ویتامین D د

این ویتامین اولین بار در روغن کبد ماهی کشف شد و اثر مفید آن در بیماری راشیتیسم یا نرم شدن استخوان‌ها مشاهده گردید. ویتامین D گذشته از اینکه در غذاها وجود دارد در بدن نیز تحت اثر اشعه ماوراء‌بنفش خورشید ساخته می‌شود.
● اثر حیاتی ویتامین D
ویتامین D در بدن در متابولیسم کلسیم و فسفر اثر نموده در روده‌ها جذب آنها را تسریع کرده در داخل بدن نفوذ آنها را به داخل استخوان‌ها تسهیل می‌نماید.
اگر اطفال از راه خوراکی به‌اندازه کافی ویتامین D مصرف نکنند و بدن آنها نیز به قدر کافی در معرض نور خورشید قرار نگیرد استخوان‌های آنها نرم‌ شده رشد آنها متوقف می‌گردد. این عارضه به‌نام راشیتیسم یا نرمی استخوان‌ها نامیده می‌شود. این عارضه اگر به ‌موقع درمان نشود در استخوان‌ها تغییر شکل‌هائی از قبیل کلفت شدن مچ دست‌ها و پاها انحنای ساق پاها و تغییر شکل در قفسه صدری و جمجمه دیده می‌شود. عارضه نرم شدن استخوان‌ها در زن‌های بالغ مخصوصاً زن‌های قالی‌باف نیز دیده می‌شود که به‌نظر می‌رسد علت آن فقر غذائی و محروم بودن از نور خورشید و احتمالاً آبستنی‌های پی‌در‌پی می‌باشد. بنابراین زن‌های باردار و شیرده باید حتماً روزانه مدتی در آفتاب به سر ببرند و یا اگر در محل‌های سرپوشیده کار می‌کنند اقلاً نهار خود را در آفتاب صرف نمایند.
قرار دادن اطفال شیرخوار در معرض نور خورشید بسیار ضروری است مادران باید حتی‌المقدور از قنداق کردن اطفال بپرهیزند و اطفال خود را روزانه اقلاً برای چند دقیقه در معرض نور خورشید قرار دهند. چون که اشعه ماوراء‌بنفش که در ساختن ویتامین D مؤثر می‌باشد از شیشه عبور نمی‌کند بنابراین قرار دادن اطفال پشت شیشه فایده‌ای ندارد و باید حتماً کودکان در هوای آزاد و سرباز در برابر آفتاب قرار گیرند.