بوکارنه‌آ

▪ نام علمی : Beaucarnea spp
▪ خانواده : Liliaceae
▪ درخت پای فیل :Botle Palm, Pony tail
جنس بوكارنه‌آ از چند گونه تشكیل شده و ظاهری درخت مانند دارد كه این حالت درختی بودن آن به موطن اصلی‌اش مكزیك و تگزاس ارتباط دارد. فرم درختی آن در طراحی فضای سبز مورد استفاده قرار می‌گیرد كه گونه مهم آن Beaucarnea recurvate است. شاخه‌ها و برگ های این گیاه به كندی رشد می‌كنند. نمونه‌های كوچك آن را در ظرفهای كوچك قرار می‌دهند و كاربردی در حد یك گیاه آپارتمانی دارد و زمانی كه به حد كافی رشد پیدا كرد به زمین اصلی منتقل می‌شود.
● نیازها و تكثیر گیاه
بوكارنه‌آ جهت رشد به نور زیاد نیاز دارد و باید در محل پرنور قرار گیرد. این گیاه از طریق بذر و جوانه تكثیر می‌یابد و نهال آن در خاك‌های مخلوط بازهكشی خوب به سرعت رشد می‌كند. درجه حرارت گلخانه برای ادامه رشد این گیاه باید بالای ۱۳ درجه سانتیگراد باشد. طول برگ‌‌های افتاده بوكارنه‌آ گاهی به ۹۰ سانتیمتر و عرض آنها به ۵/۲ سانتیمتر می‌رسد. برگ‌های آن از بالا به طرف پایین ریخته شده و ریشه غده‌ای برآمده‌ای دارد كه قسمتی از آن بر روی سطح خاك نمایان می‌شود. با ادامه رشد گیاه برگ‌های سبز رنگ تحتانی شروع به ریختن می‌كنند و تنه قهوه‌ای رنگ آن به تدریج شكل می‌گیرد و برآمدگی غده‌ای شكل ریشه گیاه شروع به بزرگ شدن می‌كند. این گیاه در زمان فعالیت خود در صورت كمبود آب و در زمان خشكی از ذخیره آبی موجود در خود استفاده می‌كند. بوكارنه‌آ به آرامی رشد می‌كند و سرمای تا ۵- درجه سانتیگراد را تحمل می‌نماید.
● مراقبت‌های لازم
الف) بهار و تابستان :
بوكارنه‌آ گیاهی كاملاً خانگی است و باید در محیط خانه و در درجه حرارت ۲۴ سانتیگراد نگهداری شود. این گیاه به نور مستقیم آفتاب با كمی سایه نیاز دارد. نور شدید و مستقیم آفتاب باعث سوختن و چروكیدگی برگ های آن می‌شود و كمبود نور منجر به رنگ پریدگی و ضعف و كاهش رشد آن می‌شود. بوكارنه‌آ به آب نیاز دارد و خاك آن باید مرطوب نگه داشته شود. میزان رطوبت هوای مورد نیاز گیاه حدود ۴۰ % تا ۴۵% است. به منظور تقویت گیاه باید یك بار در هر ماه كود مایع به آن داده شود.
تعویض گلدان باید هر ۲ تا ۳ سال یكبار در فصل بهار انجام گیرد و این كار زمانی انجام می‌شود كه ریشه آن تمامی سطح داخلی گلدان را پوشانده باشد. استفاده از خاك با زهكشی مناسب كه شامل مخلوطی از رس, پیت و ماسه است برای این گیاه ضروری است.
▪ تكثیر: در بهار به وسیله پاجوش صورت می‌گیرد. پاجوش ها را در موقع تعویض گلدان باید از پایه اصلی جدا كرده و در گلدانی جداگانه كاشت.
ب) پاییز و زمستان : در این دو فصل كه گیاهان در استراحت به سر می‌برند, درجه حرارت مورد نیاز محیط اطراف آنها حدود ۷ درجه سانتیگراد است و به نور زیادی نیاز دارند. اگر گیاه در درجه حرارت پایین نگهداری شود نیازی به آب زیاد ندارد و كمبود آب را از قسمت غده‌ای شكل ریشه خود كه دارای مقداری آب است تامین می‌كند, فقط خاك آن باید تا اندازه‌ای مرطوب نگه داشته شود. بدیهی است در صورتی كه علایمی مانند چروكیدگی و خشك شدن در گیاه دیده شد, باید گیاه را آبیاری كرد. این گیاه در زمستان به كود و مواد غذایی احتیاج ندارد.
● مبارزه با بیماری‌ها :
بیماری‌های مهم این گیاه عبارتند از :
پوسیدگی باكتریایی(Erwinia carotorora ) , پوسیدگی ریشه (Fusarium sp. ) و بیماری لك‌بری (Phyllosticat sp. ).
جهت مبارزه با این بیماری‌ها, باید از پاشیدن آب بر روی برگ ها كه باعث انتشار بیماری می‌شود خودداری و برگ‌های آلوده را حذف كرد, و در صورت لزوم از سم مانكوزب (دیتان, ام ۴۵ ) به نسبت ۱ گرم در لیتر استفاده نمود.

منبع : سازمان پارک ها و فضای سبز تهران