مصرف ۱۰۰ میلیون مترمربع کاشی و سرامیک در سال

تولید كاشی در ایران تا قبل از سال ۱۳۳۹ به صورت دستی در كارگاه های كوچك صورت می گرفته است و در این سال تولید كاشی ماشینی با احداث كارخانه كاشی ایرنا آغاز گردید و به دنبال آن كارخانجات سعدی، نیلو، یزد، اصفهان و حافظ جزو اولین واحدهای تولید كاشی، احداث و راه اندازی شدند. روند رشد و توسعه كارخانجات ادامه پیدا نمود و تا سال ۱۳۷۲ به ۱۴ واحد به ظرفیت ۵/۳۱ میلیون مترمربع رسید كه سهم كاشی دیواری با ۷ واحد ۸۵ درصد و سهم كاشی كف با ۷ واحد ۱۵ درصد بود. در پایان سال ۱۳۸۳ تعداد كارخانجات به ۵۶ واحد با ظرفیت اسمی ۱۶۶ میلیون مترمربع و تولید نیز به ۱۲۳ میلیون مترمربع رسید.
تا پایان سال ۱۳۸۳ مبلغ ۴۶۳ میلیون دلار از بدو تاسیس صندوق ارزی (سال ۱۳۸۱) به طرح های توسعه و واحدهای جدید كاشی و سرامیك ارز تخصیص یافته و گشایش اعتبار شده و ۱۸۹ میلیون دلار ارز نیز تخصیص یافته كه گشایش اعتبار صورت نپذیرفته است. (تعدادی نیز به صورت فاینانس ماشین آلات خود را وارد نموده اند) سهم كاشی و سرامیك از كل ارز گشایش یافته ۸ درصد می باشد. بدین ترتیب تا پایان سال ۱۳۸۵ تعداد كارخانجات تولید كاشی و سرامیك به ۷۱ واحد و ظرفیت اسمی آنها بالغ بر ۳۱۳ میلیون مترمربع خواهد رسید.
صادرات انواع كاشی و سرامیك در سال ۱۳۸۳ به ۳/۹ میلیون مترمربع و به ارزش ۲/۳۲ میلیون دلار رسید كه نسبت به سال ۱۳۷۲ از نظر وزنی ۵۵ درصد و از نظر ارزش ۷۹ درصد رشد نشان می دهد. بررسی های صورت گرفته نشان می دهد برای در اختیار گرفتن بازارهای صادراتی و كنترل مستمر آن، نكات ذیل دارای اهمیت ویژه ای می باشند:
▪ برخی از شركت های جدید كه پا به عرصه تولید می گذارند، قادر به رقابت منطقی (از حیث قیمت و كیفیت) در بازار نیستند. بدیهی است كه عرضه محصولات با كیفیت پایین موجب بی اعتمادی مصرف كنندگان داخلی و خارجی به كاشی طرح ایرانی می شود.
▪ تولید كالای مرغوب و صادراتی نیاز به مواد اولیه مرغوب، قیمت پایین، كیفیت مطلوب، طرح های متنوع و شناخت بازارها و فرهنگ ها دارد. مضافا این كه تولید كالای مرغوب متخصص می خواهد و برای كسب تخصص، آموزش و كسب علم نیاز است. برای ارتقای كیفیت و برطرف نمودن معایب نیاز به كار تحقیقاتی می باشد و به روز نمودن اطلاعات فنی و مورد نیاز برای رسیدن به محصولی با قیمت پایین یعنی كاهش قیمت تمام شده كالا.
▪ زمانی حاشیه سود در واحدها بالا بود و كوچكترین توجهی به قیمت تمام شده می شد، لذا در حال حاضر با قیمت تمام شده بالا در تمام واحدها روبه رو هستیم و از سوی دیگر با توجه به مازاد تولید جهانی و قیمت پایین كاشی و سرامیك های از مد افتاده در انبارهای كشورهای خارجی كه با ۴/۱ قیمت تمام شده آنها را به حراج می گذارند، مشكلات صادرات و فروش آن را صد چندان می نماید ولی از طرف دیگر با توجه به قیمت بالای تمام شده كاشی و سرامیك در ایتالیا، اسپانیا، كه حدود ۳۵/۸ یورو می باشد و حتی قیمت تمام شده چین كه بالاتر از ایران و حدود ۵/۳ دلار می باشد جای امیدواری است كه با كمی تلاش و ارتقای كیفی و تنوع طرح و كسب دانش تولید و نفوذ در بازارهای جهانی بتوانیم صادرات خود را از ۷ درصد تولید سالیانه به حداقل ۱۵ درصد و بیشتر ارتقاء بدهیم كه این رقم دور از ذهن نبوده و قابل دسترس می باشد.
▪ با توجه به سرمایه گذاری های انجام شده در بخش صنعت و معدن آنچه مسلم است پیشی گرفتن صنایع تولید كاشی و سرامیك از بخش معادن اولیه این محصول می باشد. لذا برنامه ریزی برای تامین منابع و مواد اولیه و استفاده از مواد فرآوری شده و نیز جلوگیری از استحصال غیرعلمی و مخرب از منابع مواد معدنی كشور و یا صادرات ارزان آنها بسیار ضروری بوده و لزوم تعریف راهبردهای كلان در این بخش را از طرف وزارت صنایع و معادن ضروری می سازد.
▪ با توجه به بررسی های صورت گرفته مشاهده می گردد كه صنعت كاشی و سرامیك از لحاظ تولید به حدی رسیده است كه بایستی بخش قابل توجه ای از آن صادر گردد. لذا برنامه ریزی و توجه ویژه در صادرات این محصول بسیار حایز اهمیت می باشد.
▪ جهت استمرار حضور در بازارهای داخلی و خارجی لازم است كه واحدهای تولید كاشی و سرامیك در كشور سعی در ارتقای كیفیت و كاهش قیمت تمام شده خود بنمایند و این كار میسر نخواهد شد مگر با آموزش و پژوهش مداوم. (ایجاد واحدهای تحقیق و توسعه در هر یك از صنایع).
▪ بالا بردن بهره وری در واحدهای تولیدی و افزایش صادرات با استفاده از شیوه های مدیریتی كارآمد استفاده بهینه از منابع.
▪ معادن خاك و مواد اولیه ای كه در كشور وجود دارد، به صورت فله ای و غیرفرآوری شده، به دست تولیدكنندگان می رسد كه باعث پایین آمدن كیفیت و افزایش هزینه های تولید و در نتیجه افزایش قیمت تمام شده محصولات كاشی و سرامیك می شود. بنابراین به علت عدم فرآوری و تخلیص مناسب، مزیت نسبی وجود مواد اولیه فراوان در كشور را نسبت به سایر كشورهای تولید كننده كاشی، از دست خواهیم داد. متاسفانه با وجود معادن فراوان و غنی در كشور، در بعضی از موارد ناگزیر به واردات مواد اولیه این صنعت از خارج از كشور می باشیم.
▪ اگرچه تصور می شود كشور ما از نظر دسترسی به نیروی انسانی ارزان دارای مزیت است، ولی راندمان كار نیروی انسانی در داخل كشور حدود یك هفتم كشورهای پیشرفته است، بنابراین به ازای ۷ برابر پرداخت هزینه های دستمزد نیروی كار، بهره وری یك ساعت كار معادل در كشورهای پیشرفته وجود خواهد داشت.
برخی از معضلات مبتلا به بخش صنعت، صنایع فعال در بخش كانی های غیرفلزی مانند واحدهای تولید كاشی و سرامیك، چینی آلات، سیمان و نسوز را با مشكلات عدیده ای مواجه كرده است. در سال های اخیر افزون بر ۴۰۰ میلیون یورو از محل صندوق ذخیره ارزی برای صنعت كاشی و سرامیك كشور سرمایه گذاری شده است. لیكن مشكلاتی از قبیل واردات بی رویه كالاهای غیراستاندارد از چین، افزایش هزینه های خدمات و مشكل حمل و نقل، بهره بانكی بالا، قانون كار، مشكلات مرتبط با نرخ دلار و... در زمره معضلاتی است كه صنایع فعال در كانی های غیرفلزی را دچار مشكل نموده است. این در حالی است كه اكنون موافقت اصولی احداث كارخانه هایی با مجموع ظرفیت تولید ۳۵۰ میلیون مترمربع در سال نیز صادر شده است و این واحدها در سال های آتی فعالیت خود را آغاز می كنند.
در پایان یادآور می شود با توجه به میزان مصرف كاشی و سرامیك در كشور كه حدود ۱۰۰ میلیون مترمربع می باشد و با توجه به این كه رویكرد كلی وزارت بازرگانی مبتنی بر كاهش تدریجی سطح عمومی تعرفه هاست، افزایش تعرفه بیش از ۹۰ درصد برای اقلام یاد شده منطقی به نظر نمی رسد. مضافا بیش از ۹۵ درصد از مصرف داخل توسط تولیدات داخلی تامین می شود و افزایش تعرفه حداكثر ۵ درصد از میزان مصرف (معادل ۵ میلیون مترمربع) را تحت تاثیر قرار خواهد داد. از طرف دیگر افزایش موانع غیرتعرفه ای نظیر تغییر ارزش كف، طبق تعهدات ایران جهت پیوستن به سازمان تجارت جهانی (WTO) امكان پذیر نمی باشد و البته در صورت استفاده از دامپینگ توسط تولیدكنندگان خارجی، ایران می تواند از اقدامات تامینی و جبرانی ضد دامپینگ استفاده نماید.
به علاوه كار نظارت بر ورود محصولات استاندارد بر عهده موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران می باشد كه اخیرا این موسسه در جهت تحدید واردات محصولات غیراستاندارد همكاری هایی را با گمرگ جمهوری اسلامی ایران آغاز نموده كه می بایست با تعمیق و گسترش این همكاری ها از ورود كالاهای غیراستاندارد و از جمله كاشی و سرامیك بی كیفیت و غیراستاندارد به كشور جلوگیری به عمل آید.

منبع : روزنامه جوان