رکود صنعت گردشگری کشور ؛ چرا ؟!

به گفته رییس سازمان میراث فرهنگی وگردشگری از هزار میلیارد ریال بودجه استانی وملی این سازمان تنها 20 درصد اعتبارات به گردشگری اختصاص یافته است .برخی از کارشناسان براین عقیده اند که بودجه پیش بینی شده برای گردشگری به هیچ وجه کافی نیست وتنها برای تملک اماکنی که در حریم آثار باستانی قرار دارند ، 5 هزار میلیارد ریال بودجه و همچنین به منظور افزایش ورود توریست ورشد وارتقای صنعت گردشگری دربخش تبلیغات جهانی باید 20 میلیارد تومان اعتبار هزینه شود واین به گونه ایست که درحال حاضرتنها 7 میلیارد تومان در بخش تبلیغات هزینه شده است ، البته بودجه درنظر گرفته شده برای این سازمان امسال درمقایسه با سالهای قبل 10 درصد افزایش داشته اما باز هم کافی نیست . آمارهایی که هرساله از سوی مسوولین ارایه می شود مبنی براینکه تا پایان سال تعداد توریستهای کشور چقدرخواهد شد و یا اینکه تا پایان 10 سال آینده ، ایران 25 میلیارد دلار در آمد از صنعت گردشگری کسب خواهد کرد، هیچ وقت تحقق پیدا نمی کند وآن هم به دلیل این است که برنامه ریزی درستی برای رشد این صنعت در زمینه های آماده سازی زیرساختها، استانداردکردن مراکز اقامتی و پذیرایی و.. متناسب با نیاز گردشگران انجام نمی شود وتمام طرحها وبرنامه ها در حد حرف باقی می ماند ، بنابراین تا رسیدن به ارقامهای پیش بینی شده فاصله بسیار زیادی وجود دارد.براساس آمارهای اداره کل گمرک ایران در چهار ماه اول سال 83 یک میلیون و 411 هزار و 500 گردشگر وارد کشور شده اند که از این تعداد 431 هزار نفر خارجی بوده اند و بر این اساس تعداد مسافران ورودی و خروجی از کشور چندین درصد رشد داشته است، هر چند این آمارها نسبت به سالهای گذشته از رشد خوبی برخوردار بوده اما به هیچ وجه قابل مقایسه با آمارهای جهانی در سطح خاورمیانه نبوده است زیرا با وجود بحران های خاورمیانه طی چند سال گذشته میزان جهانگردانان در 6 ماهه نخست سال 2004 ، 12 درصد افزایش داشته است .همچنین بر اساس آمارهای سازمان جهانی جهانگردی با وجود نا امنی در خاورمیانه این منطقه توانسته با رشدی بسیار سریع خود را به کشورهای صاحب قدرت در صنعت توریسم نزدیک تر کند و از آغاز سال 2004 میلادی تا کنون بیش از 15 میلیون توریست وارد خاور میانه شده اند ، به طوری که کشورهای این منطقه به سرعت در حال گسترش روابط توریستی خود با کشورهای مانند آلمان ، ایتالیا، مصر و.. هستند وهمزمان با توسعه گردشگری در این منطقه تعداد مراکز اقامتی و رستورانهای این کشورها نیز افزایش یافته و در این میان دبی دارای بیشترین و مدرن ترین مراکز اقامتی و تفریحی در خاورمیانه اعلام شده است.آمارهای ارایه شده از سوی مالزی نیزاز دو برابرشدن تعداد جهانگردان این کشور خبر می دهد ، تمام این آمارها نشاندهنده این است که با وجود قابلیتها وجاذبه های کم گردشگری در این کشور ها ، مسوولین آنها زمینه ، تسهیلات و اقدامات و سیاستگذاری های مناسبی برای ورود گردشگران فراهم کرده اند .
مطابق برنامه چهارم توسعه رشد 20 درصدی سالانه توریسم از مهمترین برنامه های دولت برای رسیدن به سهم واقعی ایران از توریسم جهانی است که البته این رشد مستلزم فراهم نمودن زیرساختهای لازم ، ایجاد امنیت ذهنی و روانی برای گردشگران ، معرفی ایران به تمام کشورهای جهان و... است. کارشناسان معتقدند که نهادینه کردن مفاهیم گردشگری به این معنی که از صنعت توریسم چه می خواهیم و چه میزان حاضریم برای این صنعت هزینه کنیم گامی موثر در جهت توسعه این صنعت است ، همچنین برای رشد این صنعت ، علاوه برشناخت علایق و سلیقه های گردشگران ، استاندارد نمودن اماکن اقامتی و پذیرایی و ارایه تسهیلات و خدمات به جهانگردان خارجی از ضروریات است ، پس ازشناخت نیاز مشتری خصوصی سازی این صنعت با استفاده از متخصصین وکارشناسان بخش خصوصی ، اولویت بندی بازارهای هدف و برنامه ریزی مدون برای بازدهی مناسب این بازارها باید مد نظر مسولین سازمان قرار گیرد.آنها می گویند: رشد وارتقای صنعت توریسم بیش از هرچیز نیازمند مشارکت بخش خصوصی است و چنانچه اعتماد این بخش را در بازدهی سرمایه جلب کنیم سرمایه های آنها درداخل وخارج خود به خود جذب این صنعت می شود.
در مجموع اقداماتی مانند لغو روادید ، بازسازی و احیای زیر ساختهای کشور در زمینه های حمل ونقل هوایی و زمینی ، ایجاد امنیت برای جهانگردان ، معرفی مناطق زیارتی و سیاحتی ایران به دنیا ، تغییر نوع دیدگاهها در این زمینه ، سیاستگذاری واحد وگسترده و... از عواملی است که در جذب بیشتر جهانگرد و خارج کردن صنعت توریسم کشور از رکود می توان انجام داد همچنین کشورما بدلیل دارا بودن جاذبه های مذهبی واما کن زیارتی می تواند در جذب توریست مذهبی بسیار موفق باشد بطوریکه اگر تنها سالانه یک درصد از یک ونیم میلیون مسلمان جهان به ایران بیایند سالانه یک ونیم میلیون توریست به کشور سفر خواهند کرد.

تبلیغات نادرست علیه ایران ؛ عاملی برای عدم جذب توریست
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس در زمینه رکود صنعت گردشگری کشور به تبلیغات نادرست علیه ایران اشاره کرده و می گوید: دشمنان ما با تبلیغات نادرستی که درمورد نا امن جلوه داده ایران انجام می دهند زمینه ورود توریست به کشور را کاهش داده اند .
وی می افزاید: در ارتباط با ورود جهانگردان به کشور یکسری محدودیتهایی وجود دارد بنابراین توریستی که قصد تفریح داشته باشد به ایران سفر نمی کند.وی سوء مدیریت را یکی از عوامل کاهش جذب توریست دانسته و خاطر نشان می کند: چنانچه در راستای اصول علمی واجتماعی حرکت کرده و به فرهنگ واقداماتی که کشور های دیگر در زمینه جذب توریست داشته وموفق بوده اند توجه کنیم با مشکلی این چنینی مواجه نخواهیم شد ، همچنین مجلس ودستگاههای اجرایی می توانند با برنامه ریزی اصولی وجدی و همچنین مشخص کردن محدودیتها ، راهکارهای رونق توریسم را تدوین و اجرا کنند.مسوولان برای توسعه صنعت گردشگری ، فقط شعار می دهندنماینده مردم شیراز با اشاره به برنامه هایی که در زمینه رشد و ارتقای صنعت توریسم درکشورانجام می شود ، می گوید: برنامه هایی که تاکنون دراین زمینه ارایه شده، در حد شعار ، تئوری وفاقد استراتژیهای کلان بوده واز سوی سازمان گردشگری کار جدی که جنبه عملی پیدا کند صورت نگرفته است.محمد هادی ربانی می افزاید: کشورهای دیگر با توجه به اشتغال زا بودن صنعت توریسم ، واینکه این صنعت می تواند در ایجاد درآمد و بهبود وضعیت کشور شان نقش موثری داشته باشد، برنامه ریزیهای انجام داده اند بطوری که هرسال درآمدی زیادی از آن کسب می کنند .وی خاطر نشان می کند: اما در کشور ما متاسفانه تا به حال این صنعت از زوایای مختلف مورد بحث و بررسی قرار نگرفته ، موانع ومشکلات جذب توریست شناسایی نشده بنابراین برنامه ریزی مشخصی نیز در این زمینه صورت نگرفته است.عضو کمیسیون فرهنگی مجلس تاکید می کند: یکی از مباحث مهم صنعت توریسم ، آماده سازی مکانهای تاریخی ، باستانی و جاذبه های طبیعی است که باید به آن پرداخته شود ، جهانگردان از زمان ورود به فرودگاه ، اقامت آنها در هتل و استفاده از مکان های دیدنی و توریستی ایران بدلیل اینکه هیچ متولی ، هدایت کننده و راهنمایی ندارند دچار مشکلات بیشماری می شوند وخدمت رسانی به آنها هیچ وقت به در ستی صورت نمی گیرد.ربانی به مشکلات گردشگران اشاره کرده و می گوید: در اطراف یک مکان وجاذبه تاریخی وطبیعی مانند تخت جمشید ، غار علی صدر و.. باید امکانات رفاهی ، اقامتی وبهداشتی برای توریستها فراهم شود، در صورتیکه حتی یک فضا سازی درست، رستوران ، سرویس بهداشتی مناسب ، استراحتگاه و.. برای آنها ایجاد نشده است.

ناهماهنگی میان دستگاهها مانع ارتقای صنعت توریسم است
مدیر امور فرهنگ وهنر سازمان مدیریت وبرنامه ریزی نیز در این زمینه می گوید : اقتصاد دانان کشور به بخش درآمد زایی گردشگری توجهی نمی کنند ، د رحوزه نفت که بخش عظیمی از منابع در آمد زایی کشور ما را تامین می کند زیرساختهای لازم ایجاد شده است اما در اقتصاد کشور ما توریسم جایی ندارد.رجبعلی خسرو آبادی می افزاید: در برخی از کشورها مانند ترکیه درآمد توریسم نزدیک به درآمد نفتی آنهاست چون آنها تنها به یک حوزه به عنوان منبع درآمد فکر نمی کنند و بدنبال درآمدزایی از طریق منابع دیگر هستند.وی حضور ایران در بنگاههای خبر رسانی را برای رفع تبلیغات سوء علیه کشور موثر دانسته و خاطر نشان می کند: کشورهایی مانند ترکیه و مالزی برای معرفی آثارشان حضور فعالی در بنگاههای خبری دنیا دارند ما نیز باید برای رونق این صنعت ومعرفی جاذبه ها وآثار تاریخی ایران در این بنگاهها شرکت کنیم که این کار نیاز به سرمایه گذاری دارد.وی به ناهماهنگی بین دستگاهها در صنعت توریسم اشاره کرد وگفت: ناهماهنگی بین دستگاههای مختلف ونهادهایی که مرتبط با مساله توریسم هستند، باعث شده تا سفر کردن در کشور برای مردم دشوار وگران باشد به همین دلیل بسیاری از افراد راحت ترند که به خارج از کشور بروند تا اینکه به برخی مناطق داخلی کشور سفر کنند بنابراین باید از سوی مسوولین اقدامات اساسی وتسهیلات لازم انجام شود.مدیر کل دفتر فرهنگ سازمان مدیریت وبرنامه ریزی تاکید می کند: برای جذب توریست تنها قابلیتهای تاریخی وفرهنگی لازم نیست بلکه باید زیر ساختهای لازم در زمینه های حمل ونقل ، مراکز اقامتی ، هتل ها وهمچنین همکاری وهماهنگی بین بخشهای مختلف نیزمانند نیروی انتظامی ، گمرک، وزارت امور خارجه و.. فراهم شود.برای رونق صنعت گردشگری باید از کارشناسان خارجی بهره بگیریمیک کارشناس ارشد جهانگردی نیز می گوید: وضعیت صنعت توریسم ایران بعد ازسال 81 بسیار ناهنجار شده وتا به امروز نیز بهبود نیافته است ، افراد فعال در صنعت گردشگری از دانش وتحصیلات کافی بی بهره اند و از افراد متخصص نیز استفاده نمی کنند، بنابراین برای توسعه وارتقای این صنعت باید ازاساتید ، کارشناسان ، مشاوران ومتخصصین خارجی وداخلی وهمچنین از نظرات ، تجربیات وبرنامه های کشورهای موفق در این زمینه استفاده نمایندتقی آقایی می افزاید: درحال حاضرپس از گذشت چند سال هنوزتبلیغات درستی به منظور معرفی آثار وجاذبه های تاریخی ، طبیعی و فرهنگی ایران به مردم کشورهای دیگر صورت نگرفته وهمین امر باعث عدم آشنایی سایر کشورها نسبت به ایران وهمچنین مانع ورود جهانگردان خارجی به کشورمان شده است. وی خاطر نشان می کند: در برنامه چهارم توسعه پیش بینی می شود 5 میلیون توریست به ایران سفر کنند که این تعداد نیازبه 20 هزار تخت دارند در صورتیکه در کشور تنها 13 هزار تخت وجود دارد بنابراین برای جبران این کاستی ها باید سرمایه گذاری گسترده ای انجام شود. وی به توریستهای ورودی به دبی اشاره کرده ومی گوید: کشوری مانند دبی که از جاذبه های تاریخی و طبیعی زیادی برخوردار نیست ، تنها در سال گذشته پذیرای 9 میلیون توریست بوده که 70 هزار نفر آنها ایرانی بوده اند و همچنین ترکیه نیز د رسال گذشته پذیرای 16 میلیون توریست بوده که از این تعداد 500 هزار نفر ایرانی بوده اند.این استاد دانشگاه تاکید می کند: ترکیه ودبی از لحاظ تاریخی ودارا بودن آثار و جاذبه های طبیعی ، فرهنگی ، تاریخی و.. با کشور ما قابل مقایسه نیستند اما آنها در زمینه جذب توریست سرمایه گذاری کرده ودر بهترین دانشگاهها در این زمینه آموزش می دهند.

تعداد گردشگران ایران با توجه به قابلیتها بسیار ناچیز است
معاون سازمان میراث فرهنگی وگردشگری می گوید : تا به امروز اقداماتی که در جهت توسعه صنعت گردشگری صورت گرفته بصورت جدی و اصولی نبوده ، شناسایی وتملک آثار تاریخی احیای این آثار با استفاده از تسهیلات صندوق ویژه سازمان میراث فرهنگی و واگذاری اداره این فعالیت ها به بخش خصوصی زمینه ای برای رسیدن به اهداف طرح توسعه گردشگری به حساب می آید که از برنامه های سازمان جدید است .علی هاشمی می افزاید: بازدید سالانه 700 هزار گردشگر از اماکن تاریخی درمقایسه با ظرفیتها وانمندیهای ایران بسیار ناچیز است اما براساس برنامه ریزیهای انجام شده پیش بینی می شود تا پایان برنامه چهارم توسعه تعداد گردشگران داخلی وخارجی کشور به 20 میلیون نفر در سال افزایش پیدا کند. وی خاطر نشان می کند: کشو رما درمقایسه با کشور های دیگر از جاذبه ها وقابلیتهای ویژه ای برخورداراست که می توان با استفاده از تجربیات کشورهای موفق خاورمیانه در زمینه جذب توریست واستفاده از کارشناسان آنها وهمچنین با تدوین طرحها ی مقطعی وکوتاه مدت ، سهم ایران را از درآمد جهانی افزایش داد .

منبع : وزارت صنایع و معادن