همبستگی ملی و احزاب

شکی نیست در فضای کنونی، احزاب سیاسی و گروه های مختلف لازمه توسعه و پیشر فت کشور می باشد. در کشوری که بر اساس آراء عمومی همه ارکان آن شکل می گیرند تضارب آرا و افکار برای انتخاب برتر بدون وجود احزاب و جریان های مختلف امکان پذیر نیست چراکه ((اختلاف امتی رحمه))!!
بر همین اساس در قانون جمهوری اسلامی ایران اصل ۲۶ به احزاب و جمعیت ها اختصاص دارد – احزاب جمعیت ها و انجمن های سیاسی و صنفی و انجمن های اسلامی یا اقلیت های دینی شناخته شده آزادند مشروط به اینکه اصول استقلال آزادی، وحدت ملی، موازین اسلامی و اساس جمهوری اسلامی را نقض نکنند شرکت افراد در این گروه ها آزادست و هیچ کس را نمی توان از شرکت در آن ها منع کرد یا به شرکت در یکی از آن ها مجبور ساخت – (۱)هنگام بررسی این اصل در پیش نویس قانون اساسی که اصل سی بود و در بیست و ششمین جلسه خبرگان قانون اساسی مورخ ۳۱/۶/۵۸ با ۵۰ رای موافق و ۷ رای مخالف و ۹ رای ممتنع به تصویب رسید.(۲) و اتفاقاً با حذف برخی اصول به اصل ۲۶ تغییر یافت.
از میان کسانی که به عنوان مخالف این اصل سخن گفتند تنها یک نفر با اصل تحزب مخالفت کرد و نماینده وقت کردستان طی سخنانی عنوان کرد(( برداشت من از اسلام این است که اصلاً اجازه تشکیل حزب صحیح نیست برای اینکه اساس دو قسم است یا افرادی هستند از مسلمین و یا غیر مسلمین و اما از مسلمین یعنی اسلام...))(۳)که در این هنگام سخنان وی توسط یکی از نمایندگان قطع شد و نائب رئیس مجلس مرحوم دکتر بهشتی (ره) نیز بلافاصله عنوان کردند که (( همه مستمعین ما و همه کسانی که می بینید و می شنوند می دانند که این نظر شخصی گوینده است)) (۴)تیزبینی مرحوم دکتر بهشتی (ره )موجب شد که نظر شخصی اشخاص به عنوان نظر اسلام تلقی نگردد و این اصل مهم با تغییرات اندکی تصویب شد.
حضرت امام خمینی (ره) نه تنها اصل تحزب را خلاف اسلام ندانستند بلکه با بیان نظریات متقن جایگاه احزاب و حدود فعالیت های آنان را در مراحل مختلف بیان کردند که به برخی از فرمایشات ایشان اشاره می گردد. ایشان می فرمایند(( هرگونه اجتماعات و احزاب از طرف مردم در صورتی که مصالح مردم را به خطر نیندازد آزادند و اسلام در تمامی این شئون حد و مرز آن را تعیین کرده است)).
(۵ اینطور نیست که حزب بد باشد یا هر حزبی خوب باشد، میزان ایده حزب است))(۶)و یا در پاسخ به سئوالی در خصوص احزاب می فرمایند:(( همه مردم آزادند، مگر حزبی که مخالف با مصلحت مملکت باشد ((
با توجه به مطالب فوق نه تنها تحزب بلامانع است بلکه برای کشوری که مبنای آن اراء عمومی است لارم است، و بر همین اساس در سال های نخست پیروزی انقلاب حزب جمهوری اسلامی شکل گرفت و شخصیت های مهم و برخی از سران نظام در آن عضویت داشتند.!
اما احزاب باید چارچوب و مقررات نظام اسلامی را رعایت کنند، تلاش نمایند که مصالح کشور فدای مصالح گروهی نشود و به ((وحدت ملی)) و((همبستگی)) مردم لطمه وارد نشود و برای بیرون راندن رقیب از صحنه به هر وسیله ای دست نیازند.
معمار کبیر انقلاب در این خصوص می فرمایند (( اگر در این نظام کسی یا گروهی خدای ناکرده بی جهت در فکر حذف یا تخریب دیگران براید و مصلحت جناح و خط خود را برمصلحت انقلاب مقدم بدارد ،حتماً پیش از آنکه به رقیب یا رقبای خود ضربه بزند به اسلام و انقلاب لطمه وارد کرده است ((
(۸) امید است فرمایشات مرحوم بنیان گذار (رضوان الله علیه) و رهبر بزرگوار مورد توجه قرار گیرد و دقت لازم توسط همه گویندگان و نویسندگان جهت تحکیم مشارکت عمومی و همبستگی ملی صورت گیرد.

محمد زارع بوشهری(دانش آموخته حوزه علمیه قم)
منابع :
قانون اساسی چاپ چاپخانه وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی
صورت مشروح مذاکرات قانون اساسی ج اول ص ۶۱۳
۳ و۴ – همان ص ۶۸۰
۵و۶ – صحیفه نور ج ۲ ص ۲۸۰
۷- همان ج ۴ ص ۲۵۹
۸- همان ج ۲۱ ص ۴۸
برای بررسی بیشتر دیدگاه های امام رجوع شود به صحیفه نور ج ۳ ص ۹۷ و ج ۴ ص ۲۵و ۸۹ و ۹۰و ۲۱۴ و ۲۵۹ و ج ۵ ص ۱۷۲ و ج ۶ ص ۸۵ و ۱۵۰و ۲۰۴ و ج ۸ ص ۲۴۴ و۲۵۱و۲۶۸ وج ۱۱ ص ۹۰و۱۵۹ و۱۵۶ و ج ۱۴ ص ۷۹ و ۱۳۵ و ج ۱۷ ص ۱۳۳ و ج۱۸ ص ۱۵۲ و ۲۳۲ .

منبع : نشریه بازدم