اشتغالزایی به کمک فناوری اطلاعات

با گذشت زمان و روند تحولات جهانی، فعالیتهای روزمره جوامع با ســـرعت غیرمنتظره ای در حـــال مكانیزه شدن هستند به گونه ای كه در محیط كار و تجارت و منزل، آثار انقلاب ریزپردازنده ها به وضوح نمایان است.
- جهانی شدن: انقلاب فناوری اطلاعات كاهش هزینه های مخابراتی و ظهور پدیده اینترنت موجب ورود رایانه های پرقدرت شخصی به منازل و دفاتر كسب وكار افراد شد.
- تاثیر فناوری بر بازار كار: فناوری اطلاعات تشكیل شده است از علوم رایانه، ارتباط و شبكه سازی. امروزه كاربردهای متنوع وگسترده ای از این علم در محیط كار مطرح شده است ازجمله سیستم های خبر حرفه ای، پردازش تصویری، اتوماسیون، علم رباتها، فناوری سنسورها (SENSOR) و...
تحول در فناوریهای نامبرده موجب ظهور صنایع ومشاغل جدیدی شده است كه تا یك دهه پیش نامی از این مشاغل درمیان نبود. بنابراین، پدیده های جدیدتر رشد اقتصادی، تغییرات جمعیتی، جهانی شدن و نیز تحولات عظیم در فناوری اطلاعات و ارتباطات ازجمله عوامل اثرگذار بر وضعیت مشاغل بوده اند.
سخن گفتن از اثرات فناوری اطلاعات بر مجموعه مشاغل، كاری است دشوار زیرا این فناوری درعین اشتغالزایی، اشتغال زدا هم بوده است. به حكم دانش و تجربه، فناوری اطلاعات به عنوان یك كاتالیزور برای رشد اقتصادی و اشتغالزایی عمل می كند. هنگامی كه فعالیتهای روزمره مكانیزه می شوند و بهره وری افزایش می یابد، هزینه های تولید و تحول كالا كاهش می یابند یعنی قیمت تمام شده كالا برای خریدار كاهش یافته و درنتیجه تقاضا برای خرید افزایش می یابد.
● به مواردی از موقعیتهای تازه شغلی ایجاد شده كه متاثر از رشد فناوری اطلاعات بوده اند اشاره می شود:
- متحرك ســازی: صنعت متحرك سازی رایانه ای تا پایان سال ۲۰۰۱، ۳۵ میلیارد دلار از سهم بازار را به خود اختصاص داده بود. طراحی و توسعه سیستم های متحرك سازی رایانه ای به طور قابل توجهی هزینه تولید انیمیشن های ویدئویی، فیلم ها و CDهای پزشكی، فیلم های آموزشی مستندهای علمی، بازیها و آگهی های تجاری را كاهش داده است.
- انجام فعالیتهای كارگزینی: پردازش فیشهای حقوقی كارمندان و رسیدگی به دیگر آمار كارگزینی كه مشخص و تكراری است. نیز در رده مشاغل از راه دور قرار گرفته است. برای مثال كمپانی نفتی كال تكس از مركزی درشهر مانیل در پایتخت فلیپین فعالیتهای كارگزینی شعب خود را كه در ۵ كشور مختلف مستقر شده اند، اداره می كند.
- مدیریت اسناد پزشكی: خدماتی مانند اطلاعات پرونده بیماران و گزاشهای پزشكی ازطریق اینترنت به شركتهای خدماتی در هند و فیلیپین ارسال شده و این اطلاعات در آنجا پس از سازماندهی لازم توسط نرم افزارهایی مانند ORGANIZER و تبدیل به قالبهای متنی (TEXT) به كشور سفارش دهنده منتقل می گردد. تنها در سالهای ۹۹ تا ۲۰۰۰ نزدیك به ۷۰ شركت تازه در هند تاسیس شده تا به خدمات اسناد پزشكی از راه دور بپردازند.
- خدمات مهندسی: برخی از شركتهای مهندسی غربی، اقدام به ایجاد مراكز طراحی در آسیا كرده و از خدمات مهندسی این منطقه بهره گرفته اند. برای مثال، كمپانی بزرگ بچتل (BECHTEL) با ایجاد یك مركز طراحی شده در شهر بنگلور هند و استخدام ۵۰۰ مهندس طراح، خدمات پشتیبانی فنی كمپانی فوق را در سطح جهانی تامین كرده است.
صاحبنظران بر این باورند كه در ازای هر شغل جـــدیدی كه در صنعت نرم افزار ایجاد می شود، حدود ۷۵ موقعیت شغلی می تواند از طریق كاربرد فناوری اطلاعات در زمینه های دیگر پدید آید. چنانچه این پیش بینی درست باشد، طی ۱۰ سال آینده، تنها از گذر مشاغل مرتبط با فناوری اطلاعات، ۱۰۰ میلیون موقعیت شغلی جدید در جهان ایجاد خواهدشد.
- چشم انداز آینده: انجمن آینده شناسی جهان در نشست عمومی خود در سال ۲۰۰۰، طی گزارشی پیش بینی كرده تا سال ۲۰۱۰ مشاغل متعارف فعلی وارد صحنه چالش جدیدی شده و حرفه های ارزشمند به وجود خواهدآمد. برای مثال پژوهشگران و دانشمندان سرتاسر دنیا در سال ۲۰۱۰، با بهر ه گیری از فناوری اطلاعات، در گروههای بزرگ فعالیت كرده و علاقه مندان به یك موضوع تحقیقاتی خاص به راحتی با یكدیگر هماهنگ خواهدشد. گردهمایی مجازی آنها نه تنها از پژوهشهای تكراری در كشورهای مختلف خواهدكاست بلكه موجب پیشرفتهای سریع در دانش بشری می گردد.
- راهكارهایی برای ایران: بنابر اظهارنظر كارشناسان، در كشور ما تحول فناوری اطلاعات در ابتدای راه بوده و هنوز دوران طفولیت خود را سپری می كند. روشن است كه در سالهای آینده، اجرای این فناوری از یكپارچگی و هماهنگی بیشتری برخوردار شده و اثرگذاری آن بر وضعیت اشتغال و ارتباط بین كشورهای توسعه یافته با كشورهای درحال توسعه به شدت خودنمایی خواهدكرد.
● به باور كارشناسان ازجملــه كارهایی كه می تواند برای كشورمان مفید و سودمند باشد عبارتند از:
۱ - گسترش طرح ملی فناوری اطلاعات كشور؛
۲ - به كارگیری تدابیر لازم به منظور مشاركت كلیه سازمانهای دولتی وخصوصی در اجرای این طرح؛
۳ - ایجاد شورایی متشكل از سازمانهای گوناگون به منظورهدایت كشور برای گذر از مقطع كنونی و ورود به اقتصاد اطلاعات؛
۴ - برنامه ریزی به منظور شناسایی ظرفیتها و استعدادهای داخلی متناسب با بازار جهانی فناوری اطلاعات وتلاش درجهت برخورداری از سهم مناسبی از این بازار.

منابع:
۱ - دكتر مهدی ثابت و مهندس شبنم تدین، مدیریت فناوری اطلاعات، انتشارات مركز آموزش سازمان مدیریت وبرنامه ریزی كشور
۲ - اینترنت
علی مسعودی