صفات و مهارت های اجتماعی

● ادب را به كودكان بیاموزیم
ادب، هم یك صفت شخصیتی است و هم یك مهارت اجتماعی، ادب از این طریق كسب می شود كه كودكان با والدین خود همانندی كنند و نیز از راه تقلید از والدین به دست می آید. تحت تمام شرایط ادب مؤدبانه به كودك آموخته شود. با این حال، والدین بارها و بارها ادب را با بی ادبی و بی احترامی به كودك یاد می دهند.
وقتی كودك فراموش می كند كه بگوید «متشكرم» والدین آن را در حضور دیگران به او گوشزد می كنند، كه این كار خودش بی احترامی است. والدین شتابان به كودكشان یادآوری می كنند كه بگوید «خداحافظ» حتی قبل از این كه خودشان خداحافظی كرده باشند.
وقتی كودكان گفت وگوی بزرگترها را قطع می كنند، بزرگترها معمولا با خشم و عصبانیت واكنش نشان می دهند: « بی ادب نباش! حرف كسی را قطع كردن بی ادبی است!» با این حال، قطع كردن صحبت قطع كننده هم بی ادبی است. پدر و مادر نباید در روش ادب كردن كودك، خودشان هم به دور از ادب باشند. شاید بهتر باشد كه این طور بگوییم: « من دوست دارم حرفم را تمام كنم. من كه تمام كردم، آن وقت نوبت توست» اگر به كودك بگوییم كه بی ادب است، هر مقصود خوبی هم كه داشته باشیم كاری از پیش نخواهیم برد.
برخلاف آن چه كه ما به آن امید داریم این نوع برخورد، كودك را به سوی بی ادب بودن سوق می دهد. خطر این است كه كودك ارزیابی ما را مبنی بر بی ادب بودنش خواهد پذیرفت و در ساختن تصویری از خود، بخشی را به این ارزیابی اختصاص خواهد داد. هر بار كه فكر كند پسر بی ادبی است، از این تصویر پیروی خواهد كرد. فقط برای پسربچه های بی ادب طبیعی است كه بی ادبانه رفتار كنند.
كودكان یاد می گیرند كه ما از سرزنش و توبیخ آن ها در منازل دیگران نفرت داریم. به همین خاطر، از طرف ما كه اطمینان كسب می كنند در این جورجاها تصمیم می گیرند كه رفتارشان را نشان دهند و شلوغ بازی درآورند. این استراتژی آن ها فقط از یك طریق خنثی می شود؛ این كه اجازه بدهیم میزبان ما قوانین و اصول خانه خودش را برقرار سازد و آن ها را به اجرا دربیاورد. وقتی كودك در خانه «عمه» روی مبل ها می پرد، باید بگذاریم خود عمه تصمیم بگیرد كه آیا روی مبل می پرد یا نه و بگذاریم همان عمه از كودك بخواهد كه حد را رعایت كند. وقتی دیگران از كودك رعایت حدود خانه را طلب می كنند امكان بیشتری وجود دارد كه كودك اطاعت كند. مادر كه از وظیفه انضباطی اش فراغت یافته است می تواند با تاكید دوباره آن حد به طور خصوصی و در خلوت، كمكی كرده باشد.
این روش فقط زمانی می تواند به كار گرفته شود و مفید باشد كه میزبان و میهمان، حد و حدود همدیگر را بشناسند و درباره حدود مسوولیت شان توافق داشته باشند. این مسوولیت مادر است كه از نقش انضباطی خود موقتا چشم پوشی كند و این حق فرد میزبان است كه بخواهد قوانین خانه اش اجرا شود. مادر با عدم مداخله بی جا و بی موقع به كودك كمك می كند تا واقعیت واصل آن موقعیت را بفهمد و درك كند.

مرجان غفورمحسنی

منبع : روزنامه جوان