جنگ جاسوسی روسیه و آلمان

سازمان‌های جاسوسی روسیه، به تازگی با شدتی كه از زمان جنگ جهانی دوم تاكنون سابقه نداشته است، تلاش كرده‌اند تا فناوری نظامی آلمان را بدزدند.
البته جاسوس‌هایی كه در این پرونده دستگیر شده‌اند به دلیل مصونیت سیاسی‌شان آزاد شدند. ظاهرا روس‌ها قصد داشتند كه به طرح‌های اولیه هلی‌كوپترهای جنگی تایگر شركت یوروكوپتر آلمان دست یابند.
ولادیمیر واژوف، تبعه ۵۰ ساله روس سال‌ها بین مسكو و وین در حركت بود اما سفر اخیر او به اتریش با بقیه متفاوت بود.
زمانی كه او با خیال راحت در هتل همیشگی‌اش هتل سالزبورگ منتظر بود، مقامات پلیس اتریش با حمله به هتل، او را دستگیر كرده و ۱۳ هزار یورو پول نقد و چند سی‌دی و تراشه اطلاعاتی را از او ضبط كردند.
او به همراه یك فرمانده نظامی اتریش كه متهم به همكاری با مسكو بود به زندان «جوزفشتاد» وین منتقل شد.واژوف مظنون است كه برای سرویس اطلاعات نظامی روسیه (GRU) كار می‌كند.
یك شهروند آلمانی كه با نام «ورنرگ» شناخته می‌شود نیز به اتهام ارتباط با واژوف در همین پرونده، موقتا تسط پلیس جنایی فدرال آلمان (BKA) دستگیر شده است.ورنرگ، یك خلبان باتجربه هلی‌كوپتر است كه برای واحد «یوروكوپتر» شركت هوانوردی و پدافند هوایی اروپا (EADS) كار می‌كند كه هلی‌كوپتر مدل تایگر این شركت یكی از پیشرفته‌ترین هلی‌كوپترهای جنگی جهان به شمار می‌آید.
گفته می‌شود واژوف برای به دست آوردن اسناد داخلی و دستورالعمل‌های كاربردی این شركت فناوری پیشرفته آلمانی- فرانسوی ۲۰۰ هزار یورو به «ورنرگ» پرداخت كرده است. تحقیقات نشان می‌دهد كه هدف اصلی روس‌ها به دست آوردن طرح‌های محرمانه هلی‌كوپترهای جنگی تایگر بوده است.
● جنگ جاسوسان
طی سال‌ها سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی آلمان درگیر یك جنگ دفاعی مخفی با جاسوسان روسی بوده‌اند اما این بار واكنش روس‌ها بسیار رسوایی‌برانگیز بود. مارتین ووكویچ، سفیر اتریش در روسیه به وزارت خارجه روسیه در مسكو فراخوانده شد و دیپلمات‌های پوتین در بیانیه‌ای رسمی دستگیری واژوف را «اقدامی خصمانه» خواندند كه به روابط بین دو كشور ضربه می‌زند.
با این حال پرونده سالزبورگ یكی از جدی‌ترین موارد در كل اقدامات جاسوسی روسیه در آلمان به شمار می‌رود.به ویژه در این پرونده، سرویس اطلاعات نظامی روسیه (GRU) نقش بسیار فعالی داشته و با چنان شدتی به دنبال جلب همكاری خبررسان‌هایی در سازمان‌ها و شركت‌های نظامی آلمان بوده كه از زمان پایان جنگ سرد تاكنون بی‌سابقه بوده است،‌ همانطور كه در رسوایی جاسوسی دیگر هم این مساله را آشكارتر می‌سازد.
در دسامبر سال ۲۰۰۴ الكساندر كازمین یكی از ماموران (GRU) كه به عنوان كنسول در كنسولگری روسیه در هامبورگ حضور داشت به طور ناگهانی آلمان را ترك كرد؛ زیرا واحد حفاظتی پلیس فدرال آلمان او را در حین دریافت اطلاعات محرمانه از یك منبع نظامی آلمانی غافلگیر كرده بود.
آنها دریافتند كه كازمین در قبال پرداخت ۱۰ هزار یورو اسناد نظامی محرمانه‌ای را در زمینه ارتباطات مخابراتی راه دور و سیستم‌های تسلیحاتی به دست آورده است.
پس از آن زمانی كه نزاع دیپلماتیك بین مسكو و برلین به تدریج در حال آرام گرفتن بود، بار دیگر یك طرح جاسوسی دیگر روسیه افشا شد.
این بار فرد مظنون الكساندر پارفنتیف بود، دیپلماتی كه به طور رسمی به عنوان یكی از اعضای وابسته نظامی روسیه در سفارت این كشور در برلین فعالیت می‌كرد. مركز فدرال حفاظت اطلاعات آلمان كه چندین‌ماه پارفنتیف را تحت نظر داشت دریافت كه او با یكی از افسران آلمانی ارتباط دارد و اسناد محرمانه نظامی را از او می‌خرد.
اما به نظر می‌رسد مقامات آلمانی این مركز اطلاعاتی به جای دستگیر وی ‌با او وارد معامله شدند و او را به دفتر ضدجاسوسی نیروهای مسلح فدرال آلمان معرفی كردند.
تا اینكه در ماه مارس ۲۰۰۵ زمانی كه پارفنتیف عازم دیدار مخفیانه در برلین بود، او را در خیابان متوقف كردند و به اتهام جاسوسی برای GRU دستگیر شد.
● چشم در مقابل چشم
روز بعد، دولت آلمان سفیر روسیه را فراخواند و پارفنتیف را به همراه اولتیماتومی تحویل وی دادند مبنی بر اینكه او ظرف مدت یك هفته باید كشور را ترك كند و در غیر این صورت یك رسوایی دیپلماتیك به وجود خواهد آمد.
البته روس‌ها هم بیكار ننشستند. ابتدا به صدراعظم آلمان در مورد رفتار نامناسب مركز فدرال حفاظت اطلاعات شكایت كردند و پس از آن مامور خود را از آلمان خارج كردند. همچنین برای انتقام، شش ماه بعد كرملین نیز وابسته نظامی آلمان در سفارت این كشور در مسكو را اخراج كرد.
در پرونده‌های مربوط به كازمین و پارفنتیف، هر دو نفر با استفاده از مصونیت سیاسی كه به دلیل موقعیتشان در اختیار داشتند، نجات یافتند و با رویكرد واژوف مساله پیچیده‌تر است.
اگرچه او از اعضای رسمی هیات تجاری اعزامی روسیه به وین در دهه ۹۰ بوده است ولی زمانی كه دستگیر شد پاسپورت دیپلماتیك نداشت.
وی حین بازجویی اظهار داشت كه برای شركت در نشست دفتر هوا فضای سازمان ملل (UNOOSA) و به عنوان یكی از اعضای سازمان فضایی فدرال روسیه (RKA) به وین سفر كرده است.
او همچنین اصرار داشت كه ارتباطش با افسر آلمانی صرفا یك دوستی شخصی است اما درخواست آلمان برای تحویل واژوف به این كشور با مخالفت وزارت دادگستری اتریش مواجه شد؛ زیرا پیگیر‌ی‌های آنها نشان می‌داد كه شركت‌كنندگان در این نشست سازمان ملل نیز دارای مصونیت سیاسی هستند به همین دلیل در همان روز واژوف به روسیه تحویل داده شد.
اگرچه پس از این واژوف دیگر نخواهد توانست بار دیگر به آلمان یا اتریش برود؛ زیرا قرار توقیف او در اروپا همچنان برقرار است و ورنرگ، دوست آلمانی واژوف نیز پیش از این پذیرفته است كه برخی از اسناد محرمانه را افشا كرده است.

هولگر استارك
تر جمه: سونا انزابی‌نژاد
منبع:دویچه‌وله

منبع : روزنامه هم‌میهن