بسیج در ورای شکاف‌های اجتماعی

شکافهای اجتماعی در کشورهای در حال توسعه به عنوان عامل تهدیدی، در مسیر پیشرفت و توسعه قرار دارند. فعال شدن این شکافها می‌تواند منازعاتی را پیش روی مسئولین اداره کشور قرار داده و بخشی از توان مدیریتی کشور را صرف خود نماید. تشدید این شکافها و آمیخته شدن و ترکیب شکافها که از آن به عنوان شکافهای متراکم یاد می‌کنند، می‌تواند سطح منازعات را تا بحرانهای پرشدت بالا برده و حتی در برخی موارد به سرنگونی نظام سیاسی بکشاند.
با این وصف فعال ساختن شکافهای اجتماعی به عنوان یکی از راهکارهای مهم دشمنان برای ضربه زدن به وحدت ملی این کشورهاست و به عنوان تهدیدی برای امنیت ملی این نظامهای سیاسی محسوب می‌گردد و در این میان کشورهای انقلابی همچون نظام مقدس جمهوری اسلامی که تعارض بنیادین با استکبار جهانی دارد، بیش از دیگران در معرض این تهدید قرار دارد.
شکافهای نسلی، جنسیتی، قومی، مذهبی، طبقاتی و ... تَرَکهایی هستند که به عنوان نقاط آسیب پذیر، می‌توانند جامعه یکپارچه را دچار تزلزل نمایند و "وحدت ملی" را تضعیف کنند. منازعات بی‌ثمر و تفرقه‌افکن سیاسی و جناحی نیز بر ایجاد شکاف اجتماعی و تضعیف وحدت ملی و در نتیجه زوال امنیت ملی نقش بسزایی دارد. درگیریها و مناقشات شدید سیاسی - جناحی نیز از ابزارهای ناامن کننده کشور به حساب می‌آیند. در مجموع می‌توان گفت که هر عنصر و مولفه‌ای که بر وحدت ملی جامعه بیفزاید را می‌توان به عنوان فرصتی برای تقویت امنیت ملی برشمرد و از سویی دیگر عناصر تفرقه افکن را به عنوان تهدیدی برای امنیت ملی ارزیابی نمود.
حضرت آیت الله خامنه‌ای درباره تاثیر "وحدت ملی" در ایجاد "امنیت ملی" می‌فرمایند: «امنیت هم ناشی از وحدت است. اگر وحدت نباشد، امنیت ملی هم به خطر می‌افتد و ایجاد ناامنی می‌شود.» (۲۶/۱/۷۹)
ایشان در ادامه تعریفشان را از وحدت چنین بیان می‌دارند: «منظور ما از وحدت چیست؟ یعنی همه مردم یکسان فکر کنند؟ نه. یعنی همه‌ مردم یک نوع سلیقه سیاسی داشته باشند؟ نه. یعنی همه‌ مردم یک چیز را، یک شخص را، یک شخصیت را، یک جناح را، یک گروه را بخواهند؟ نه؛ معنای وحدت اینها نیست. وحدت مردم، یعنی نبودن تفرقه و نفاق و درگیری و کشمکش. حتی دو جماعتی که از لحاظ اعتقاد دینی مثل هم نیستند، می‌توانند اتحاد داشته باشند؛ می‌توانند کنار هم باشند؛ می‌توانند دعوا نکنند.» (همان)
با این شناخت وتعریف از جایگاه شکافهای اجتماعی در حفظ "وحدت ملی" و در نتیجه تاثیر آن در تامین "امنیت ملی" مشخص می‌گردد که تقویت عناصر و مولفه‌هایی که می‌توانند فراتر از شکافهای اجتماعی نوعی همبستگی ملی و انسجام همگانی را به همراه آورند، از ضروریات مهم در تامین امنیت کشور است.
در این بین یکی از مولفه‌ها و عناصر کلیدی که جایگاه ممتاز و بی نظیری در ایجاد همبستگی ملی در انقلاب اسلامی را برعهده دارد، مجموعه بسیج می باشد. بسیج بیست میلیونی است که از همان روزهای ابتدای انقلاب اسلامی شکل گرفته و در عرصه های مختلف انقلاب نقش محوری و کلیدی داشته است.
بسیج تنها مجموعه فراگیری است که از همه اقشار مختلف از زن و مرد و پیر و جوان، با گرایشها و سلایق مختلف در آن گرد آمده اند و این تنوع و تکثر در عین وحدت در ذیل عنوان بسیج, رمز همگرایی و وحدت زایی بسیج می‌باشد. این عنصر مهم در "بسیج" مورد توجه و دقت نظر و تاکید رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز قرار گرفته است و معظم له در عبارات دقیقی با تاکید بر این ویژگی بسیج می فرماید:
«بسیج مرز سنی نمی‌شناسد؛ جوانهای کم سال تا پیران کهنسال در آن شرکت دارند. بسیج مرز جنسی نمی‌شناسد؛ زن و مرد در آن حضور دارند. بسیج مرز صنفی و مرز جغرافیای و قومی نمی‌شناسد؛ همه‌ی اقوام ایرانی، همه‌ی اصناف گوناگون ملی در سطوح مختلف فکری از انسانهای نخبه‌ی برجسته‌ی ممتاز در میان اهل علم و دانشجویان تا جوانهای فعال و پرشور صحنه‌های دیگر، همه در بسیج جمع‌اند. بسیج نماد حضور ملی و مقاومت ملی و آگاهی یک ملت است؛ آن هم آگاهی همراه با تحرک، همراه با معنویت و همراه با اخلاص. بسیج، حقیقت است؛ اما شبیه افسانه‌هاست.»(۲/۶/۸۴)
بسیج فراتر از اختلافات طبقاتی و شکافهای نسلی و رقابتهای قومی و منازعات مذهبی و حتی رقابتهای سیاسی و حزبی، مجموعه ای است که با تاکید بر مفهومی متعالی‌تر از این اختلافات، همچون "آرمانها و ارزشهای انقلاب اسلامی" و با تاکید بر ایدئولوژی انقلابی که بر بنیانهای "دشمن شناسی" و "توسعه ملی" شکل گرفته، توانسته است کرد و لر، شیعه و سنی، مسلمان و مسیحی، کارگر و بازاری، باسواد و بیسواد، زن و مرد، پیر و جوان را گردهم آورد و برای تحقق آرمانهای متعالی انقلاب اسلامی بسیج نماید.
در واقع این مولفه و شاخصه ممتاز "کثرت در عین وحدت" بسیج بوده است که در طول تاریخ سی ساله انقلاب اسلامی همواره بزرگترین حماسه ها را آفریده است، چرا که هرگاه اراده ها, استعدادها، تواناییها و سلائق مختلف در ذیل یک حرکت واحد قرار گیرند و در قالب "ید واحده" عمل نمایند می‌توان در مسیر رسیدن به هدف، هر مانعی را به کنار زده و به سرمنزل مقصود رسید.
نگاه از این منظر به ظرفیت بسیج برای ایجاد "امنیت ملی" می‌تواند چشم انداز جدیدی پیش رو مسئولین و بسیجیان بگشاید و تلاش ایشان را برای تحقق "بسیج بیست میلیونی" بیشتر نماید. سرمایه اجتماعی بزرگ و قابل اعتمادی که نظام جمهوری اسلامی می‌تواند دکترین امنیتی خود را با این ستون استوار بنیان گذارد.

منبع : شبکه خبر دانشجو