چه سعادتی است با سعادت بودن

اسماعیل سعادت از نسلی از اهل ادب و فرهنگ و ترجمه است که پرکارند و کم گو. نسلی که با ترجمه مهم ترین آثار ادبیات غرب به ویژه ادبیات فرانسه تاثیر فراوانی بر فرهنگ و ادبیات دوره خود و نسل جوان گذاشته است. محمد قاضی، ابوالحسن نجفی، احمد سمیعی، رضا سیدحسینی و اسماعیل سعادت از شاخص ترین مترجمان و ویراستاران این نسل به شمار می روند و آثار ارزشمندی چون فرهنگ آثار، فرهنگ عامیانه فارسی، دانشنامه زبان و ادب فارسی، دایره المعارف ادبیات و هنر یادگار ایشان است.
بخش قابل توجهی از فرهنگ مکتوب این دوران مدیون تلاش و کوشش آنان است. این مترجمان در ویرایش و پالایش نثر فارسی معاصر سهم اساسی دارند و با نثری روشن، روان، زیبا و معیار، زبان فارسی را نگاهبانی کرده اند.
امروز درباره اسماعیل سعادت می نویسیم که اهل سخنرانی و گفت وگو نیست و کمتر در مجامع و محافل فرهنگی حاضر می شود و متواضع است و فروتن و اخلاق و رفتار او زبانزد اهل فرهنگ.
نگارنده در سال های اخیر سعادت هم سخنی و همکاری با سعادت را داشته ام و شاهد تلاش و جدیت و پرکاری و دقت او در سرپرستی و انتشار دانشنامه زبان و ادب فارسی فرهنگستان بوده ام. جلد اول این دانشنامه در سال ۸۴ منتشر شد و جلد دوم آن در سال جاری منتشر می شود.
اسماعیل سعادت جزء معدود مترجمان و فرهنگیان برجسته عصر ماست که قدر وقت را به واقع شناخته و به دور از هیاهو و حاشیه آثار ارزشمندی را ترجمه و سرپرستی کرده است.دانشنامه زبان و ادب فارسی مهم ترین کارهای سا ل های اخیر است که سعادت متمرکز بر آن است.
سردبیری مجلات آموزشی و علمی از دیگر فعالیت های سعادت است .
در سال های پیش از انقلاب مدتی سردبیر پیک دانش آموز بود و بعد از پیروزی انقلاب به مدت ۲۰ سال سردبیری مجله معارف مرکز نشر دانشگاهی. مجله معارف از معتبرترین مجلات علوم انسانی در دو دهه اخیر است که با نشر مقالات علمی در حوزه ادبیات و عرفان و فلسفه به همراه نشر دانش و مجله زبانشناسی و لقمان سهم عمده ای در توجه به علوم انسانی در سال های اخیر داشته است.ترجمه و ویرایش آثار مهم فلسفی از دیگر فعالیت های سعادت است.
سعادت معتقد است که باید تمام همت خود را معطوف به ترجمه آثار کلاسیک ادبیات و فلسفه جهان کنیم که یکی از مهم ترین رسالت های فرهنگی دستگاه های مربوط و مترجمان است. ویرایش و ترجمه تاریخ فلسفه کاپلستون، ترجمه تاریخ فلسفه امیل بریه، ترجمه آثار ارسطو (در آسمان، در کون و فساد)، ترجمه کتاب «مساله اختیار در تفکر اسلامی و پاسخ معتزله به آن» نوشته شیخ بوعمران، ترجمه کتاب «اسپینوزا» نوشته راجر اسکروتن، ترجمه کتاب «تفسیر قرآنی و زبان عرفانی» پل نویا، ترجمه کتاب «اخلاق» جورج ادواردمور از جمله آثاری است که در کارنامه سعادت در حوزه فلسفه و عرفان به یادگار مانده است.
بیشترین مدخل های فرهنگ آثار به قلم سعادت ترجمه شده است. قدرت و مهارت سعادت در کار ترجمه آثار فلسفی و ادبی قابل تحسین فوق العاده است. تعبیرات و اصطلاحات پیچیده و مشکل فلسفی را به صورتی مانوس و روشن و روان در اختیار فارسی زبانان قرار می دهد و خواننده فارسی زبان گهگاه احساس می کند که گویی با یک نوشته فارسی و نه یک ترجمه فارسی سروکار دارد.
سعادت انسانی است صادق و صمیمی، شریف و شفیق و شکیبا و عاشق و شیفته کارش. عمر سعادت همه در کار ترجمه و دانش اندوزی و نشر دانش گذشته است. تقریباً تمام فعالیت های شخصی، اجتماعی و اداری او با زمینه ادبیات و نشر و ترجمه و تحقیق ارتباط دارد.
سرپرستی و ویراستاری دانشنامه زبان و ادب فارسی از مقوله کارهای خطیر و پرمشقتی است که اقدام به آن همت و شوقی مانند شوق و همت سعادت را مطالبه می کند و این شوق و همت و دانش ستودنی است.

علی اصغر محمدخانی

منبع : روزنامه شرق