حقایقی مستند در سینما حقیقت

یکی دیگر از جشنواره های دنیای تصویر جشنواره سینمای مستند است. سینما حقیقت ملموس تر و واقعی ترین نوع از این صنعت مدرن است.سینمای مستند نیز تا سال پیش یکی از بخش های جزئی و حاشیه ای جشنواره های بزرگ فیلم بوده است، تا این که بالاخره این نوع تولیدات نیز چارچوب و هویت اصلی خود را به دست آورده و برای دومین بار در ۱۱ شهریور سال ۱۳۸۷ جشنی مستقل برای تولیدات خود ترتیب دادند.سینما حقیقت به علت کامل تعریف نشدن و شناخته نشدن همیشه در حاشیه بوده و جایگاهی مستقل و مشخصی نداشته است تا جایی که خیل عظیمی از مردم همچنان از این نوع فیلم سازی هیچ اطلاعاتی ندارند و در اذهانشان این نوع از آثار را صرفا کارهایی تحقیقاتی و کسالت بار می دانند.
جشن امسال سینما حقیقت با استقبال چشم گیری از مستندسازان آغاز شد به نوعی که ۲۳۲ فیلم با زمان ۹ هزار دقیقه در این جشنواره شرکت کردند.از آن جایی که این نوع فیلم سازی بیشتر جنبه فردی و مستقل دارد ۱۱۳ فیلم از این جنبه پشتوانه ای داشته اند موضوع روستا و زندگی روستاییان از مسائلی بوده که همیشه دست مایه اولیه و اساسی فیلم سازی در همه قالب ها بوده اند اما این روزها در سینما شاهد این موضوع و محوریت آن نیستیم و این به علت کم رنگ شدن روز به روز نقش روستاییان و عشایر در چرخه اقتصادی و تولیدی کشور است که روی صنعت سینما نیز تاثیر گذاشته است.سینمای مستند نیز در گذشته به طوری مبسوط و گسترده به سنن و آداب و تولیدات عشایر و روستاییان می پرداخته در این جشنواره صرفا ۲۱ اثر درباره این موضوع داشته است که آن ها نیز به کم رنگ شدن زندگی در روستاها و حضور پیرمردها و پیرزن ها پرداخته است.این واقعه یکی از دستاوردهای بزرگ اما غم انگیز جشنواره بوده است (به تصویر کشیدن، مرگ زندگی روستایی) که امیدواریم گوش شنوایی و چشم بینایی باشد.
● چیزی از فیلم های مستند:
۱) تهران هزار داستان(احمد میراحسان): ردیابی و بررسی شهر تهران در ادبیات داستانی محوریت و موضوع اصلی این مستند است.
۲) سفرنامه (کیوان آزاد): درباره منوچهر صفرزاده طراح و نقاش چیره دست معاصر است که آثار فیگوراتیو او موفق به کسب مجوز برای نمایش نشده است.
۳) ایل راه(سعید تازی): تنها فیلمی که این جشنواره به کوچ عشایر پرداخته و شکل امروزی آن را به تصویر کشیده است.
اهمیت و نقش نسبتا موثر زنان در تصمیم گیری ها و ضعیف شدن جایگاه سنتی مرد در تعیین تکلیف نکته بارز فیلم است که به طور مکرر به آن پرداخته شده است.
۴) گذرگاه تهران: (کاوه بهرام مقدم)
۵) شهری که بود(مهدی کریم پور): تراژدی دردناکی از ویرانی شهر مسجد سلیمان و تخلیه تدریجی آن پس از به پایان رسیدن ذخایر نفتی شهر.
۶) زهرا دختر هاجر(فاطمه حیدری): لحظه هایی کوتاه از زندگی یکنواخت و فقیرانه پیرزنی خارکن و مادر بیمارش است.
۷) آسمان سیاه شب(امید بنکدار و کیوان علی محمدی): با زبانی متفاوت و ساختار شکن به بررسی بیماری آلزایمر می پردازد.
۸) ۴۴۴ روز (محمد شیروانی): به گروگان گیری سفارت آمریکا در تهران پس از سی سال می پردازد.
۹) تینار(مهدی منیری): فیلمی زیبا و عاطفی از زندگی دشوار قاسم پسر نوجوان کوه نشین مازندرانی است که حضور نامادری اش به رانده شدن او از کانون خانواده، زندگی در آغل و کار دشوار چوپانی انجامیده.
● و اما حاشیه ها:
۱) این طور که در اکثر رسانه ها گفته شده این جشنواره با چشم پوشی از تاخیر در شروع و ریتم کند از دیگر جشنواره های برگزار شده کم خطاتر بوده است.
(البته این حضورها جزو اصلی و نمک جشن ها و جلسات در ایران شده است، اگر شورش نکنند.)
۲) مستند سازانی چون خسرو شکیبایی، ناصر تقوایی، رخشان بنی اعتماد نیز حضور داشته اند(بدون آن ها هیچ صفایی نداشت)
● و جوایز:
▪ بهترین مستند بلند و بهترین کارگردانی مستند بلند: تینار (مهدی منیری)
(او باز هم پیروزی عواطف و احساسات، این شیوه ایرانی هاست)
▪ بهترین مستند کوتاه و بهترین پژوهش: میدان بی حصار (روح ا... مولوی)
▪ بهترین فیلم برداری: سید حسن سیدی پریشان(تینار)
▪ بهترین تدوین: محمد معین کریم ادینی (تینار)
▪ بهترین صداگذاری: محمد صالح نوروز نژاد و علی خطیبی نیا (تینار)
این طور که مسلم است تینار از سینمای حقیقت باید دینی باشد.سینمای حقیقت و تولیداتش جایگاه سرنوشت سازی در امور و مسائل اجتماعی و سیاستگذاری های کشور دارد و به علت مستند بودن و حقیقی بودن این آثار با بررسی و تحقیق بر روی آن ها می توان برای تصمیم گیری ها، چاره جویی ها و یا صرفا مشکل یابی ها به آن ها استناد و اقدام کرد.متاسفانه این نوع از تولیدات در کشور و سینمای ما دچار بی مهری ها و چالش هایی است که با برگزاری این جشنواره ها حل نمی شود اما باری از آن برداشته می شود.امیدواریم تداوم این جشن ها شروعی باشد بی پایان برای فعالیت هایی درخشان در این عرصه.

منبع : روزنامه خراسان