سیکل رشد مو و عوامل موثر بر آن

قسمت زاینده هر مو پیاز آن است که با طی سه مرحله آناژن ( مرحله رشد ) کاتاژن ( مرحله قطع رشد ) و تلوژن ( مرحله افتادن تدریجی موی جدا شده از پیاز و رشد جوانه جدید از پیاز مو ) به رشد خود ادامه می دهد .
قبل از سن بلوغ عوامل ژنتیکی ، تغذیه ای ، ترشحات غدد داخلی بر روند رشد مو اثر میگذارند ، بعد از بلوغ ، بیشترین عامل اثر گذار هورمونهای جنسی است و آندروژنها نقش اصلی را بعهده دارند . تحت تاثیر آندروژنها موهای کرکی به ترتیب در نواحی تناسلی ( پوبیس ) ، زیر بغل ، ساعد ، شکم ، باسن ، قفسه سینه ، پشت بازوها ، کتف و شانه به موهای درشت یا ترمینال تبدیل می شوند .
تبدیل موها در صورت نیز روند خاصی دارد ، ابتدا در گوشه لب ها و کناره خارجی لب بالا ، چانه ، گونه ، و سپس در سایر قسمت های صورت ظاهر می شود . طرح کامل شدن رشد موهای ترمینال تا سن چهل و حتی پنجاه سالگی ادامه می یابد . طرح تبدیل موهای کرکی به ترمینال تحت تاثیر عوامل ژنتیکی و نژادی توسط آندروژنها در هر دو جنس صورت می گیرد .
از طرفی در سنین بلوغ تحت تاثیر عوامل ژنتیکی و آندروژنیک تبدیل موهای ترمینال به موهای کرکی از فرق سر شروع می شود .
در ماههای اولیه بعد از تولد تحت تاثیر آندروژنهای ترشح شده از مادر شاهد عقب نشینی در موهای ناحیه شقیقه هستیم که بعد از سن بلوغ اصلاح می شود . اینکه چرا روند کاهش موی سر در میانسالی در خانمها منتشر و در آقایان در فرق و جلوی سر اتفاق می افتد روشن نیست ، احتمالا" این تفاوت به وجود گیرنده های حساس به آندروژن در پیاز مو و نقش باز دارنده استروژنها بستگی دارد . به همین دلیل بعد از مونوپوز ( یائسگی ) که اثر استروژنها قطع می شود، فعالیت بیشتر آندروژنها در خانمها بصورت کاهش موهای فرق سر و بروز موهای درشت در صورت پدیده ای فیزیولوژیک است .
● روند فعالیت و رشد مو و ویژگی های دوره های مختلف رشد آن :
▪ طول مدت دوره آناژن ۲ تا ۵ سال ( در خانمها طولانی تر است )
▪ طول مدت دوره کاتاژن ۵ هفته
▪ طول مدت دوره تلوژن ۳ تا ۵ ماه
▪ تعداد کل موی سر : تقریبا" صد هزار
▪ تعداد پیاز مو در یک سانتی متر مربع : درشیر خوارگی ۱۱۳۵، در یکسالگی ۷۹۵ و در پانزده سالگی ۶۱۵.
بیشترین مقدار دوره آناژن مربوط به دوران کودکی و حدود ۹۵% است . رشد قطر مو در مقاطع مختلف زندگی : در چهار سال اول زندگی به سرعت افزایش می یابد .
از چهار تا ده سالگی این روند با سرعت کمتری ادامه دارد و تا سن بلوغ با روند آهسته تری ادامه می یابد .
● وظایف و نقش مو :
۱- وسیله ای برای تشخیص انسان و دربر گیرنده قسمتی از ویژگی های فردی ( با توجه به طرح ، رنگ و گسترش مودر هر فرد )
۲- جاذبه جنسی بوسیله وضعیت ظاهری و حامل و پخش کننده ترشحات غدد عرق اپوکرین که خود یکی از جاذبه های جنسی است .
۳- وسیله حس لمس ظریف ( مو دارای رشته های آزاد عصب حسی است )
ویژگی های مو از نظر رنگ : رنگ مو امری ژنتیکی است و شامل چهار رنگ اصلی است : مشکی ، قهوه ای ، قرمز و بلوند.
تغیرات و رنگهای بنیابینی با مدل های ژنتیکی نیز وجود دارد . موهای سر در طول سال های کودکی و نوجوانی تدریجا" تیره تر می شود . در سن پنجاه سالگی در ۵۰% افراد ۵۰% موها سفید میشوند .
افراد با موهای قرمز پوست بسیار روشن و حساس و دارای کک و مک می باشند که به سرعت دچار آفتاب سوختگی می شوند ولی بندرت برنزه می شوند .
تغییرات غیر نرمال در رنگ مو : خاکستری شدن مو، خاکستری یا سفید شدن زود رس موهای سر، سفید شدن مو در جریان برص، پولیوزیس یا پیچک سفید که سفید بودن دسته ای از موهای جلوی سر در بدو تولد است .
آلبینیسم که سفیدی مادر زادی موهای سر ، ابرو و مژه و موهای بدن است و به آن زالی هم می گویند .
تغییرات رنگ مو در اثر مصرف داروها و تماس با مواد شیمیائی .و تغییرات رنگ مو در اثر کمبود تغذیه ای نیز می تواند رخ دهد.

منبع : درمانگران حکیم خراسان