دوشنبه, ۱۷ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 6 May, 2024
مجله ویستا


ساحره‌یی به نام هالیوود


ساحره‌یی به نام هالیوود
● هجو مفاهیم دینی
در هالیوود، فیلمسازان با سوء‌استفاده از علایق مذهبی مردم به پیشوایان دینی‌شان، در درجه‌ی نخست نیات و اهداف سودجویانه‌ی خود را از قِبل ساخت این فیلم‌ها پیگیری کردند و پس از آن به قلب چهره‌ی پاک اولیای الهی و آلودن آن‌ها در تصاویری که بر پرده می‌بردند، پرداختند. به عنوان مثال حضرت موسی (ع) در اوایل فیلم «ده فرمان» ساخته‌ی «سیسیل ب دومیل»، بیش‌تر جوانی عاشق‌پیشه و اشراف‌زاده است، خصوصاً با چهره‌ و فیزیک «چارلتون هستون» که سوپراستار هالیوود در آن سال‌ها بود. از طرف دیگر برخی از این موضوعات دینی همچون حضور فرشتگان الهی بر روی زمین نیز در فیلم‌هایی مثل «مایکل» کار نورا افرون یا «شهر فرشتگان» از براد سیلبرلینگ و یا «افتادن روی زمین» به هجو کشیده شد و وجهی طنز‌آمیز یافت. شوخی با فروش روح آدمی به شیطان در «فریب‌خورده» با بازی «براندن فریزر»، نحوه‌ی حضور شیطان و اعوان و انصارش در روی زمین در «نیکی کوچولو» با بازی «آدام سندلر» و بالاخره طنز موهن در مورد قدرت خداوند در فیلم «بروس قدرتمند» با بازی «جیم کری» - که حتی در برخی کشورهای اسلامی ممنوع‌الاکران گردید - از جمله تداوم تلاش‌های ضدمذهبی در هالیوود دهه‌های اخیر بود، اما خیزش نوین دینی در غرب اواخر دهه‌ی ۹۰ و اوایل هزاره‌ی سوم میلادی، سرعت افزون‌تری یافت. نهادهای اجتماعی جامعه‌ی در حال اضمحلال غرب به این نتیجه رسیده بودند، که برای جلوگیری از فروپاشی درونی این جامعه بایستی به مبانی دینی و اخلاقی بازگشت.گرایش شدید جوانان در این سال‌ها نشان از جدی بودن این بازگشت دارد که حتی در بعضی آثار سینمای آمریکا هم هویداست.
● مقابله با اسلام
اما از آن‌جا که به هر حال همواره هراس از ادیان محکم الهی و مذاهب ریشه‌داری همچون اسلام و مسیحیت وجود داشته است، بخشی از سینمای هالیوود در این دهه به سمت طرح مکاتب و مسالک انحرافی رفت. در اواخر دهه‌ی ۹۰ بود که ناگهان گرایش به «بودیسم» به‌ویژه در میان طبقه‌ی روشنفکر پای گرفت و سینمای هالیوود نیز از آن عقب نماند.
به‌ناگاه در یک فاصله‌ی زمانی کوتاه، سینماگران مختلف با ملیت‌های گوناگون به تصویر روایت‌های مختلف از بودا و لاماهای طرفدارش پرداختند؛ از روایت کودکانه‌ی «برناردو برتولوچی» در «بودای کوچک» که تحولات سیذارتا را از تولد تا ریاضت کشیدن‌ها و رسیدن به مقام بودا در مقابل دوربینش قرار داد تا حکایت «ژان ژاک آنو» از معلم دالایی‌لاما تحت عنوان «هفت سال در تبت» و قصه‌ی «مارتین اسکورسیزی» در «کوندون» از زندگی دالایی‌لاما از کودکی تا نوجوانی و تبعیدش.
بعد از گذر موج بودیسم، محفل‌های به اصطلاح عرفانی علم شد که با سوءاستفاده از علاقه‌ی هم‌زمان نسل جدید به معنویت و نوگرایی به طرف نوعی ریاضت‌های بی‌پایه و بنیاد جلب شد و با بهره‌گیری از آیین هندو و امثال آن، سعی شد دکان جدیدی برای کشیدن نسل جوان از سمت ادیان الهی به طرف مکاتب من‌درآوردی به وجود آید و طبق معمول سینما هم علمدار این حرکت جدید شد، از فیلم «دود مقدس» کار «جین کمپیون» تا تریلری همچون «مظنون صفر» و تا حتی نضج ناگهانی فیلم‌های به اصطلاح رزمی - عرفانی شرقی که حضور پرسر و صدایشان در سینمای غرب به هر حال شبهه‌برانگیز است، از «ببر خیزان و اژدهای پنهان» کار «آنگ لی» گرفته تا «قهرمان» و «خانه‌ی خنجرهای پرنده» از «ژانگ ییمو» و «یگانه» اثر «جیمز وونگ» و تا حتی آن عرفان شرقی فیلم «ماتریکس» که قهرمانش به نوعی منجی آخرالزمانی هم می‌شود با این تعریف که این منجی از میان خود اسیران شبکه‌ی ماتریکس سر بر می‌آورد تا وقتی که به آن عرفان شرقی دست‌پخت اوراکل و آرشیتکت ماتریکس دست یابد، تازه در آخر متوجه می‌شویم همین منجی هم ساخته‌ی دست آن دو بوده است (یعنی تزریق ناامیدی و یأس از هر چه منجی و ناجی است و این که بالاخره همه‌ی سرنخ‌ها در دستان همان آرشیتکت‌های بشری است)!
فیلم‌های دیگری هم به قدرت پایان‌ناپذیر شیطان و ناتوانی بشری از رهایی از آن اشاره دارند مانند: «وکیل‌مدافع شیطان»، «روز ششم»، «پایان جهان»، «دروازه‌ی نهم» و ... که با بزرگ‌‌نمایی قدرت شیطان، آدم‌ها را از هر چه گرایش‌های دینی است، می‌ترسانند اما در این میان می‌توان آثاری هم یافت که به هر حال مخاطب را به تفکر دینی رهنمون ساخته و ذهنش را برای تعمق و تدبر آماده می‌سازند؛ فیلم‌هایی مانند «هفت» و «باشگاه مشت‌زنی» اثر «دیوید فینچر» یا «تماس» کاری از «رابرت زمه کیس» و یا «ماگنولیا» ساخته‌ی «پل تامس اندرسن» که اغلب به ره‌‌گم‌کردگی و سرگشتگی انسان امروز و قرار گرفتن عذاب الهی بر سر راهش اشاره دارند یا فیلمی همچون «چه رؤیاهایی که می‌آیند» ساخته‌ی «وینسنت وارد» کارگردان استرالیایی که اساساً جهشی ساختاری در سینمای دینی محسوب گردید. وینسنت وارد با تصاویری خیره‌کننده از عالم آخرت بر اساس آن‌ چه که در کتب مقدس دینی آمده است، علاوه بر نوع نگرش مذهبی به پاداش و عذاب خداوندی، با استفاده از فن‌آوری پیشرفته، ساختار را در خدمت مضمون دینی فیلم قرار داد.
در پایان باید این هشدار را داد که سینماگران صهیونیست هالیوود از این گونه اقدام‌ها جز انحراف افکار، رواج خرافه و بی‌خدایی و بی‌اعتنا کردن انسان‌ها به مذهب هدفی ندارند تا بلکه بتوانند به‌وسیله‌ی جادوی سینما به نقشه‌ها و طرح‌های خود جامه‌ی عمل بپوشانند و این ما هستیم که باید نقشه‌های اینان را خنثی و نابود نماییم.
مهدی فلاح‌صابر
منبع : سورۀ مهر