توسعه، تولید و عرضه نرم‌افزار

رشد و توسعه صنعت نرم‌افزار در ایران و دستیابی به بازارهای جهانی با توجه به شکل‌گیری کامل این صنعت در آمریکا و اروپا نیازمند قوانین کامل‌تر، تدوین سیاست‌های نوین از سوی دولت و فرهنگ‌سازی به منظور آشنایی و استفاده مردم و سازمان‌ها از نرم‌افزار است.
برخی از کارشناسان وضعیت فعلی این صنعت را در کشور با توجه به بالا بودن پتانسیل نیروی انسانی، حمایت‌های صورت گرفته از جانب دولت و حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی خارج از کشور، خوب و قابل توسعه ارزیابی می‌کنند اما برخی دیگر معتقدند ایران تنها به دانش فنی این صنعت دست یافته و نیروی انسانی متخصص برای ارائه محصول قابل عرضه در بازارهای جهانی با ایده‌های نوین وجود ندارد و ایجاد زمینه حضور شرکت‌ها در نمایشگاه‌هایی مانند سبیت و جیتکس توانسته به تقویت پتانسیل صادرات کشور کمک کند.
در همین زمینه به منظور تشریح بیشتر مشکلات این صنعت و راهکارهای مورد نیاز برای توسعه آن در کشور با کارشناسان گفت‌وگو کرده‌ایم که می‌خوانید:فرهاد دژپسند معاون برنامه‌ریزی وزارت بازرگانی در گفت‌وگو با خبرنگار ما، با اشاره به اینکه برخی از بازارهای نرم‌افزار توسط ایران به سهولت قابل پوشش است، گفت: با توجه به نتایج حضور ایران در نمایشگاه‌های بین‌المللی از جمله سبیت و جتیکس و استقبال بازدیدکنندگان از شرکت‌های ایرانی، ایران می‌تواند با یک برنامه‌ریزی دقیق و منظم‌تر وارد بازار جهانی نرم‌افزار شود.وی همچنین گفت: شرکت‌های ایرانی و نیروی انسانی فعال در زمینه نرم‌افزار در کشور از قابلیت‌های خوبی برخوردارند اما تمرین برای حضور در بازار بین‌الملل وجود ندارد و آنچه تاکنون برای حضور در بازار خارج انجام شده کافی نیست و به منظور نمایش قابلیت‌های شرکت‌ها و دستیابی به بازار جهانی باید زمینه حضور بیشتر شرکت‌ها در نمایشگاه‌های بین‌المللی فراهم شود.
وی در خصوص وضعیت صنعت نرم‌افزار در داخل کشور گفت: بازار نرم‌افزار در ایران از وضعیت مناسب و رونق خوبی برخوردار است.دژپسند افزود: در طرح تکفا پس از تخصیص بودجه به دستگاه‌های دولتی در بازار نرم‌افزار رونق ایجاد شده البته نظارت شدیدی هم بر صرف بودجه برای نرم‌افزار در سازمان‌ها وجود دارد تا هیچ نهادی بودجه دریافتی را صرف خرید تجهیزات سخت‌افزاری و یا ساختمان نکند.وی همچنین گفت:‌ نظارت بر نحوه صرف بودجه تکفا از سوی دبیرخانه شورای عالی اطلاع‌رسانی و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور صورت می‌گیرد.نوید خسروی مدیرعامل شرکت نبراس انفورماتیک نیز در همین زمینه به خبرنگار ما گفت: در بخش تولید نرم‌افزار نیروی انسانی متخصص برای حل مسائل فناوری و کیفیت وجود ندارد و خروجی دانشگاه‌ها مهندس‌های نرم‌افزار در سطح معمولی و کارگران انفورماتیکی است.
وی در خصوص بخش صادرات نرم‌افزار در کشور گفت: شرکت‌های ایرانی تنها در زمینه Hi-tech می‌توانند به تولید و صدور نرم‌افزار بپردازند زیرا در دیگر زمینه‌ها جایی برای ایران در بازار بین‌المللی وجود ندارد.
وی همچنین گفت: در بخش Hi-tech نیز ایران باید حرف جدید و ایده‌ای ویژه داشته باشد که در این زمینه با قحطی نیروی تربیت شده به منظور حل مسائل پیچیده مواجه هستیم.خسروی در ادامه گفت: سرمایه‌گذاری در بخش Hi-tech سرمایه زیاد و زمان نیاز دارد و کار دشواری است و حمایت‌های دولت در این زمینه کافی نیست.
وی تصریح کرد: با توجه به وجود مراکز خدماتی در زمینه Hi-tech، مانند صندوق حمایت از تحقیقات و صنایع الکترونیک، حمایت دولت کافی نیست و تعداد بیشتری از این‌گونه مراکز نیاز است.وی با اشاره به صادرات نرم‌افزار در هند گفت: هندی‌ها دارای سیاست‌ها و امکانات خوبی از سوی دولت خود هستند و حمایت دولت هند از شرکت‌های نرم‌افزاری به منظور صادرات محصول خود فراتر از ایران است.خسروی افزود: بازاریابی در زمینه IT و نرم‌افزار در ایران مانند هند نیست و اگر هم هیات‌های ایرانی هرازگاهی سفر به خارج از کشور کنند، یک‌صدم سفر یک هیات هندی بازده ندارند.وی با اشاره به مفید بودن حضور شرکت‌های ایرانی در نمایشگاه‌های خارج از کشور، گفت: حضور ایران در نمایشگاه‌های بین‌المللی تنها به تقویت پتانسیل صادرات کشور کمک می‌کند.وی در خصوص قوانین لازم در زمینه نرم‌افزار گفت: در قانون حمایت از پدید آورندگان نرم‌افزار تعریفی از یک بنگاه تولید نرم‌افزار و حقوق سرمایه‌گذار و تولیدکننده نسبت به یکدیگر ارائه نشده که لازم است در این قانون به این مسائل پرداخته شود.
وی با اشاره به نیاز سرمایه‌گذاری بانک‌ها در زمینه نرم‌افزار گفت: هنوز خدمات نرم‌افزاری در سیستم بانکی کشور وجود ندارد و بانک‌هایی که در این زمینه قصد سرمایه‌گذاری داشته‌اند موانع زیادی بر سر راه تولیدکننده قرار داده‌اند.وی در خصوص میزان دستیابی ایران به تکنولوژی نرم‌افزار گفت: خوشبختانه در بخش نرم‌افزار پیشگامان زیادی در دنیا وجود دارد که دسترسی به این منابع در کشور آسان و بلامانع است و تنها مشکل کمبود نیروی انسانی است و مشکلی از لحاظ دانش فنی وجود ندارد.
همچنین مهندس ثروتی معاون مرکز صنایع نوین در گفت‌وگو با خبرنگار ما گفت: تدوین استراتژی صنعت نرم‌افزار باید با تجدید نظر در اولویت‌ها صورت گیرد با توجه به اینکه ایران در این بخش از پتانسیل‌های خوبی برخوردار است.وی با اشاره به اینکه نرم‌افزارهای ایرانی قابلیت عرضه در بازار جهانی را دارند گفت: شرکت‌های ایرانی از لحاظ طراحی نرم‌افزار با کیفیت بالا و کاربردی و با توجه به قیمت پایین این تولیدات نسبت به سایر کشورها در بازار جهانی از مزیت برخوردار است.
وی در پاسخ به این پرسش که مرکز صنایع نوین چه حمایت‌هایی از شرکت‌های نرم‌افزاری کرده است؟ گفت: از طریق بازار سنجی شرکت‌ها در تولید نرم‌افزارهای مورد نیاز بازار داخل و خارج راهنمایی شده‌اند و به منظور حفظ حقوق شرکت‌ها در قراردادهای خارجی برای دریافت لیسانس و یا تحت لیسانس قرار گرفته‌اند به آنها کمک شده است.وی با اشاره به موفقیت مرکز صنایع نوین در معرفی ایران به عنوان مجموعه‌ای توانا در صنعت نرم‌افزار در بازار بین‌المللی گفت: فراهم کردن شرایط حضور در سه دوره برپایی نمایشگاه بین‌المللی خارج از کشور توسط مرکز صنایع نوین موجب شناخته شدن جایگاه ایران در بازارهای بین‌المللی شده است.وی در خصوص دستاوردهای حضور شرکت‌ها در نمایشگاه‌های خارج از کشور گفت: شرکت‌ها به عنوان یک شرکت ایرانی با شرکت‌های خارجی از جمله کشورهای انگلستان، آلمان، دبی، ازبکستان، سوریه و هنگ‌کنگ قرارداد منعقد کردند.
وی با اشاره به قیمت پایین نرم‌افزارهای ایرانی گفت: انگلستان و ایرلند از جمله کشورهایی هستند که نرم‌افزارهای ایرانی به آنجا صادر شده است.وی با اشاره به افزایش میزان استقبال شرکت‌ها برای حضور در نمایشگاه۲۰۰۴ Gitex گفت: سال گذشته ۸ شرکت عضو کنسرسیوم ثنارای بودند اما امسال با توجه به افزایش تعداد متقاضیان زمینه برای حضور ۱۲ شرکت فراهم شده است.رضا اخلاقی مدیر فنی شرکت نرم‌افزاری دمسان رایانه نیز با اشاره به وجود نیروی انسانی توانا در عرصه تولید نرم‌افزار در کشور گفت: بازار نرم‌افزار بازاری بزرگ و راه نفوذ به آن وجود دارد شرکت‌‌های ایرانی در برخی موارد مانند تولید دیتا بیس سرور و ... نمی‌تواند محصول موفقی ارائه کند زیرا برنامه‌ریزی‌های با تجربه و توان بالا در کشورهای اروپایی و آمریکایی وجود دارند.
وی افزود: اما در تولید نرم‌افزارهای Hi-tech با ایده‌‌های جدید در صورت وجود کیفیت‌های لازم ایران می‌تواند در بازار جهانی اعتبار کسب کند. وی در خصوص مشکلات شرکت‌ها در صادرات نرم‌افزارهای خود گفت: اخیرا قانون حمایت از تولیدکنندگان نرم‌افزار تصویب شده است تا تولیدکننده بتواند محصول خود را در داخل کشور حفظ کند اما شرکت‌ها به دلیل مشکل‌های موجود از نظر ثبت بین‌المللی، حفظ محصول صادر شده به خارج از کشور مقدور نیست و خطر از دست دادن نرم‌افزار برای شرکت‌ها وجود دارد.
وی نبود فرهنگ استفاده از نرم‌افزار را در کشور از دیگر مشکلات برشمرد و گفت: قانون کپی‌رایت می‌تواند نقطه شروعی برای پذیرفتن لزوم خرید نرم‌افزار از سوی مردم باشد تا موجب شکوفایی تولید نرم‌افزار در کشور شود.
وی افزود: مردم ایران حاضر به پرداخت پول بابت خرید نرم‌افزار نیستند و شرکت‌های تولیدکننده همیشه مشکل مالی برای توسعه و تولید این صنعت مواجه‌اند در نتیجه نمی‌توانند نیروی انسانی آماده به کار را جذب کنند که این امر موجب مهاجرت نیروی انسانی مفید به خارج از کشور می‌شود. اخلاقی با اشاره به اینکه حمایت‌های دولت از صنعت IT بیشتر در زمینه سخت‌افزار است گفت: دولت می‌تواند بودجه‌ای به سازمان‌ها به منظور خرید نرم‌افزار دهد و مکانیزمی برای نظارت بر صرف بودجه از سوی سازمان‌ها طراحی کند. همچنین فرهاد دولت آبادی مدیر IT شرکت ایساکو گفت: صنعت نرم افزار در آمریکا و اروپا شکل گرفته و غنی‌تر از ایران است و ایران برای صادرات باید محصول قابل عرضه و جدیدی برای ورود به بازار جهانی داشته باشد.وی همچنین گفت : نرم افزار در ایران بدون وجود تحلیلگر و برنامه نویس تولید می‌شود و در نتیجه محصول کوچکی وارد بازار جهانی می‌شود که به دلیل عدم پیچیدگی و یکپارچگی مورد توجه قرار نمی‌گیرد.
وی فاصله آموزش دانشگاه با توان افراد در تولید را زیاد عنوان کرد و گفت: این فاصله با ارائه کارهای تحقیقاتی به دانشگاه‌ها و اجبار دانشجویان برای فعالیت در کارخانه‌ها موجب تربیت و پرورش نیروی انسانی مورد نیاز در این صنعت می‌شود.وی در خصوص زیر ساخت‌های مورد نیاز در تولید نرم افزارهای مناسب در بازار جهانی گفت: شناخت دقیق ابزار این صنعت از طریق استفاده از تجربیات دیگر کشورها، آموزش دانشگاه‌ها در زمینه طراحی سیستم، استفاده اشتراکی از منابع و مکانیزم کنترل و نظارت از زیر ساخت‌های لازم به شمار می‌آیند.
وی با اشاره به نبود آمار دقیقی از میزان صادرات نرم افزار در کشور گفت: این شرکت‌ها هستند که می‌دانند چه مقدار نرم افزار تولید و صادر کرده‌اند اما برخی کار برای یک کمپانی خارجی را نیز صادرات می‌نامند.

منبع : مرکز توسعه و تبادل دانش فناوری اطلاعات