چشمان خیره اروپا به انتخابات فرانسه

با وجودی كه حدود یك هفته دیگر به دور اول انتخابات ریاست جمهوری فرانسه باقی مانده، مردم فرانسه هنوز هم تصمیم قطعی خود را نگرفته اند. اگر آنها تنها از یك مورد نگران باشند، آن برگه های انتخاباتی از پیش نوشته شده در صندوق های رای است؛ تا جایی كه این احساس خود را در دور دوم انتخابات ریاست ۲۰۰۲ با قرار دادن راست گرای افراطی«ژان ماری لوپن» بالاتر از كاندیدای سوسیالیست نشان دادند و همچنین در سال ۲۰۰۵ تشكیل اتحادیه اروپایی را در یك همه پرسی رد كردند و امسال نیز با ارتقا دادن شخص سومی به نام «فرانسیس بایرو» به جرگه پیشتازان انتخابات، تشویشی در عقاید رای دهندگان ایجاد كرده اند.
تقریبا دو سال از زمانی كه فرانسه به همه پرسی پیمان تشكیل اتحادیه اروپایی پاسخ منفی داد می گذرد و از آن زمان تاكنون كشورهای اروپایی با چشمان خیره چشم به انتخابات ریاست جمهوری ماه جاری دوخته اند و امیدوارند فرانسه از انزوا بیرون آمده و اعتماد به نفس خود را به دست آورد و مجدداً در مسایل بین المللی شركت كند.
ظهور نسل جدیدی از نامزدهای متعلق به دو حزب اصلی راست و چپ و هیجان یك رقابت تنگاتنگ، جذابیتی را در عرصه سیاست فرانسه به وجود آورده است. ثبت نام رای دهندگان در این دوره بی سابقه بوده است، اما هدف از این رقابت به جای تمركز بر آینده فرانسه برپایه بحث های توهین آمیز استوار شده و نامزدهای پیشتاز این دوره با به راه انداختن جنجال های ملی گرایی و حمایت گرایی سعی در جلب توجه رای دهندگانی دارند كه پیمان اتحادیه اروپایی را رد كردند. یكی از موثرترین ترفندهای مورد استفاده طبقه حاكم فرانسه برای افزایش منافع خود این است كه این كشور را با سایر كشورهای غربی مقایسه كنند .
در مقایسه با كشورهایی مانند كانادا، ایرلند و دانمارك كه موفق و ثروتمند هستند و آرامش اجتماعی دارند، فرانسه كشوری است بحران زده و راكد؛ اصلاح پنجمین رژیم قدیمی جمهوری این كشور و از میان برداشتن فشار وارد بر اقتصاد آن ضروری ترین اقدام در ذهن نامزدهاست.
در انتخابات سال ۲۰۰۲ دو نامزد اصلی ژاك شیراك و لیونل روسپن تنها ۳۷ درصد از آرای دور اول را به خود اختصاص دادند. همچنین دو جناح سنتی چپ و راست با موفقیت راست افراطی از جبهه ملی تضعیف شدند و با كسب ۹/۱۶ درصد آرا در دور اول به مقام دوم و بالاتر از ژوسپن با ۲/۱۶ درصد آرا دست یافتند و از راه یافتن ژوسپن به دور دوم جلوگیری شد.
بیشتر محققان معتقدند كه فرانسه در مرحله حساسی به سر می برد و این انتخابات نقطه عطفی در تاریخ فرانسه به حساب می آید. نیكولاس یاورز مفسر معروف فرانسوی می گوید: به ندرت یك انتخابات با چنین نتایج نامشخصی عواقب مسلمی برای سرنوشت ملی به همراه خواهد داشت.
همچنین دومنگ رینی استاد دانشگاه فرانسه در مقاله اخیر خود گفته است تاكنون هیچ انتخابات ریاست جمهوری مانند این اتفاق نیفتاده كه پرشكوه و غیره منتظره تفسیر شده باشد.
بعد از گذشت ۲۵ سال از به روی كار آمدن نوبتی دو جناح چپ و راست تحت ریاست فرانكواسیم مترند و ژاك شیراك مردم فرانسه از رهبران این كشور بیزار شده اند. چنین بدبینی هایی ممكن است باعث تعجب میلیون ها جهانگرد كه همه ساله از فرانسه دیدن می كنند، بشود. این كشور دارای زیربنایی در سطح جهانی، خدمات عمومی و بازار بورسی پر از شركت های ثروتمند چند ملیتی است. با این وجود قوانین آقای شیراك با نگرانی های سیاسی آمیخته شده و بر عمق بحران هویت فرانسه تاكید می كند و سعی در پرداختن به بحث جهانی شدن، كاهش نقش فرانسه در اروپا و افزایش قدرت های جدید به خصوص چین و هند را به دنبال دارد.
به نظر می رسد رای دهندگان در طول پنج سال اخیر به همه چیز پاسخ منفی داده اند، آنها در انتخابات سال ۲۰۰۲ جهانیان را با فرستادن ژان ماری لوپن راست گرای افراطی به دور دوم و بالاتر از لیونل ژوسپن نخست وزیر سوسیالیست، متحیر كردند.
بلافاصله پس از شكست همه پرسی اروپا در سال ،۲۰۰۵ مهاجران فقیر شهرك نشین به مدت سه هفته شورش كردند و شش ماه بعد میلیون ها دانش آموز و كارگر برای اعتراض به قانون كار جوانان به خیابان ها ریختند و با پلیس درگیر شدند و دولت را به طرز خفت باری به تغییر اساسی سیاست مجبور كردند. نظام سیاسی فرانسه با معرفی كردن نامزدهای جدید انتخاباتی در این دوره به این موج از مخالفت مردمی واكنش نشان داد.
«نیكولاس ساركوزی و سیگولین رویال» هر دو برای بار اول است كه نامزد می شوند و می خواهند رابطه كشور را با گذشته سیاسی اش قطع و به اصطلاح نوعی گسست سیاسی از گذشته ایجاد كنند. این نخستین انتخاباتی است كه به دنبال یك دوره ریاست جمهوری پنج ساله به وقوع می پیوندد. آقای شیراك دوره هفت ساله ریاست جمهوری را به پنج سال كاهش داده تا خود را با پارلمان فرانسه هماهنگ كند.
وقتی كه صندوق های رای آماده شوند تعداد طرفداران آقای «بایرو» كه رهبری حزب میانه رو را بر عهده دارد و به مدت ۲۱ سال عضو پارلمان بوده است، بدون تغییر باقی می ماند. صحبت از اداره كشور به دور از جناح بندی های راست و چپ و تصویر جدید او در قامت كشاورزی متواضع با دست های پینه بسته، در درجه اول به مذاق كسانی خوش می آید كه از سال های ركود ۳۵ ساله به روی كار آمدن ترتیبی قدرت های راست و چپ بستوه آمده اند.«فرانسیس بایرو» معتقد است جناح بندی های چپ و راست كهنه شده و مفهوم خود را از دست داده است.
شعار اصلی وی اتحاد دو جناح و انتخاب میانه روی است. اگرچه سوابق سیاسی وی نشان می دهد كه او بارها در دولت های راست گرا و چپ گرا فعالیت داشته، اما تاكنون توانسته است حمایت رای دهندگان ناراضی از هر دو جناح را جلب كند. با این وجود، اینكه آقای «بایرو» چگونه و با چه كسانی می خواهد كشور را اداره كند، پیشتازی او را متوقف كرده است.
در آخرین نظرسنجی، وی هنوز با هجده الی بیست و دو درصد آرا در مكان سوم قرار دارد اما در اكثر نظرسنجی ها جایگاه او بدون تغییر باقی مانده و هنوز با دو رقیب پیشتاز دیگرش «نیكولاس ساركوزی» محافظه كار و «سیگولین رویال» سوسیالیست فاصله دارد. از ابتدای سال جدید تقریبا در تمام نظرسنجی ها، آقای ساركوزی در دور اول انتخابات در جایگاه اول قرار دارد اما به نظر می رسد پیشتازی او در حال توقف است چرا كه در یك نظرسنجی در هفته پیش او در مقابل ۲۵ درصد آرای خانم رویال، ۲۶ درصد آرا را به خود اختصاص داده و در نظر سنجی دیگر هر دو نامزد ۲۷ درصد آرا را از آن خود كرده اند. بنابراین اگرچه آرای آقای «ساركوزی» كاهش نیافته، اما تعداد آرای خانم رویال افزایش یافته و با آرای آقای ساركوزی برابری می كند.
خانم رویال نامزد سوسیالیست، نیاز شدیدی به تقویت و حمایت دارد چرا كه تاكنون رقابت انتخاباتی وی ناامیدكننده بوده است. به نظر می رسد كه دلیل آن شرح مبهم وظایف و انباشته شدن وعده هایی باشد كه او از توضیح چگونگی عمل به آنها عاجز مانده است.
آقای «اریك بسون» مشاور ارشد اقتصادی خانم رویال وی را به دلیل دست كشیدن از مبارزه انتخاباتی از رده خارج و تازه كار دانسته و به عوام فریبی متهم می كند و عنوان می كند كه وی در تبلیغات خود صداقت نداشته و هم برای جناح چپ و هم كشور فرانسه خطرناك خواهد بود. اكنون خانم رویال تصمیم گرفته كه به روال معمول خود به امور بپردازد. او بر آزاد بودن خویش تاكید می كند و به روش قدیمی خود به صحنه رقابت ها برگشته و طرفداران خود را با عقاید غیرعادی متعجب كرده است. دو هفته پیش او با پافشاری بر اینكه ما باید ایدئولوژی سودهای سنگین را فراموش كنیم، جناح ضد سرمایه داری خود را متحیر كرد.
هفته قبل او با بحث در مورد اینكه جامعه گرایان باید سرود ملی را در نشست های حزب بخوانند و مردم فرانسه باید پرچم سه رنگ این كشور را در خانه برافرازند، سعی در احیای ارزش میهن پرستی داشت. طبیعتاً همه اینها باعث بهت و تعجب چپ گرایان شده است چرا كه جناح چپ از جنبش طرفداران روابط بین المللی به وجود آمده و در نتیجه نمی تواند میهن پرستی را بپذیرد.
با این وجود خانم رویال توجه جهان را به عنوان اولین زن نامزد انتخابات ریاست جمهوری فرانسه با شانس بالای موفقیت جلب كرده است.
او و آقای ساركوزی دو دیدگاه متفاوت دارند؛ نیكولاس ساركوزی تحت شعار «متحد با هم همه چیز ممكن می شود» به رقابت می پردازد و قصد دارد كشور را از گذشته سیاسی اش جدا كند. چندین مفسر سیاسی وی را همتای فرانسوی مارگارت تاچر می دانند. آقای ساركوزی می خواهد مالیات و هزینه های اجتماعی را كاهش دهد و با افزایش سنوات كاری پیش از بازنشستگی، كارگران را تشویق كند از ۳۵ ساعت قانونی كار در هفته بیشتر كار كنند. وی همچنین قصد دارد از مهاجرت غیرقانونی جلوگیری كند.
این اقدامات برای رای دهندگان راست گرای افراطی بسیار با ارزش است. او این خط مشی را با پیروی از این شعار جبهه ملی «یا فرانسه را دوست داشته باش یا آن را ترك كن» معرفی می كند تا مهاجران خارجی و اقلیت ها را بترساند. با توجه به این مسایل ساركوزی خود را فردی می داند كه همه كارها با دست توانای او انجام می شود و او می تواند بر بحران اخلاقی طبقه حاكم فرانسه غلبه كند.
از سوی دیگر حزب سوسیالیست كه خط مشی مردمی- اجتماعی را برای خود برگزیده، معتقد است كه فرانسه هر چه قانونی تر و عادلانه تر باشد، قوی تر خواهد بود. نامزد این حزب خانم رویال سعی دارد كه آرای ضد ساركوزی را با این عنوان كه او تنها چپ گرای باقی مانده است، به نفع خود جمع آوری كند.
بر خلاف آقای ساركوزی، خانم رویال می خواهد دولت به كسانی كه به دلایلی از اجتماع كناره گرفته اند كمك كند و حقوق بازنشستگی را افزایش دهد و بودجه ای را به مراكز بهداشت و تحصیل اختصاص دهد. او وعده داده است كه حداقل حقوق و یارانه اشتغال جوانان را افزایش دهد. روی هم رفته رقابت خانم رویال بر پایه تقویت جناح چپ استوار نیست بلكه توجه او به معرفی سیاست جدید و شفاف، كاهش سیاست های حزبی و دلیل تراشی و توجیه اشتباهات و توجه ویژه به انتظارات مردم است. اما وقتی رقابت به مرحله حساس تری می ر سد هر دو نامزد پیشتاز با انتقادهای شدیدی حتی از طرف احزاب خود مواجه شده و به دادن وعده های عمل نشدنی متهم می شوند.
این شك و شبهه ها با معرفی فرانسیس بایرو نامزد گمنام و میانه رو شدت می یابد و او را به رتبه های بالا و نزدیك به دو نامزد اصلی می رساند.پوشش همه جانبه رسانه ها از زد و خورد پلیس و صدها جوان در ماه گذشته دست آویزی برای آقای «لوپن» شده تا قانون و مقررات را در دستور كار خود قرار دهد. خانم رویال، آقای ساركوزی را مسوول این تنش ها می داند چرا كه وی دارای پیشینه خصومت است در حالی كه آقای ساركوزی معتقد است حزب سوسیالیست دچار شكست روحی و اخلاقی شده است.
با این وجود می توان گفت كه خانم رویال سعی دارد به جای دست یافتن به حمایت طبقه متوسط و بالای جامعه، حمایت طبقه كارگر را كه در سال ۲۰۰۲ طرفدار آقای لوپن بودند به دست آورد. بسیاری از كارگران كارخانه ها از جهانی شدن و از دست دادن شغلشان بیمناكند و می خواهند یك دولت ملی قوی آنها را در این خصوص مطمئن كند. یك محقق سیاسی به نام «پییرمارتین» می گوید: این نژاد پرستی افراطی نیست بلكه حس میهن پرستی است و اگر خانم رویال به عنوان رییس جمهور انتخاب شود، باید بتواند ملت را تقویت كند.
همانطور كه گفته شد تلاش به نفع طبقه كارگر، خانم رویال را درست در مقابل آقای ساركوزی قرار می دهد. آقای ساركوزی سیاست سختگیرانه ای را برای مقابله با مقوله مهاجرت و هویت ملی و نیز جرایم در نظر دارد. بعضی از طرفداران آقای ساركوزی بیشتر نگران برنده شدن لوپن در دور اول انتخابات هستند تا آقای بایرو.
اگر چه لوپن به زحمت بیشتر از ۱۴ درصد آرا را به خود اختصاص می دهد اما در دوراول انتخابات سال ،۲۰۰۲ ۱۷ درصد آرا متعلق به او بوده است. برخی تحلیلگران سیاسی حدس می زنند كه او این بار حداقل ۱۸ درصد آرا را در دور اول به خود اختصاص دهد. زیرا بعضی حامیان وی مانند طرفداران آقای ساركوزی به دلیل بدنامی، خود را پنهان ساخته اند. بنابراین حدود ۵۰ درصد رای دهندگان كه در یك نظرسنجی ساركوزی را ارجح دانسته اند، اعتراف كرده اند در روز رای گیری ممكن است به نفع لوپن رای دهند. این مطلب اگرچه جایگاه آقای لوپن را در دور دوم انتخابات محكم نخواهد كرد اما قطعاً به ضرر ساركوزی خواهد بود.
بنابراین به نظر می رسد كه جایگاه آقای ساركوزی در دور اول متزلزل باشد به علاوه اینكه ۴۰ درصد رای دهندگان اعلام كرده اند كه ممكن است نظر خود را تا روز رای گیری تغییر دهند. پس هرگونه پیشگیری در این مرحله از رقابت ها پرمخاطره به نظر می رسد.
این مسایل باعث سرگردانی اقتصاددانان شده است. این سوال برای آنها وجود دارد كه چرا به مسایل مهمی مانند كمبود سوابق تجاری كشور، میزان پایین استخدام، اقتصاد راكد و افزایش بدهكاری پرداخته نمی شود. پییر كیلتو معاون اول رییس جمهور در تحلیل سیاست های بین المللی در گزارشی گفت: بحث و گفت وگو در مورد چگونگی افزایش رشد اقتصادی فراموش شده است. وی افزود: فرانسه می تواند به سیاست اصلاحات تدریجی خود ادامه دهد. هنگامی كه فرانسه در ۲۲ آوریل به صحنه انتخابات وارد شود تمام اروپا امیدوار است به مخالفان ثابت كند كه در اشتباهند و فرانسه از این دوره از انتخابات ریاست جمهوری سربلند بیرون خواهد آمد.

منبع: اكونومیست ، ۲ مارس
فاطمه فرحانی

منبع : روزنامه جوان