تاریخنامه هرات

نویسنده : سیفی‌هروی - سیف‌بن‌محمد
مصحح : طباطبائی‌مجد - غلامرضا
محل نشر : تهران
تاریخ نشر : ۱۳۸۳/۰۷/۲۹
رده دیویی : ۹۵۸.۱
قطع : وزیری
جلد : گالینگر
تعداد صفحه : ۸۳۶
نوع اثر : تالیف
زبان کتاب : فارسی
شماره کنگره : ۲۱۲۷ DSR/ر۳۵س۹
نوبت چاپ : ۱
تیراژ : ۲۲۰۰
شابک : ۹۶۴-۳۳۱-۲۲۱-۶

'تاریخنامه هرات 'کهن‌ترین تاریخ محلی بر جای مانده درباره شهر 'هرات' به زبان فارسی از سیف‌بن‌محمدبن‌یعقوب هروی معروف به سیفی‌هروی (متولد 681 ه.ق) است. از آنجا که کتاب درباره حوادث زمان مولف و مستند به اطلاعات شخصی یا گزارش راویان و شاهدان عینی است, به خاطر برخی از تفاصیل منحصر به فرد, ماخذ مستندی از تاریخ هرات در سده هفتم و اوایل سده هشتم هجری و دوران فرمانروایی آل کرت است. علاوه بر این سیفی‌هروی در باره وقایع پیش از دوران خود از منابعی استفاده کرده که اکنون در دست نیست.آنچه اکنون از تاریخ نامه هرات در دست است, مشتمل بر 138 فصل ('ذکر')است. دو فصل نخست, درباره بنیاد شهر هرات و احادیث نبوی در مدح آن شهر سپس حوادث حمله چنگیز تا روی کار آمدن سلسله آل کرت آمده است. از فصل بیست و یکم تا پایان کتاب نیز رویدادهای سیاسی خاندان کرت از آغاز فرمانروایی بر هرات در 643 ه.ق تا شانزدهمین سال حکومت غیاث‌الدین کرت (721 ه.ق) با اشاراتی به اوضاع علمی و فرهنگی و اجتماعی این شهر بازگو شده است. مولف در بیان احوال این سلسله بر ذکر کارهای سیاسی و تهور و رشادت نظامی آنها اکتفا نکرده از روش اخلاقی و طرز زندگی و ذوق ادبی و فرهنگ دوستی آنان نیز سخن رانده است. همچنین با درج برخی اوامر مذهبی که ملک فخرالدین صادر نموده و وصف ابنیه و عمارات که ملک فخرالدین و برادرش غیاث‌الدین در هرات ساخته‌اند و نیز اظهار علاقه آنان به ادبیات و صنایع مستظرفه و نقاشی سخن به میان آورده است. در بخشی از کتاب نیز درباره حوادث و اتفاقات زمان خودش که میان امرای مغول و سرداران آنها روی داده و جنگ هایشان و دسایس و نیرنگ‌های درباری, اطلاعات مفیدی به دست می‌دهد. چاپ اصلی کتاب از روی تنها نسخه آن که در کتابخانه شاهنشاهی بوهار کلکته نگهداری می‌شود, به تصحیح و کوشش محمد زبیر صدیقی در سال 1322 ش/1362ق/1943م. در هند به چاپ رسیده و چاپ افست آن در ایران به اهتمام انتشارات خیام در سال 1352 صورت گرفته است. چاپ حاضر از روی چاپ هند, حروفچینی شده با تو ضیحات بیشتری به قلم غلامرضا طباطبایی, مجدد به چاپ رسیده است.