براکیوزاروس، دایناسور بازودار

● آناتومی
براكیوزاروس یكی از بزرگترین و بلندترین دایناسورهایی است كه تاكنون كشف شده است. این جانور،گردنی بلند، سری كوچك و دمی نسبتا كوتاه و ضخیم داشت.
براكیوزاروس، مثل براكیوزاریدهای و برخلاف اكثر دایناسورها، روی چهارپا راه می رفت، پاهای جلویی آن بلندتر از پاهای عقبی بودند. وجود این پاهای جلویی غیرعادی به همراه گردن بسیار بلند آن، به براكیوزاروس حالتی شبیه زرافه می داد وسبب ارتفاع آن بیش ازاندازه آن، ۵۰-۴۰ فوت(۱۶-۱۲ متر) می شد.
طول براكیوزاروس حدود ۸۵ فوت(۲۶ متر) و وزن آن حدود ۸۸-۳۳ تن(۸۰-۳۰تون) بود. این دایناسور، برروی اولین انگشت پاهای جلویی و سه انگشت اول پاهای عقبی، چنگال داشت(هر پا پنج انگشت با لایه های گوشتی داشت).
مثل براكیوزاریدهای دیگر، براكیوزاروس دندانهایی اسكنه مانند داشت،‌ بینی آن در بالای سرش قرار داشت و سوراخهای بینی بزرگی داشت كه نشان می دهد قدرت بویایی خوبی داشته است. براكیوزاروس، ۲۶ دندان بر روی آرواره بالایی و ۲۶ دندان بر روی آرواره پایینی داشت و كلا ۵۲ دندان در دهان داشت.
● تغذیه
براكیوزاروس، گیاهخوار بود. احتمالا این جانور، با دندانهای قاشقی شكلش(اسكنه ای شكل)بخشهای بالایی درختان بلند را می خورده است. براكیوزاروس غذایش را بدون جویدن، می بلعیده است و مواد گیاهی را در روده اش هضم می كرده است.
● زمان زیست
براكیوزاروس، در دوره ژوراسیك میانی تا پسین، حدود ۱۴۵-۱۵۶ میلیون سال قبل، تقریبا در اواسط دوران مزوزوییك،‌عصر خزندگان، می زیست. بر مبنای بعضی از سن سنجیها، براكیوزاروستا ۱۴۰ میلیون سال قبل، یعنی تا آغاز دوره كرتاسه وجود داشته است.
هم عصرهای براكیوزاروس، ساروپودهای بزرگ دیگری نظیر كامارازاروس،‌ سوپرزاروس،‌ الترازاروس بودند.
● زیستگاه
براكیوزاروس، جانوری خشكی زی بود. سالیان سال تصور می شد كه ساروپودهای بزرگ بیشتر عمرشان را در آب می گذرانده اند و هنگامی كه از طریق بینی بلندشان نفس می كشیدند، اجازه می داده اند كه آب بدن سنگین آنها را بپوشاند. اما امروزه اعتقاد براین است كه همانطور كه المر ریجز، نخستین توصیف كننده براكیوزاروسها،‌در مقاله سال ۱۹۰۴ خود عنوان كرده است، براكیوزاروسها،كاملاخشكی زی بوده اند. وی معتقد است كه همانطور كه اكثر دانشمندان امروزی می دانند، پاها و اعضای براكیوزاروس آنقدر محكم نبوده كه بتواند وزن این جانور سنگین را در گل تحمل كند، اما پشت آن،‌آنقدر انعطاف پذیر بوده كه روی خشكی وی را حمایت و تحمل می كرده، قفسه سینه براكیوزاروس، باریك و عمیق بوده كه برای تنفس زیرآب نامناسب است و متناقض با جانوران بزرگ دریایی امروزی(مثل كرگدن) است.
● درندگان احتمالی
احتمالا براكیوزاروسهای سالم و بالغ مورد حمله درندگان قرار نمی گرفتند. بزرگترین گوشتخوار شناخته شده آن زمان(دوره ژوراسیك پسین) و آن مكان(آمریكای شمالی و آفریقا) آلوزارسها و سراتوساروسها و توروساروسها بودند. اندازه این تروپودها كمتر از نصف براكیوزاروس بود و احتمالا طعمه های كوچكتری(مثل ساروپودهای كوچكتر و اورنیتیچیانهایی مثل استگوزاروس) را شكار می كرده اند.
● مشكلات فشار خون
براكیوزاروس و بعضی ازساروپودهای بزرگ دیگر(گیاهخواران بزرگ وگردن دراز) احتمالا قلبی بزرگ و قدرتمند و فشارخون بسیار بالایی داشته اند تا خون را از گردن بلند آنها به سر و مغز برساند. سر(و مغز) براكیوزاروس(چندین متر) بالاتر از قلبش قرار داشت. این امر در موتور جریان خون مشكلی ایجاد می كند. به منظور پمپاژ كردن خون اكسیژن دار كافی به سر برای فعالیتهای مغزبراكیوزاروس(حتی مغز كوچك ساروپود) به قلبی بزرگ و قدرتمند، فشار خون بسیار بالا و رگهای خونی پهن و ماهیچه ای با دریچه های بسیار(برای جلوگیری از برگشت خون) احتیاج است. احتمالافشارخون براكیوزاروس بیش از۴۰۰ میلیمترجیوه،‌سه یا چهار برابر فشار خون ما، بوده است.
●●● رفتار
● گله: احتمالا براكیوزاروس ها به صورت گله ای زندگی می كرده اند و هنگامی كه تمام غذای محل زندگیشان را می خوردند، مهاجرت می كردند.
● تخم: براكیوزاروس ها، مانند ساروپودهای دیگر، از طریق تخم گذاری تولید مثل می كرده اند. تخمهای یافت شده ساروپودها دارای الگوی خطی بوده اند و در لانه نبوده اند. احتمالا این تخمها، هنگامی كه جانور در حال حركت بوده گذاشته شده اند. اعتقاد براین است كه ساروپودها از تخمهایشان مراقبت نمی كرده اند.
● طول عمر: طول عمر ساروپودها ۱۰۰ سال بوده است
● دفاع: بهترین وسیله دفاعی براكیوزاروسها، اندازه بزرگ آنها بوده است. به علاوه، دم بلند آنها،‌به مهاجمان شلاق می زده است. همچنین آنها پوستی چرمی داشته اند اگرچه این عامل، در مقابل دندانهای بلند و تیز تروپودها وسیله دفاعی محسوب نمی شود. به علاوه، پاهای براكیوزاروسها، دارای چنگال بوده است كه در براكیوزاروسهای جوان،‌بیشتر قابل توجه است.
● هوش
تصور می شد كه ساروپودها(مثل براكیوزاروس و آپاتوزاروس) و استگوزاروس، مغز ثانویه ای دارند. امروزه دیرینه شناسان معتقدند كه آنچه آنها آن را مغز ثانویه می پنداشتند، بزرگ شدگی طناب عصبی در قسمت ران بوده است. این بزرگ شدگی از مغز كوچك جانور هم بزرگتر بوده است.
براكیوزاروس، نوعی ساروپود بود كه هوش آنها(یا EQ كه از روی نسبت مغز به وزن بدن اندازه گیری می شود) از همه دایناسورها كمتربود.
● تحرك
براكیوزاروس چهارپا بود و بر روی چهار پا راه می رفت. برخلاف اكثر دایناسورهای دیگر،‌پاهای جلویی بلندتر از پاهای عقبی بودند.
● كشف فسیلها
نخستین بار براكیوزاروس، در سال ۱۹۰۰، در دره گراندریور، در غرب كلرادوی آمریكا كشف شد. اسكلت ناقص آن توسط دیرینه شناس، المر ریج توصیف شد كه در سال ۱۹۰۳ براكیوزاروس را نامگذاری كرد. در سال ۱۹۰۹، ورنر جاننچ تعداد زیادی فسیل براكیوزاروس را در تانزانیای آفریقا پیدا كرد. تعداد زیادی فسیل براكیوزاروس در آمریكای شمالی و آفریقا كشف شده است.
● طبقه بندی
براكیوزاروس متعلق است به:
• قلمرو(جانوران)
• شاخه مهره داران(دارای طناب عصبی پشتی هستند كه در مغز خاتمه می یابد)
• رده آركوزاریا(دیاپسیدها با دندانهای سرپیچی و غیره)
• راسته ساریچیا- دایناسورهای جهنده، اجداد پرندگان.
• ساروپودومورف-گیاهخواران دارای گردن بلند و دم طویل كه روی چهار پا راه می رفتند.
• زیرراسته ساروپودا- گیاهخواران بسیار بزرگ.
• نئوساروپودا-ساروپودهای تكامل یافته.
• خانواده براكیوزاریدها- سوراخهای بینی در بالای سر و پاهای جلویی بلندتر از پاهای عقبی كه در نتیجه حالت ایستادن آنها، شبیه زرافه است.
• زیرخانواده براكیوزارینا- بزرگترین جانوران خشكی كه عبارتند از براكیوزاروس، الترازاروس،‌ سیزموزاروس وغیره.
• جنس براكیوزاروس.
گونه های- گونه نوعی براكیوزاروس آلتیتوراكس(ریجز،۱۹۰۳). گونه های دیگر عبارتند از: براكیوزاروس آتالاینسیس(دی لاپارنت و زبیسزوسكی،۱۹۵۷)، براكیوزاروس برانسایی(جاننش،۱۹۱۴).
● فسیلها و نامگذاری: نخستین بار براكیوزاروس، در سال ۱۹۰۰، در دره گراندریور، در غرب كلرادوی آمریكا كشف شد. اسكلت ناقص آن توسط دیرینه شناس، المر ریج توصیف شد كه در سال ۱۹۰۳ براكیوزاروس را نامگذاری كرد. در سال ۱۹۰۹، ورنر جاننچ تعداد زیادی فسیل براكیوزاروس را در تانزانیای آفریقا پیدا كرد. تعداد زیادی فسیل براكیوزاروس در آمریكای شمالی و آفریقا كشف شده است.

منبع : پایگاه داده های علوم زمین کشور