد.انجام آزمون های خاصی جهت تشخیص گروهی از امراض (نظیر اختلالات مادرزادی متابولیسم و كم خونی داسی شكل)در مواردی كه دوران نوزادی پشت سر گذاشته است،بسته به نظر پزشك می باشد.
● مفهوم علایم:
▪ S= انجام شوند
▪ .= بر اساس شرح حال
▪ O= با انجام آزمایش های استاندارد.

پروفسور محمد حسین سلطان زاده
استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

منبع : پروفسور محمدحسین سلطان‌زاده