تاریخ ایران: از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانیان (قسمت دوم)

نویسنده : یارشاطر - احسان... [و دیگران] -
مترجم : انوشه - حسن
محل نشر : تهران
تاریخ نشر : ۱۳۸۰/۰۳/۲۸
رده دیویی : ۹۵۵.۰۱۹۲
قطع : وزیری
جلد : گالینگر
تعداد صفحه : ۱۰۶۴
نوع اثر : تالیف
زبان کتاب : فارسی
نوبت چاپ : ۲
شماره مجلد : ۳
تیراژ : ۲۰۰۰
شابک : ۹۶۴-۰۰-۰۳۹۱-۳

این کتاب قسمت دوم از جلد سوم مجموعه هفت جلدی 'تاریخ ایران 'پژوهش دانشگاه کمبریج است که بخش‌های هجدهم تا سی و هفتم را در بر می‌گیرد .در این مجلد مسائل مختلف اجتماعی, فرهنگی, اقتصادی, جغرافیایی, نهادهای سیاسی, اوضاع دینی, هنری و زبان و ادبیات ایران پیش از اسلام ـ از دوره سلوکی تا فروپاشی دولت ساسانی ـ شرح و بررسی می‌شود .بخش هجدهم کتاب درباره 'جامعه و قانون ایرانی 'است که در آن از سازمان بندی اجتماعی, قانون خانواده, قانون مالکیت, قانون پیمانها و اقدامات قانونی, به ویژه در دوره ساسانی سخن می‌رود .بخش نوزدهم با توجه خاص به کتیبه‌ها, سکه‌ها و شمایل‌های معاصر آن ایام, نخست به بررسی نهاد پادشاهی و منابع و حدود قدرت و اختیارات پادشاه, اقشار اشرافیت, پایگاه اجتماعی و سیاسی و القاب آنان اختصاص می‌یابد ;سپس مبحثی درباره سازمان اداری شهر ـ کشورها, شهرهای شاه‌نشین, ولایات و کوره‌ها (خره‌ها) شامل داد و ستد, مالیات‌ها و نظام پولی فراهم می‌آید .در بخش بیستم تقسیمات جغرافیایی و اداری شاهنشاهی, الگوهای ماندگاه‌ها, مراکز شهری, جاده‌ها و مسافرت تشریح می‌شود و در آن به اقتصاد, تولید و بازرگانی اشاره می‌گردد .بخش بیست و یکم ابتدا شامل پژوهشی است در تقویم و سال شماری که در پی آن جشن‌ها, آیین‌های دینی و اصلاح‌گاه شماری در دوره ساسانی و پی آمدهای آن بررسی می‌شود .بخش بیست و دوم شامل بررسی کلی سیر اندیشه دینی در دوره‌های سلوکی, پارتی و ساسانی است .تاریخ آیین زرتشتی که قوانین شرعی آن در دوره‌های پیش از آمدن اسکندر به ایران تدوین یافته بود, موضوع بخش بیست و سوم است .بخش‌های بیست و چهارم و بیست و پنجم به بررسی دگرگونی‌ها و تاریخ جوامع یهودی و مسیحی در ایران و بین‌النهرین اختصاص یافته است .بخش بیست و ششم که درباره آیین بودایی است این مباحث را شامل می‌شود : گسترش آیین بودایی در مشرق زمین و نقش بوداییان ایران در رواج دادن آن در آسیای میانه و چین, نیز تاثیر ایرانیان بر هنر و اندیشه بودایی در شمال غربی هند و آسیای میانه .بخش بیست و هفتم درباره زندگی و آموزه مانی و اجزای ایرانی و نا ایرانی این دین, همچنین آیین مزدکی است .بخش بیست و هشتم مربوط به هنر پارتی است که طی آن نگارنده می‌کوشد ویژگی‌های خاص این هنر که آن را از هنر یونانی دوره گذشته متمایز می‌سازد, روشن کند' .هنرهای دوره ساسانی به ویژه معماری, پیکره‌سازی, نقش‌های برجسته, صخره‌ای و نقره 'موضوع بخش بیست و نهم است .بخش سی‌ام به تحولات هنری در ماورائ‌النهر (خوارزم, سغدیانا و باکتریا) در متن پیشرفت تمدن در این نواحی, اختصاص یافته است . متضمن مطالبی است درباره نوشته‌ها و ادب پارتی .بخش سی و دوم نیز به معرفی نوشته‌های پهلوی زردشتی, نوشته‌های مانوی به فارسی میانه و کتیبه‌های فارسی میانه اختصاص دارد .مباحث مربوط به زبان و ادب سغدی, ادبیات سکایی ختنی, زبان و ادبیات خوارزمی و ادبیات باکتریایی در بخش‌های سی و سه تا سی و شش فراهم آمده است .آخرین بخش کتاب ')کتاب‌شناسی) 'حاوی معرفی منابع و تاریخ پارتیان و ساسانیان است .کتاب با نقد منابع این دوران و فهرست منابع و ماخذ به پایان می‌رسد .لازم به ذکر است که این جلد حاصل پژوهش گروهی از متخصصان تاریخ ایران قبل از اسلام بوده که از آن جمله‌اند :آیلرز, دیوید.م, لانگ, ک.اباسورث, احسان یارشاطر, بیکرمان, ر.ن .فرای, ر.ا .امریک و دیگران .