خداحافظی با پول کاغذی

از دهه‌ی ‌٩٠ میلادی، هنگامی‌که گسترش و پذیرش اینترنت از سوی تاجران و فروشندگان صورت گرفت، مردم در انتظار برچیده شدن پول و حساب و کتاب‌های فیزیکی و دستی در آینده‌ای نه چندان دور بودند.
اما وقتی فعالیت تجارت الکترونیکی در سال ‌٢٠٠٠ با کاهش قابل توجهی مواجه شد، بعضی از کارشناسان بر این عقیده تاکید کردند که پول دیجیتال رویایی بیش نخواهد بود ولی ادامه‌ی روند، حرکت موفقیت آمیز پرداخت آنلاین و پذیرش پول الکترونیک از سوی ‌١٥ میلیون نفر از مردم ژاپن، به جهانیان آموخت که زمان استفاده از اسکناس‌های کاغذی رو به پایان است.
در واقع اوج جنبش پول الکترونیک به اواسط دهه‌ی‌٩٠ میلادی برمی‌گردد، در آن زمان بود که مردم رفته رفته به سیستم بانکداری الکترونیک و استفاده از کارت‌های اعتباری علاقه‌مند شدند.
گرایش مشتریان آنلاین نسبت به تبدیل شدن پول سنتی به پول دیجیتال شبیه به یک انقلاب بزرگ برای تجارت جهانی است.
پول الکترونیک این قابلیت را دارد تا به صورت offline در کارت‌های قرار گرفته در یک تراشه، کارت‌های کوچک یا در"‌هارددرایو" یک رایانه ذخیره شود.
دیری است که شرکت‌های زیادی شروع به فعالیت در زمینه‌ی پول الکترونیک کرده‌اند، اما Beenz.com، flooz.com، Goldmoney و دیگری سایت‌هایی که از جمله‌ی این شرکت‌ها به حساب می‌آیند، با همه‌ی دولت‌ها و بانک‌های مرکزی رابطه ندارند .
در حالی که مردم ضعف ارتباطی دولت‌ها را حس کرده بودند و بسیاری از فروشندگان و تاجران نسبت به بکارگیری پول آنلاین شک وتردید داشتند، بسیاری شرکت‌ها به استفاده از این فناوری جدید تن دادند.
● درمورد پول الکترونیکی در ژاپن و ...
امروزه پول کاغذی برای ‌١٥ میلیون نفر از مردم ژاپن تبدیل به یک ابزار سنتی و پیش پا افتاده شده است، خرید الکترونیک از طریق اینترنت و تلفن همراه و استفاده از پول الکترونیک افق جدیدی را به سوی مردم این کشور گشوده است. امروزه از تلفن‌های همراه پیشرفته و کارت‌های هوشمند برای خرید در فروشگاه‌ها، رستوران‌ها، روزنامه فروشی‌ها و سوپر مارکت‌ها استفاده می‌شود .
انستیتوی تحقیقات ژاپن پیش‌بینی کرده است که تا سال ‌٢٠٠٨ میلادی حدود ‌٤٠ میلیون ژاپنی از کل کشور، نزدیک به یک سوم جمعیت کشور، از پول الکترونی استفاده کنند.
فناوری‌های نظیر Felica که از سوی شرکت سونی عرضه می‌شود، از تراشه‌هایی استفاده می‌کند که تلفن همراه را قادر می‌سازند، سیگنال‌های الکترونیکی را دریافت و خارج کنند.
بنابر این گزارش (اقتصاد ماهیانه ژاپن)، در سال گذشته NTTDoCoMo ،بزرگ ترین شرکت عرضه کننده ارتباطات تلفن همراه در این کشور، در ماه آوریل ‌٢٠٠٥ تعداد ‌٣٤/٣ درصد میلیون دستگاه تلفن مجوز به فناوری felica به فروش رسانده است.این فناوری کمک شایانی به تروج پول الکترونیکی کرده است.
بر اساس آمار اعلام شده از سوی دو شرکت بزرگ عرضه کننده پول الکترونیک ژاپن، در سال ‌٢٠٠٥ شمار تبادلات پول دیجیتال به بیش از دو برابر رسید و بطور متوسط در هر ماه ‌٨/١٥ میلیون معامله الکترونیک انجام شده است. بعضی از سوپرمارکت‌های ژاپنی نیز گزارش داده‌اند که بیش از ‌٤٠ درصد فروششان به صورت الکترونیک صورت می‌گیرد.
● دیگر کشورها
از دیگر کشورهایی که در زمینه ترویج و به کارگیری پول الکترونیکی موفق ظاهر شده‌اند می‌توان هنگ کنگ و کانادا اشاره کرد.
اما استفاده از این فناوری در کشوری همچون ایالات متحده‌ی آمریکا مستلزم زمان است و برای مرسوم شدن آن باید طرح‌های فراوانی از سوی صنایع مختلف عرضه شود.
در ژاپن شرکت DoCoMo به منظور در اختیار گرفتن ‌٣٤ درصد از سهام شرکت Sumitomo Mitsui Cards، دومین کمپانی بزرگ کارت‌های اعتباری، مبلغ ‌٩٠٠ میلیون دلار سرمایه‌گذاری کرده است.
با اعلام خبر معامله میان این دو شرکت در آوریل گذشته، دیگر عرضه کنندگان کارت‌های اعتباری نیز سعی کردند فعالیت خود را با شرکت‌های مخابراتی گسترش دهند، اما در آمریکا چنین نیست و عرضه کنندگان کارت‌های اعتباری این فرصت را از دست داده‌اند و به نوعی ازآن غافل هستند.
● پول کاغذی و سرنوشت دایناسورها
البته بیل گیتس، رییس شرکت، مایکروسافت در سال ‌١٩٩٤ بانک‌ها را به دایناسورهای در حال انقراض تشبیه کرد. وقتی اسکناس و پول کاغذی کارایی نداشته باشد یعنی زمان مرگ بانک‌ها فرا رسیده است.
اما بانک‌ها نیز همچون شرکت‌های کارت‌های اعتباری، به توسعه‌ی فناوری‌های پول الکترونیک پرداختند، برای مثال در ژاپن بانک مرکزی این کشور سعی کرد تا از طریق شرکت DoCoMo از پول الکترونیک بهره‌بری کنند.
بدین ترتیب بانک‌ها تبدیل به دایناسورهایی شدند که توانستند خود را با شرایط محیط وفق دهند و جایگاه موثر خود رادر تبادلات مالی را به خوبی حفظ کنند.
کارشناسان معتقدند که در واقع این شرکت‌های عرضه کننده کارت‌های اعتباری هستند که جنبش پول دیجیتال را توسعه می‌دهند، نه عرضه کنندگان سرویس‌های تلفن همراهی که مجبورند راهی برای همکاری شرکت‌های کارت اعتباری پیدا کنند و این شرکت‌های کارت اعتباری بوده‌اند که بیش از عرضه کنندگان سرویس تلفن همراه با پول الکترونیک سر وکار داشته‌اند.
● جنبش پول الکترونیک
اگرچه بعضی کارشناسان معتقدند که امریکا از جمله آخرین کشورهایی است که توجه تجاری خود را معطوف به پول الکترونیک می‌کند، اما همین کارشناسان می‌گویند که پیش از این، پیش زمینه‌هایی برای این جنبش در آمریکا فراهم شده است.
● نگاهی به حضور پول الکترونیکی درجهان
به طور کلی امروز دنیا شاهد گسترش شدید تجارت الکترونیک و جایگزینی پول الکترونیک به جای پول کاغذی است.به طور مثال به بعضی اخبار که در چند ماه گذشته در این زمینه گزارش شده است، اشاره می‌کنیم:
ـ در انگستان نیمی ‌از کاربران اینترنت این کشور فعالیت‌های بانکی خود را از طریق تلفن همراه انجام می‌دهند.
ـ در فصل تعطیلات ‌٢٠٠٥ ، میزان خرید آنلاین با ‌١٦ درصد رشد نسبت به سال قبل به ‌٦/١٨ میلیارد دلار رسید.
ـ تاکنون ‌٤٠٠میلیارد نفر از مسافران خطوط هوایی در سراسر جهان، بلیط خود را از طریق اینترنت رزرو و خریداری کرده‌اند.
ـ تمایل مسافران خطوط هوایی برای خرید بلیت پرواز باعث شده است که تاصنعت خطوط هوایی در جهان مبلغ ‌٢/١ میلیارد د لار ا ز مخارج و هزینه‌های خود را ذخیره سازی کند.
ـ ۵۱ درصد از جوانان و نوجوانان سراسر جهان موسیقی مورد علاقه‌ی خود را از طریق اینترنت دانلوود می‌کنند که در بسیاری از موارد برای این کار ازکارت‌های اعتباری استفاده می‌کنند.
ـ ۴۰ درصد آمریکایی‌های بالغ از اینترنت برای خرید آنلاین استفاده می‌کنند.
ـ پیش‌بینی شده است که در طول شش سال آینده، فروش آنلاین در اروپا و آمریکای شمالی، چهار برابر افزایش یابد.
ـ تاکنون ‌١٠ درصد از مردم جهان خریدآنلاین انجام داده‌اند.
‌٢٠ درصد از کاربران چینی به صورت آنلاین خرید می‌کنند.
این‌ها همه مواردی قابل توجهی است که نشان می‌دهد جهان در حال انقلابی جدید در زمینه‌ی تجارت و پول الکترونیک است.
● مزایای استفاده از تجارت الکترونیک و پول دیجیتال
از جمله مزایای استفاده از تجارت الکترونیک و پول دیجیتال، صرفه جویی در وقت، سرعت در تبادلات تجارتی و حذف هزینه‌های چاپ و است.البته انتظار می‌رفت با روی کارآمدن پول الکترونیک، بشر از شر حمل ونقل کاغذی و ناامنی‌های مربوط به آن خلاصی یابد.
البته اولین هدف قابل دسترسی شد و تنها به یاد سپاری یک کلمه رمز کارت اعتباری، جایگزین حجم زیاد پول‌های فیزیکی و کاغذی شد، اما پول الکترونیک نتوانست امنیت لازم را به ارمغان آورد. چرا که هکرهای موذی هر روز با ترفند جدیدی چشم به حساب‌های الکترونیک کاربران اینترنت دوخته‌اند. در نظر داشته باشید که با استفاده از پول الکترونیک، موضوع پول‌های تقلبی نیز به کنار می‌رود .
خلاصه این که مزایای استفاده از پول الکترونیک بسیار زیاد است، و البته معایبی نیز دارد، اما مهم این است که به نظر می‌رسد زمان وداع با پول‌های کاغذی فرا رسیده است.

عبدالرضا محمدبیگی
http://www.beigi۵۷.blogfa.com