مسمومیت غذایی

بنابراین گاهی اوقات عدم شناخت كافی از نوع مواد مصرفی، نحوه طبخ غذای برخی از رستوران ها و همچنین میزان رعایت بهداشت در آن مكان ها مشكلاتی را در سفر برای مسافران پدید می آورد. پس چه بهتر كه با تحقیق به رستوران های مطمئن و یا شلوغ تر مراجعه كرده و یا حداقل وعده غذایی مورد نیاز در بین راه را با در نظر گرفتن موارد نگهداری آن همراه برده و با اطمینان میل كنید.
مسمومیت غذایی بیماری ای است كه عوامل مختلفی همچون باكتری ها در به وجود آوردن آن دخیل هستند. باكتری های سمی از راه های گوناگون وارد ماده غذایی شده و پس از صرف ماده غذایی توسط انسان به روده ها حمله ور می شوند در نتیجه پس از گذشت چند ساعتی عوارضی در قالب تهوع، دل پیچه، استفراغ، سردرد، اسهال و حتی تب پدید می آید. البته در میان علائم فوق ممكن است تنها یك مورد و یا چندین مورد همزمان باهم حادث شوند ولی صرف نظر از عامل ایجادكننده مسمومیت غذایی از آنجا كه بیشترین عوارض در قالب اسهال و استفراغ پیش می آید، در هر دوره بدن با مشكل كمبود آب مواجه می شود. لذا نوشیدن آب یا مایعات صاف و شفاف برای جبران آن ضروری ترین كار ممكن است. در میان مایعات سرم های خوراكی از اهمیت ویژه ای برخوردارند ولی در شرایطی كه امكان دسترسی به آنها وجود ندارد تركیب آب، نمك و قند البته با نمكی بیشتر می تواند جایگزین خوبی باشد. البته مراجعه به پزشك از جمله مهمترین اقدامات به هنگام وجود علائم مسمومیت غذایی است ولی آنچه باید مورد توجه قرار گیرد این است كه استفراغ و اسهال به طور كلی سبب كاهش الكترولیت های مهم، پتاسیم، سدیم و گلوكز می شود و در واقع كلیه تجویزها در قالب دارو و توصیه های اورژانسی همگی در جهت جبران این مواد هستند ولی مراقب باشید كه نوشیدن مایعات به یك باره سبب تحریك و تشدید استفراغ می گردد لذا باید كم كم صورت گیرد. برخی از متخصصین برای ایجاد تعادل موقتی مواد از دست رفته فوق تا مراجعه به پزشك مصرف تركیب آب سیب (برای پتاسیم)، نصف قاشق چایخوری عسل (برای گلوكز) و كمی نمك (برای سدیم) را در مواقع اضطراری علاوه بر مایعات توصیه می كنند. بعضی دیگر نوشابه بدون گاز را پیشنهاد می كنند. از جمله مواد خوراكی ممنوعه به هنگام ابتلا به مسمومیت غذایی شیر است زیرا در شرایطی كه روده دچار مشكل شده است، لاكتوز موجود در شیر سبب تحریك بیشتر آن می شود ولی شیر مادر برای كودك استثنا است. اگر فرزند شما دچار مسمومیت غذایی شده و علائم اسهال و استفراغ را به همراه دارد به تغذیه او با شیر مادر ادامه داده و سپس به پزشك مراجعه كنید.
- به هنگام مسمومیت غذایی از آنتی اسیدها استفاده نكنید. این قبیل داروها اسید داخل معده را كاهش داده و دفاع بدن را در مقابل باكتری ها تضعیف می كنند. در ضمن در چنین فضایی سرعت رشد باكتری ها چندین برابر می شود.از آنجا كه بدن شما به هنگام ابتلا به مسمومیت غذایی همواره سعی در دفع ارگانیسم های سمی دارد، مصرف داروهای ضد اسهال به طور سرخود ممكن است با توانایی بدن شما جهت مبارزه با مشكل ایجاد شده تداخل كند. در نتیجه در برخی از شرایط به خصوص مسمومیت های با منشاء باكتری مصرف دارو جهت جلوگیری از اسهال توصیه نشده و برگشت به اوضاع اولیه را به سیستم بدن محول می كند.
- پس از طی مراحل اسهال و استفراغ در یك مسمومیت غذایی بدن شما به مواد غذایی نیاز دارد. اغلب متخصصین بر این عقیده اند كه غذاهایی باید در این مواقع مورد استفاده قرار گیرند كه هضم آنها راحت باشد. هرگز از موادی كه سبب تحریك معده شما می شوند استفاده نكنید. این روش غذایی را برای دو روز حفظ كنید تا معده به وضعیت عادی خود برگردد.
• برای پیشگیری از مبتلا شدن به مسمومیت غذایی چه باید كرد؟
تشخیص علائم آلودگی یك غذا و امكان ابتلا به مسمومیت غذایی كار آسانی نیست مگر آنكه علائم بارزی همچون بوی ناخوشایند و مزه نامطبوع وجود داشته باشد. حتی متخصصین تغذیه و پزشكان نیز همانند بقیه افراد در معرض مسمومیت غذایی هستند ولی آگاهی و اطلاعات پیرامون موارد پیش گیرنده كه از طرف خودمان قابل اجرا است می تواند این احتمال را پایین آورد.
- دستانتان را با آب گرم و صابون حداقل به مدت ۲۰ ثانیه قبل و بعد از مراحل طبخ غذا بشویید. به این ترتیب از وجود و انتقال باكتری هایی مانند استافیلوكوكوس جلوگیری به عمل می آید. این كار در مورد پاك كردن گوشت ها و تماس مستقیم دست با تخم مرغ به هنگام به هم زدن خمیر بعضی غذاها و كیك ها با دست از اهمیت بسیاری برخوردار است.
- اگر بر روی دستانتان تورم، بریدگی و یا هر مشكل دیگری مانند این وجود دارد، از دستكش پلاستیكی استفاده كنید. البته شست وشوی دستكش ها نیز می بایست تابع قوانین فوق باشد.
- غذاهای خام را حرارت داده و یا سرد كنید. باكتری ها نمی توانند در دمای ۶۶ درجه سانتیگراد و یا ۱۵۰ درجه فارنهایت و همچنین زیر دمای ۵ درجه سانتیگراد یا ۴۰ درجه فارنهایت به رشد و نمو ادامه دهند.
- غذاها را حتی در حالت پخته شده در دمای اتاق به مدت بیش از ۲ ساعت نگه ندارید. در صورتی كه در مورد مدت زمان بیرون مانده مواد غذایی از یخچال مشكوك هستید، از مصرف آن صرف نظر كنید.
- غذاهایی كه دارای پروتئین حیوانی هستند مانند انواع گوشت ها و تخم مرغ، شیرینی های خامه ای و سالادهای مایونزدار همگی محیط های مناسبی را برای تكثیر باكتری ها فراهم می كنند.
- مواد غذایی خام نیز پناهگاه خوبی برای باكتری ها محسوب می شوند. در نتیجه از مصرف مواد غذایی پروتئینی به صورت خام بپرهیزید. با نزدیك شدن ماه رمضان یادآوری این نكته بسیار ضروری است زیرا برخی از روزه داران برای كسب انرژی بیشتر زرده تخم مرغ را به صورت خام در وعده غذایی سحر گاه خود مصرف می كنند كه این كار از طرف پزشكان اكیداً ممنوع است.
- از تخم مرغ های ترك دار استفاده نكنید. این قبیل تخم مرغ ها ممكن است دارای باكتری سالمونلا باشند. برخی استفاده از این قبیل تخم مرغ ها را برای درست كردن انواع كوكو ها و كتلت ها و همچنین كیك ها و شیرینی ها توصیه می كنند حال آن كه استفاده از تخم مرغ های ترك دار هنگامی جایز است كه ترك پیش از خرید تخم مرغ ایجاد نشده باشد.
- گوشت های قرمز و سفید را از سوپرماركت هایی خریداری كنید كه از نحوه نگهداری و بسته بندی آنها به خصوص در مورد گوشت های سفید اطمینان داشته باشید.
- از پخته شدن گوشت ها به طور كامل اطمینان حاصل كنید به عنوان مثال گوشت پرندگان، برگر ها، سوسیس ها هنگامی كاملاً پخته می شوند كه رنگ صورتی آنها از بین برود. توجه داشته باشید گوشت مرغ نیز مادامی كه قرمزی آن در غضروف ها و استخوان ها ادامه یابد خام است. علامت ماهی پخته نیز نرم شدن و قابل تكه تكه كردن گوشت آن است. تنها راهی كه احتمال كشته شدن تمام باكتری ها را پدید می آورد، پخت كامل است.
- قبل از آنكه از پخته شدن ماده غذایی پروتئین داری مانند مرغ، ماهی و تخم مرغ مطمئن شوید از امتحان كردن آن بپرهیزید.
- در صورتی كه از تخته برای خرد كردن گوشت استفاده كرده اید و پس از آن قصد خرد كردن سبزی را دارید حتماً ابتدا آن را با آب گرم و مایع ظرفشویی شسته سپس به خرد كردن سبزی مشغول شوید. این مسئله در مورد چاقو نیز صدق می كند.
- شست و شوی كلیه سطوح و ظروفی كه با میوه، سبزی و یا گوشت خام در تماس بوده اند با آب گرم و مایع ظرفشویی الزامی است.
- غذاهای پخته شده را بیش از دو بار گرم نكنید.
- هرگز گوشت های خام و یا غذای پخته شده فریز شده را پس از ذوب شدن دوباره فریز نكنید. گوشت خام در صورتی می تواند دوباره فریز شود كه پخته شده باشد.
- مدت زمان مناسب برای نگهداری غذاها متفاوت است ولی معمولاً برای اغلب غذاها این مدت ۳ تا ۵ روز است.
- اگر در طبیعت با قارچ های وحشی برخورد كردید، هرگز اقدام به چیدن و خوردن آنها نكنید مگر آنكه نسبت به قارچ ها شناخت كافی داشته باشید زیرا برخی از انواع قارچ ها سمی بوده و به محض مصرف با حمله به سیستم عصبی می توانند سبب مرگ شوند.
پس از پخت غذا باقی مانده آن را در ظرفی گود ریخته و به یخچال منتقل كنید. در ظرف های گود غذا سریع تر سرد می شود. ولی توجه داشته باشید پیش از انتقال غذای گرم به یخچال مدتی برای كاهش دمای آن در فضای اتاق زمان لازم است.
- كنسروها را حتماً به مدت ۲۰ دقیقه در آب جوش بجوشانید. هنگامی كه كنسروی تهیه كردید كه پوشش در آن باد كرده باشد، از خوردن مواد داخل آن بپرهیزید.
- حرارت دادن باقی مانده غذای پخته شده را تا جایی ادامه دهید كه از روی سطح آن بخار بلند شود و در مورد سوپ ها و سس ها نیز جوشیدن دوباره مایه لازم است.

منبع : روزنامه شرق