از هفت حضور، سه بار به مرحله نهائی رسیدیم

فوتبال ایران از سال ۱۹۷۴ به بعد برای حضور در رقابت‌های جام جهانی استارت زد. تا این تاریخ، فوتبال ما اغلب در مسابقات آسیائی و یا المپیک حضور پیدا می‌کرد. وقتی در دهه هفتاد فوتبال کشورمان اوج گرفت، تصمیم گرفته شد که نام کشورمان در لیست جام جهانی قرار بگیرد. ایران هرچند در اولین دوره تا مرز صعود پیش رفت، ولی در گل‌شماری به استرالیا باخت (رفت ۳ ـ صفر به استرالیا، برگشت ۲ ـ صفر به سود ایران) و این تجربه‌ای شد برای ایران که در دوره آینده عزم خود را برای اولین پرواز جزم کند و سرانجام ایران در جام جهانی ۱۹۷۸ بار دیگر با آرژانتین طی سه بازی صاحب یک تساوی و دو باخت شد. اما این نتایج می‌تواند آمار خوبی برای اولین تجربه باشد.
وقوع انقلاب اسلامی، و جنگ تحمیلی عراق علیه ایران یکی از موانع بسیار بزرگ برای تداوم حضور فوتبال ایران در جام جهانی‌های آینده بود. بنابراین فوتبال کشورمان بنابر همین دلایل نتوانست در جام‌های ۱۹۸۲ و ۱۹۸۶ ثبت نام کند. اما از این سال به بعد، وقتی آرامش در کشورمان حاکم شد. تیم ملی ایران دوباره برای جام جهانی خیز برداشت.
جام جهانی ۱۹۹۰ ایتالیا، فرصتی شد برای کشورمان که دوباره ابراز وجود کند. در این دوره علی‌رغم برتری در برابر تیم‌های هم‌گروه خود تایلند و بنگلادش کشورمان نتوانست خود را به رقیب جدی یعنی چین تحمیل کند و در نهایت صاحبان دیوار چین از گروه پنجم به پرواز درآمدند. تا فوتبال ما طی سه دوره نام‌نویسی، دو بار از رسیدن به مرحله نهائی باز بماند. در جام جهانی ۱۹۹۴ آمریکا نیز اوضاع این‌گونه بود. و تیم ایران با آنکه مسیر اول را در مصاف با تیم‌های تایوان، سوریه و بحرین به درستی طی کرد ولی در ایستگاه نهائی، برخوردهای سنگین مانع از پرواز ایران شد. تیم ملی در مصاف با تیم‌های عربستان، ژاپن، کره‌جنوبی، کره‌شمالی و عراق، نتوانست به مقامی بهتر از پنجمی دست یابد و برای سومین بار (دومین دوره متوالی) از رسیدن به مرحله نهائی بازماند.
در این دوره عربستان برای اولین بار و کره‌جنوبی (تیم‌های اول و دوم این مسابقات) برای چهارمین بار صعود خود به جام جهانی را جشن گرفتند.
فوتبال ایران پس از ۲۰ سال چشم‌انتظاری سرانجام در جام ۱۹۹۸ فرانسه به جواز صعود رسید. هر چند با روی آوردن به یک سری مسائل حاشیه‌ای با هزار دردسر توانستیم حادثه ملبورن را در استرالیا خلق و در آخرین لحظه از آنجا به جام جهانی برسیم، ولی بازیکنان کشورمان در فرانسه ۹۸، با غلبه بر آمریکا اولین پیروزی در مرحله نهائی جام جهانی را به ثبت رساندند. در همین جام و در بازی با تیم‌های آلمان و یوگسلاوی نیز اگر اندکی، خودمان را باور می‌کردیم. قدر مسلم می‌توانستیم از این تیم‌ها هم امتیاز بگیریم ولی... فوتبال ایران ۴ سال بعد در حالی‌که فرصت داشت بار دیگر به جام جهانی راه یابد. اما عدم خودباوری و بروز مسائل حاشیه‌ای سد راه شد تا یک خاطره بسیار تلخ در پرونده فوتبال کشورمان به ثبت برسد. در جام ۲۰۰۲ کره و ژاپن عدم حضور این دو تیم آسیائی در مرحله مقدماتی به خاطر میزبانی مرحله نهائی کمک می‌کرد که فوتبال ما راحت‌تر به سرزمین شرق آسیا برای نبرد با سایر کشورها پرواز کند. اما ما همان‌طور که اشاره شد ”خودزنی“ و عدم هماهنگی، این فرصت را از ما گرفت. ایران در آخرین بازی در خاک بحرین باخت ۳ـ۱ را در میان ناباوری تقدیم تیمی کرد که هیچ شانسی برای پرواز مستقیم از گروه را نداشت و این برد بیشتر از همه به سود عربستان شد که از آب گل‌آلود ماهی گرفت و به جام جهانی پرواز کرد. در واقع بحرینی‌ها در بازی با ایران برای عربستانی‌ها سنگ تمام گذاشتند و حتی بعد از مسابقه، با پرچم عربستان دور افتخار زدند. با این‌حال ایران هنوز فرصت داشت از مسیر دوم، به جام جهانی ۲۰۰۲ برسد، اما در این رهگذر عبور از دیوار ایرلند نماینده اروپا سخت بود.
ایران بر امارات فائق آمد اما در دو دیدار با ایرلند شکست ۲ـ۱ را تجربه کرد و حذف شد.
اخراج بلازوویچ مربی ایران در مرحله مقدماتی جام ۲۰۰۲ و بر سر کار آمدن دادکان به‌جای صفائی فراهانی به‌عنوان رئیس تازه فدراسیون فوتبال فرصتی شد برای مدیر جدید که به لطف تجربه چندین ساله‌اش، آمپول نظم و خودباوری را به فوتبال ایران تزریق کند و برخلاف دوره گذشته کشورمان این‌بار با آرامش بیشتر توانست در ورزشگاه آزادی جشن پیروزی پرواز به جام جهانی ۲۰۰۶ را به تصویر بکشاند. هر چند هم در این دوره، راه دشوار بود، اما عمر ایام چشم‌انتظاری و دلهره خیلی کوتاه گذشت و حالا فوتبال ایران تابستان آینده برای سومین بار حضور در مرحله نهائی جام جهانی را تجربه می‌کند.
با هم تاریخچه حضور ایران در جام‌های جهانی را مرور می‌کنیم.
● اولین حضور ـ ۱۹۷۴ آلمان
استرالیا سد راه شد
تیم ملی فوتبال ایران، برای اولین بار برای بازی‌های جام جهانی ۱۹۷۴ نام‌نویسی کرد. کشورمان مرحله اول و دوم را با اقتدار پشت سر گذاشت اما در مصاف با استرالیا، طی دو بازی رفت و برگشت ناکام ماند و نتوانست به جام جهانی راه یابد.
نتایج ایران (۱۳۵۲)
کره شمالی صفر ـ ایران صفر
ایران ۲ ـ کویت یک (شهید شیرودی)
گل‌ها: غلام وفاخواه و علی پروین
ایران ۱ ـ سوریه صفر (شهید شیرودی)
گل: اکبر کارگرجم
ایران ۲ ـ کره‌شمالی ۱ (برگشت)
گل‌ها: مهدی مناجاتی، محمد صادقی
ایران ۲ ـ کویت صفر
گل‌ها: پرویز قلیچ‌خانی (پنالتی) علی جباری
ایران صفر ـ سوریه ۱
استرالیا ۳ ـ ایران صفر (سیدنی)
ایران ۲ ـ استرالیا صفر
گل‌ها: پرویز قلیچ‌خانی (۲ گل)
نفرات تیم ایران در راه جام جهانی ۱۹۷۴:
ناصر حجازی، ابراهیم آشتیانی، جعفر کاشانی، اکبر کارگرجم، مهدی لواسانی، جواد قراب، پرویز قلیچ‌خانی، مهدی مناجاتی، اسماعیل حاج رحیمی‌پور، صفرا ایرانپاک، محمد صادقی، غلامحسین مظلومی، رضا عادل‌خوانی، منصور رشیدی، قاسم طبیبی، کارو حق‌وردیان، اصغر شرفی، بهرام مودت، حسین کازرانی، علی پروین، علی جباری، مسعود مژدهی، غلام وفاخواه و حسین کلانی
مربی: محمود بیاتی
● دومین حضور ـ ۱۹۷۸
پرواز به سرزمین نقره
تیم ملی فوتبال ایران چهار سال با اقتدار برای اولین بار صعود به جام جهانی را جشن گرفت. و این در شرایطی بود که از عمر تاریخ جام جهانی ده دوره می‌گذشت در این دوره، دوباره استرالیا حریف اصلی ایران لقب گرفت، اما کشورمان هر دو بازی با حریف را فتح کرد تا سزاوارانه به جام ۷۸ پرواز کند.
نتایج ایران (۱۳۵۶)
عربستان صفر ـ ایران ۳ (ریاض)
گل‌ها: غلامحسین مظلومی (۲ گل) و حسن روشن
سوریه صفر ـ ایران ۱
گل: علی پروین
ایران ۳ ـ سوریه صفر
سوریه در بازی برگشت حاضر نشد
ایران (تیم امید) ۲ ـ عربستان صفر
گل‌ها: محسن یوسفی، حبیب شریفی
هنگ‌کنگ صفر ـ ایران ۲
گل‌ها: حسین کازرانی و غفور جهانی
کره‌جنوبی صفر ـ ایران صفر
استرالیا صفر ـ ایران ۱
گل: حسن روشن
ایران ۱ ـ کویت صفر
گل: غفور جهانی
ایران ۲ ـ کره‌جنوبی ۲
گل‌ها: حسن روشن (۲ گل)
ایران ۳ ـ هنگ‌کنگ صفر
گل‌ها: غفور جهانی (۲ گل) حسین کازرانی
ایران ۱ ـ استرالیا صفر
گل: غفور جهانی
کویت ۱ ـ ایران (امید) ۲
گل‌ها: بهتاش فریبا، حبیب خبیری
ـ نتایج مرحله نهائی (۱۹۷۸)
ـ اولین بازی
ایران صفر ـ هلند ۳
گل‌ها: رنسن برینک (۴۰ـ پنالتی، ۶۳ و ۷۹ پنالتی)
داور: آلفونسو آرچوندیا گونزالز (مکزیک)
تماشاگر: ۴۰ هزار نفر
اخطار: آندرانیک اسکندریان (ایران)
هلند: یان یانگ بلود ـ وین سوربیه، ویم ریس برگن، رود کرول (کاپیتان)، ویلی وان درکرکوف، یوهان نیسکنز، آری‌هان، ویم یانسن، رنه وان درکرکوف (۷۲ـ نانیگا) جانی رپ، روب، رنسن برینک
مربی: ارنست هاپل
ایران: ناصر حجازی ـ حسن نظری، نصرا.. عبدالهی، حسین کازرانی، آندرانیک اسکندریان، علی پروین (کاپیتان)، حسن نایب‌آقا، محمد صادقی، ابراهیم قاسم‌پور، حسین فرکی (۵۲ـ حسن روشن)، غفور جهانی
مربی: حشمت مهاجرانی
ـ دومین بازی
ایران ۱ ـ اسکاتلند ۱
گل‌ها: ایرج دانائی فرد (۶۰) برای ایران آندرانیک اسکندریان (۴۴ـ دفاع ایران) برای اسکاتلند
داور: یوسدیایه از سنگال
تماشاگر: ۱۰ هزار نفر
اخطار: اسکندریان (ایران)
ایران: ناصر حجای ـ حسن نظری، نصرا.. عبداللهی، حسین کازرانی، آندرانیک اسکندریان، علی پروین (کاپیتان)، محمد صادقی، ایرج دانائی فرد (۸۹ ـ حسن نایب‌آقا)، ابراهیم قاسم‌پور، حسین فرکی (۸۳ ـ حسن روشن) غفور جهانی
مربی: حشمت مهاجرانی
اسکاتلند: آلن راف ـ ویلیام جوردن، مارتین مک لین بوکان (۵۵ ـ توماس فورسیت) کنت برنز، ویلیام دوناچی، گوردون مک کوئین، ریچارد هارتفود، آرجیبالد کمیل (کاپیتان)، جان روبرتسون، کنی دالگلیش و جور جوردن
مربی: مک لئود
ـ سومین بازی
ایران ۱ ـ پرو ۴
گل‌ها: حسن روشن (۴۰) برای ایران خوزه ولاسکوئز (۲) توفیلو کوبیلاس (۳۶ ـ پنالتی، ۳۹ ـ پنالتی و ۷۸) برای پرو
داور: آلوژی یارگوز (لهستان)
تماشاگر: ۳۰ هزار نفر
ایران: ناصر حجازی ـ حسن نظری، نصرا.. عبداللهی، حسین کازرانی، جوادا.. وردی، علی پروین (کاپیتان)، محمد صادقی، ابراهیم قاسم‌پور، حسن روشن (۶۶ـ بهتاش فریبا)، حسین فرکی (۵۲ـ غفور جهانی)، ایرج دانائی فرد
مربی: حشمت مهاجرانی
پرو: کروگا ـ دو وارت، مانسو (۶۷ ـ گلیا)، شومپیتاس، ولاسگوئز، دیاز، کوبیلاس، کوئرتو، مونانت، لاروزا (۶۰ ـ سوتیل) اوبلیتاس
مربی: مارکوس کالدرون
● سومین حضور ـ ۱۹۹۰
مغلوب گل‌شماری...
فوتبال ایران به‌دلیل وقوع انقلاب اسلامی بعد از سال ۱۹۷۸ تا سال ۱۹۹۰ دیگر نتوانست برای جام جهانی نام‌نویسی کند. وقوع جنگ تحمیلی عراق علیه کشورمان نیز یکی از دلایل بود با این حال بازی‌های ۱۹۹۰ ایتالیا فرصتی شد برای کشورمان که حضور در این رقابت‌ها را نشانه بگیرد.
سرانجام ایران پس از هشت سال غیبت برای سومین بار در جام جهانی نام‌نویسی کرد. اما نتوانست از دور اول صعود کند. ایران با تیم‌های تایلند، بنگلادش، و چین هم‌گروه شد. عبور از تایلند و بنگلادش آسان به‌دست آمد. اما چین مانع پرواز ایران به مرحله دوم شد.
نتایج
تایلند صفر ـ ایران ۳
گل‌ها: کریم باوی، سیروس قایقران و محسن گروسی
بنگلادش ۱ ـ ایران ۲
گل‌ها: کریم باوی، محمدحسن انصاری‌فرد
ایران ۱ ـ بنگلادش صفر
گل: عبدالصمد مرفاوی
ایران: ۳ ـ تایلند صفر
گل‌ها: فرشاد پیوس (۲ گل) محسن گروسی
چین ۲ ـ ایران صفر (رفت)
ایران ۳ ـ چین ۲
گل‌ها: محسن گروسی، سیدعلی افتخاری و فرشاد پیوس
از گروه ۵ آسیا تیم ملی چین به دور بعد صعود کرد.
ترکیب تیم ایران در این بازی‌ها: احمدرضا عابدزاده، جواد زرینچه، مرتضی فنونی‌زاده، نادر محمدخانی، مجتبی محرمی، مجید نامجومطلق، محسن عاشوری، سیروس قایقران (کاپیتان)، سیدعلی افتخاری، مجتبی کرمانی‌مقدم، عبدالصمد مرفاوی، کریم باوی، محسن گروسی، احمد سجادی، رضا رضائی‌منش، محمد خاکپور، فرشاد پیوس، سعید عزیزیان، محمد تقوی، فریبرز مرادی، سید مهدی ابطحی
مربیان: مهدی مناجاتی، رضا وطن‌خواه و مسعود معینی
● چهارمین حضور ـ ۱۹۹۴
در مرحله دوم کم آوردیم
عدم موفقیت در جام ۹۰ ایتالیا، ایران را وادار کرد که بازی‌های دوره ۹۴ آمریکا را جدی بگیرد و هرچند در این ایام رابطه ایران با آمریکا در خصوص اعزام تیم‌های ورزشی تیره بود، ولی فوتبال کشورمان مرحله مقدماتی را مقتدرانه پشت سر گذاشت. منتهی در دور دوم که بازی‌های آن در قطر برگزار شده ایران نتوانست در جنگ با ژاپن، عراق، عربستان و کره‌شمالی به امتیازات لازم برای صعود دست یابد. بنابراین کشورمان برای سومین بار در راه ورود به مرحله نهائی جام جهانی ناکام ماند.
نتایج
مرحله اول ـ تهران
ایران صفر ـ عمان صفر
ایران ۶ ـ تایوان صفر
گل‌ها: علی اصغر مدیرروستا (۴ گل)، حمید استیلی و علی دائی
ایران ۱ ـ سوریه ۱
گل‌: علی‌اصغر مدیرروستا
برگشت ـ سوریه
ایران ۱ ـ عمان صفر
گل: علی‌اصغر مدیرروستا
ایران ۶ ـ تایوان صفر
گل‌ها: علی دائی (۲ گل)، حمید درخشان، مجید نامجومطلق (پنالتی) سیدمهدی ابطحی و حمید استیلی
ایران ۱ ـ سوریه ۱
گل۶ حمید درخشان
ایران از این گروه به دور نهائی صعود کرد.
نتایج دور دوم
ایران صفر ـ کره‌جنوبی ۳
ایران ۲ ـ ژاپن ۱
گل‌ها: رضا حسن‌زاده، علی دائی
ایران ۱ ـ عراق ۲
گل: علی دائی
ایران: ۲ ـ کره شمالی ۱
گل‌ها: علی دائی (۲ گل)
ایران ۳ ـ عربستان ۴
گل‌ها: مهدی فنونی‌زاده (۲ گل) و جواد منافی
ترکیب تیم ایران در این بازی‌ها: بهزاد غلام‌پور، جواد زرینچه، جواد منافی، رضا حسن‌زاده، سید مهدی ابطحی، نادر محمدخانی، رضا رضائی‌منش، مهدی فنونی زاده، حمید درخشان، امیر قلعه‌نوعی، علی دائی، بهزاد داداش‌زاده، ابراهیم تهامی، مجید نامجومطلق، عبدالصمد مرفاوی، محمد خاکپور، علی‌اصغر مدیرروستا، حمید استیلی، احمدرضا عابدزاده، آرش نوآموز، کریم باقری، ادموند اختر، بهروز پرورش‌خواه، حسین تراب‌پور، جلال شیرزاد، علی‌اکبر یوسفی، یحیی گل‌محمدی، محسن گروسی، فلاحت‌زاده، ورمزیار
مربیان: علی پروین و ناصر ابراهیمی● پنجمین حضور ـ ۱۹۹۸
درخشش دوباره پس از ۲۰ سال
ایران پس از ناکامی در دو دوره پیاپی (۱۹۹۰ و ۱۹۹۴) سرانجام در جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه، برای دومین بار حضور در مرحله نهائی این رقابت‌ها را جشن گرفت. ایران با هزار زحمت به این عنوان دست یافت.
فوتبال کشورمان ابتدا با مربی‌گری مایلی‌کهن اوج گرفت. اما وقتی در دور دوم، دچار مشکل شد رئیس فدراسیون وقت عذر مایلی‌کهن را خواست و ناچاراً یک مربی برزیلی به نام ”ویه‌را“ را در میانه راه استخدام کرد. او با کمک قاسمپور و ذوالفقارنسب توانست، حادثه ملبورن را رقم بزند تا ایران برای دومین بار به جام جهانی راه یابد. ایران پس از عدم راه‌یابی مستقیم، با تیم ژاپن و متعاقب آن با استرالیا دست و پنجه نرم کرد. باخت ۳ـ۲ در برابر ژاپن باعث شد تا قدم اول را لرزان برداریم ژاپن نیز نماینده دیگر آسیا در جام جهانی لقب گرفت و برای معرفی آخرین تیم، ایران با نماینده اقیانوسیه یعنی استرالیا روبرو شد. بازی رفت در تهران ۱ـ۱ شد اما در بازی برگشت در ملبورن در حالی‌که استرالیا ۲ ـ صفر جلو بود به دنبال دو فرار و دو گل دیدنی کریم باقری و خداداد عزیزی ایران از باخت ۲ ـ صفر تساوی ۲ ـ ۲ ساخت، تا با توجه به امتیاز قانون گل زده بیشتر در منزل حریف به جام جهانی راه یابد.
نتایج ـ مرحله مقدماتی
ایران ۱۷ ـ مالدیو صفر
گل‌ها: کریم باقری (۷ گل) حمید استیلی (۳ گل) خداداد عزیزی (۲ گل) علی دائی (۲ گل) رضا شاهرودی، مهدی مهدوی‌کیا و مهرداد میناوند
ایران ۷ ـ قرقیزستان صفر
گل‌ها کریم باقری (۲ گل) فرهاد مجیدی (۲ گل) علی دائی، مهرداد میناوند و علی موسوی
ایران ۱ ـ سوریه صفر
گل: علی دائی
ایران ۳ ـ قرقیزستان ۱
گل‌ها: علیرضا منصوریان، کریم باقری و خداداد عزیزی
ایران ۹ ـ مالدیو صفر
گل‌ها: علیرضا منصوریان (۲ گل) کریم باقری (۲ گل) علی دائی (۲ گل) مهدی مهدوی‌کیا، رضا شاهرودی و خداداد عزیزی
ایران ۲ ـ سوریه ۲ (برگشت)
گل‌ها: رضا شاهرودی، علیرضا منصوریان
ـ نتایج مرحله نهائی (آسیا)
چین ۲ ـ ایران ۴
گل‌ها: مهدی مهدوی‌کیا (۲ گل) کریم باقری (پنالتی) و علی‌اصغر مدیرروستا
ایران ۱ـ عربستان ۱ (تهران)
گل: کریم باقری
ایران ۱ ـ کویت ۱
گل: کریم باقری
ایران ۳ ـ قطر صفر (تهران)
گل: کریم باقری
ایران ۳ ـ قطر صفر (تهران)
گل‌ها: کریم باقری (۲ گل) علی دائی
ایران ۴ ـ چین ۱
گل‌ها: علیرضا منصوریان، علی‌اصغر مدیرروستا، کریم باقری و علی دائی
عربستان ۱ ـ ایران صفر
ایران صفر ـ کویت صفر
قطر ۲ ـ ایران صفر
قطر ۲ ـ ایران صفر
از این گروه عربستان مستقیماً به جام جهانی صعود کرد.
پلی‌آف (حذفی) ـ ۱
ژاپن ۳ ـ ایران ۲ (در مالزی)
گل‌ها: خداداد عزیزی، علی دائی
پلی‌آف (حذفی) ـ ۲
ایران ۱ ـ استرالیا ۱ (رفت در تهران)
گل: خداداد عزیزی
استرالیا ۲ ـ ایران ۲ (در ملبورن)
گل‌ها: کریم‌باقری و خداداد عزیزی
بازیکنان ایران در این جام: احمدرضا عابدزاده، نیما نکیسا، مهدی مهدوی‌کیا، نعیم سعداوی، محمد خاکپور، محمدعلی پیروانی، کریم باقری، علیرضا منصوریان، سیروس دین‌محمدی، حمید استیلی، علی دائی، خداداد عزیزی، علی لطیفی، نادر محمدخانی، علی‌اکبر استاداسدی، رضا شاهرودی، جواد زرینچه، ستار همدانی، بهنام سراج، مهدی پاشازاده، مهرداد میناوند، پرویز برومند و ابراهیم تهامی
مربیان: محمد مایلی‌کهن، والدر ویه‌را با همکاری ذوالفقارنسب و قاسم‌پور
ـ نتایج مرحله نهائی (۹۸ فرانسه)
ایران صفر ـ یوگسلاوی ۱
گل: سینی میهائیلوویچ (۷۳)
داور: آلبرتو تاخادانوریگا (پرو) تماشاگر: ۳۰ هزار نفر
ورزشگاه: سن استاین (۲۴ خرداد ۷۷)
ایران: نیما نکیسا، نادر محمدخانی (کاپیتان)، محمد خاکپور، مهدی پاشازاده، جواد زرینچه، مهرداد میناوند، حمید استیلی (۶۸ علیرضا منصوریان)، کریم باقری، مهدی مهدوی‌کیا، علی دائی و خداداد عزیزی
مربی: جلال طالبی
یوگسلاوی: اویکا کرالج ـ زورا میرکوویچ، گوران دیوروویچ، سینی سامیائلوویچ، زلکو پتروویچ، اسلاویا یوکانوویچ، برانکو برنوویچ (۵۱ ـ دژان استانکوویچ)، ولادیمیر یوگوویچ، دراگان استویکوویچ (کاپیتان) ۶۹ـ دارکو کوواسویچ، پدراگ میاتوویچ و ساوو میلوسویچ (۵۹ ـ اگنوویچ)
ایران ۲ ـ آمریکا ۱
گل‌ها: حمید استیلی (۴۰) مهدی مهدی‌کیا (۸۴) برای ایران، برایان مک براید (۸۷) برای آمریکا
داور: اورس مه‌یر (سوئیس)
تماشاگر: ۴۵ هزار نفر
اخطار: مهرداد میناوند، جواد زرینچه از ایران
ورزشگاه: گرلند شهر لیون فرانسه ـ یکشنبه ۳۱ خرداد ۱۳۷۷
ایران: احمدرضا عابدزاده (کاپیتان)، محمد خاکپور، نادر محمدخانی، (۷۵ـ محمدعلی پیروانی)، مهدی پاشازاده، جواد زرینچه (۷۶ نعیم سعداوی)، مهدی مهدوی‌کیا، کریم باقری، حمید استیلی، مهرداد میناوند، علی دائی، خداداد عزیزی (۷۳ـ علیرضا منصوریان)
مربی: جلال طالبی
آمریکا: کیسی که‌لر ـ جوماکسس مور، ادی پوپ، فرانکسی هی دوکز، دیوید رجیس، کلودیو رینا، تاب راموس، (۵۷ـ ارنی استوارت)، رودی وگرل (۵۷ـ پرکسی رادوساوله‌ویچ)، برایان مک‌براید، کوبی جونز، توماس دال (کاپیتان)، ۸۱ـ برایان مایسونیو
مربی: استیوسامپسون
ایران صفر ـ آلمان ۲
گل‌ها: اولیور بیرهوف (۵۱)، یورگن کلینزمن (۵۸)
داور: چاوز (پاراگوئه)
اخطار: علی دائی (ایران)
تماشاگر: ۳۵ هزار نفر
ایران: احمدرضا عابدزاده (کاپیتان)، محمد خاکپور، نادر محمدخانی، مهدی پاشازاده، جواد زرینچه، (۷۱ـ سیروس دین‌محمدی)، مهدی مهدوی‌کیا، کریم باقری، حمید استیلی، مهرداد میناوند، علی دائی، خداداد عزیزی
مربی: جلال طالبی
آلمان: آندریاس کوپکه ـ اولاف تون (۴۶ـ دیتمارهامان)، یورگن کوهلر، توماس هلمر، یورگ هانریش، لوتهار ماتئوس، کریستین وورنز، توماس هاسلر (۷۰ـ اولف کریستین)، میشائیل تارنات (۷۷ـ کریستین سیگه)، اولیور بیرهوف و یورگن کلینزمن
مربی: برتی فوکتس
● ششمین حضور ـ ۲۰۰۲ کره و ژاپن
فرصتی که مفت از دست رفت
یکی از دوره‌هائی که فوتبال کشورمان می‌توانست خیلی آسان یکی از نماینده‌های آسیا در جام جهانی لقب بگیرد. پیکارهای ۲۰۰۲ کره و ژاپن بود. در حالی‌که ژاپن و کره‌جنوبی دو نماینده فوتبال آسیا به‌طور مشترک مسئولیت برپائی جام‌جهانی را برای اولین‌بار در آسیا تقبل کرده بودند کشورهائی مثل ایران و... فرصت داشتند که قدرت خود را به نمایش بگذارند و مثل آب خوردن به جواز صعود برسند. کره و ژاپن از انجام بازی‌های مقدماتی معاف بودند. اما در میان ناباوری، فوتبال به‌دلیل بروز یک‌سری مسائل حاشیه‌ای از درون ضربه خورد و حتی تلاش آنها در بازی پلی‌آف با ایرلند، نماینده اروپا نتیجه نداد و ایران علی‌رغم اینکه با تیمی بسیار خوب شایستگی صعود به جام جهانی را داشت از این امتیاز محروم شد.
ـ نتایج مرحله اول
ایران ۱۹ ـ گوام صفر (تبریز)
گل‌ها: کریم باقری (۶ گل)، علی کریمی (۴ گل)، علی دائی (۳ گل)، فرهاد مجیدی (۳ گل)، سهراب بختیاری‌زاده (۲ گل) و علیرضا واحدی نیکبخت
ایران ۲ ـ تاجیکستان صفر
گل‌ها: علی دائی، مهدی هاشمی‌نسب
ایران ۲ ـ علی دائی (۲ گل)
تایلند صفر ـ ایران صفر
عراق ۱ ـ ایران ۲
گل‌ها: علی کریمی و علی دائی
ایران صفر ـ بحرین صفر
عربستان ۲ ـ ایران ۲
گل‌ها: علی دائی، سیروس دین‌محمدی
ایران ۱ ـ تایلند صفر
گل: علیرضا واحدی‌نیکبخت
ایران ۲ ـ عراق ۱
گل‌ها: مهدی مهدوی‌کیا و علی کریمی
بحرین ۳ ـ ایران ۱
گل: علی دائی
از این گروه مثل دوره گذشته عربستان مستقیماً به جام جهانی صعود کرد پلی‌آف (حذفی) ـ ۱
ایران ۱ ـ امارات صفر (در دبی)
گل: کریم باقری
امارات صفر ـ ایران ۳ (تهران)
گل‌ها: علی دائی،: کریم باقری و مهرداد میناوند
پلی‌آف (حذفی) ـ ۲
ایرلند جنوبی ۲ ـ ایران صفر (دوبلین ـ رفت)
ایران ۱ ـ ایرلند جنوبی صفر (برگشت ـ تهران)
گل: یحیی گل‌محمدی
ایران در مجموع دو بازی با نماینده اروپا ۲ ـ ۱ باخت و از صعود به جام ۲۰۰۲ کره و ژاپن بازماند.
بازیکنان ایران در این جام: ابراهیم میرزاپور، افشین پیروانی، مهدی هاشمی‌نسب، رحمان رضائی، بهروز رهبری‌فرد، علیرضا واحدی‌نیکبخت، مهرداد میناوند، سیروس دین‌محمدی، حامد کاویانپور، علی کریمی، علی دائی، پرویز برومند، داود سیدعباسی، سهراب بختیاری‌زاده، کریم باقری، فرهاد مجیدی، ستار همدانی، پژمان جمشیدی، یدا.. اکبری، یحیی گل‌محمدی، مهدی مهدوی‌کیا، جواد نکونام، علی سامره، مجاهد خذیراوی
مربی: براگا، بلازوویچ
● هفتمین حضور ـ ۲۰۰۶ آلمان
جبران اشتباه گذشته و سومین پرواز
تیم ملی ایران، حالا با رئیس تازه فدراسیون فوتبال، محمد دادکان دوره جدیدی را شروع کرد یکی از کارهای اساسی دادکان این بود که حاشیه را از تیم ملی دور کرده و با سرکشی‌های به موقع نقش به‌سزائی را برای سومین پرواز ایران به جام جهانی ارائه داد. ایران تحت رهبری برانکو، مربی اهل کروات در حالی‌که سهمیه هر گروه ۴ تیمی (۲ گروه) ۲ تیم بود به‌عنوان تیم دوم به همراه ژاپن به جام جهانی ۲۰۰۶ پرواز کرد و مثل دو دوره قبلی وارد کارزار بازی‌های پلی‌آف نشد. هر چند که ایران در دور دوم از مرحله اول با هزار زحمت توانست به برگه حضور در دور سوم (نهائی) برسد. در دور دوم، بحرین، کره‌شمالی و ژاپن در گروه دوم با ایران همسفر بودند.
ـ نتایج مرحله اول ـ رفت
ایران ۳ ـ قطر ۱
گل‌ها: علیرضا واحدی‌نیکبخت (۸)، مهدی مهدوی‌کیا (۴۵)، علی دائی (پنالتی ـ ۶۱)، برای ایران، ولید حمزه (۷۶ـ پنالتی) برای قطر
لائوس صفر ـ ایران ۷
گل‌ها: علی دائی (۹، ۱۸ پنالتی)، رضا عنایتی (۳۱، ۳۵) ابراهیم تقی‌پور (۷۰، ۸۵) ماراتین (مدافع حریف ـ ۵۹)
ایران صفر ـ اردن ۱
گل: احمد شبول (۸۲)
ـ برگشت
اردن صفر ـ ایران ۲
گل‌ها: علیرضا واحدی‌نیکبخت (۸۱) علی دائی (۹۰)
قطر ۲ ـ ایران ۳
گل‌ها: بلال محمد (۱۷) یحیی گل‌محمدی (دفاع ایران ـ ۷۴) برای قطر، وحید هاشمیان (۸، ۸۹) آرش برهانی (۷۷)
ایران ۷ ـ لائوس صفر
گل‌ها: علی دائی (۷، ۲۷، ۱۹، ۵۸) جواد نکونام (۷۲، ۶۳)، آرش برهانی (۶۸)
از این گروه ایران به مرحله دوم صعود کرد.
ـ نتایج مرحله دوم (نهائی) آسیا
بحرین صفر ـ ایران صفر
ایران ۲ ـ ژاپن ۱
گل‌ها: وحید هاشمیان (۲ گل)
کره‌شمالی صفر ـ ایران ۲
گل‌ها: مهدی مهدوی‌کیا (۳۴)، جواد نکونام (۸۰)
ـ برگشت
ایران ۱ ـ کره‌شمالی صفر (تهران)
گل: رحمان رضائی (۴۵)
ایران ۱ ـ بحرین صفر (تهران)
گل‌: محمد نصرتی (۴۸)
ژاپن ۲ ـ ایران ۱ (در ژاپن)
گل‌ها: کاجی (۲۸) اوگورو (۷۶) برای ژاپن، علی دائی (۷۸ـ پنالتی) برای ایران.
از این گروه ژاپن و ایران با کسب عناوین اول و دوم مستقیماً به جام جهانی راه یافتند.
ترکیب تیم ایران در این بازی‌ها: ابراهیم میرزاپور ـ مهدی رحمتی، حسن رودباریان، وحید طالب‌لو، مهدی واعظی، جلال کاملی‌مفرد، رحمان رضائی، یحیی گل‌محمدی، ابراهیم تقی‌پور، علی بداوی، حسین کعبی، ایمان مبعلی، جواد نکونام، مهدی مهدوی‌کیا، علیرضا واحدی نیکبخت، خداداد عزیزی، وحید هاشمیان، علی کریمی، آرش برهانی، محمد نصرتی، رضا عنایتی، مهدی امیرآبادی، فرزاد مجیدی، ستار زارع، سیدمحمد علوی، مجتبی جباری، جواد کاظمیان و میثم منیعی
مربیان: برانکو (کرواسی) و حسین فرکی
مدیرفنی: همایون شاهرخی
مربی دروازه‌بان‌ها: احمد سجادی و فخرالدین بگوویچ

منبع : مجله‌فوتبال