مشعل روشن توسعه

عسلویه قطب انرژی جهان، مشعل فروزان توسعه و مهد تمدن صنعتی و بالاخره پایتخت اقتصادی ایران است. این روستای کوچک دورافتاده سالهای نه چندان دور، اینک تلاش، خودباوری و بالندگی را تجربه می کند تا ایران و ایرانی خواستن، توانستن و شکوفایی را همچنان به اثبات برسانند.
● شهرگازی جهان
عسلویه درشرق استان بوشهر، حاشیه خلیج فارس و در ۳۰۰ کیلومتری بوشهر و ۵۷۰ کیلومتری غرب بندرعباس واقع است.
گاز حاصل از میدان گازی پارس جنوبی که با قطر مشترک است به منظور تصفیه، شیرین سازی و صادرات از فاصله ۱۰۰ کیلومتری توسط خطوط زیر لوله دریا به این منطقه منتقل می شود.
این منطقه که تحت عنوان منطقه ویژه اقتصادی عسلویه معروف بود درحال حاضر به منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس تغییر یافته است.
مساحت اولیه این منطقه در بدو آغاز فعالیت یعنی سال ۱۳۷۰ حدود ۱۰ هزار هکتار بود اما درسال ۸۵ با تصویب هیئت دولت به ۳۰ هزار هکتار افزایش یافت.
همانگونه که اشاره شد در نزدیک این منطقه میادین گازی پارس جنوبی، پارس شمالی، گلشن و فردوسی قرار دارد که برای استخراج، بهینه کردن گاز و میعانات گازی و صدور محصولات پتروشیمی و راه اندازی ۲۴ فاز پالایشگاهی فعال فقط در بخش میدان پارس جنوبی پیش بینی شده که تاکنون فازهای یک تا ۸ آن به بهره برداری رسیده و قرار است فاز ۹ و ۱۰ آن در دهه فجر افتتاح شود.
در یک نگاه درحال حاضر روزانه ۱۶۲ میلیون مترمکعب گاز در پالایشگاه های پارس جنوبی تولید می شود.
به تعبیر دیگر روزانه از هر فاز ۲۵ میلیون متر مکعب گاز، ۴۰ هزار بشکه میعانات گازی و ۲۰۰ تن گوگرد استحصال می شود.
گاز تولیدی این منطقه در شبکه داخلی مورد استفاده قرار گرفته، بخشی از آن نیز صادر می شود.
خوراک اصلی ده ها مجتمع پتروشیمی را نیز گاز تولیدی در عسلویه تشکیل می دهد.
به منظور بهینه سازی چاه های نفت آغاجاری گاز تولیدی فازهای مختلف این منطقه توسط لوله ای به طول ۵۰۰ کیلومتر به چاه های نفت تزریق می شود.
● بزرگترین منابع گازی جهان
میدان گازی پارس جنوبی با وسعت ۹۷۰۰ کیلومترمربع یکی ازبزرگ ترین منابع گازی جهان است که بر روی خط مرزی مشترک ایران و قطر در خلیج فارس قرار دارد و یکی از اصلی ترین منابع انرژی کشور به شمار می رود. طبق آخرین ارزیابی ها، سهم ایران ازذخایر گازی این میدان در وسعتی برابر ۳۷۰۰ کیلومتر مربع حدود ۱۴ تریلیون متر مکعب برآورد شده که حدود ۷ درصد ذخایر گازی جهان و بالغ بر ۳۸.۶ درصد ذخایر گازی کشور را شامل می شود. این میدان همچنین دارای میعانات گازی معادل ۱۸ میلیارد بشکه است.
طرح توسعه میدان گازی پارس جنوبی، به منظور تامین تقاضای روبه رشد گاز طبیعی مورد نیاز کشور و تزریق آن به میادین نفتی و همچنین صادرات میعانات گازی، در دستور کار شرکت ملی نفت ایران قرار گرفته است. هم اکنون برنامه ریزی های دقیق و کارشناسانه ای به منظور توسعه این میدان عظیم برای تولید روزانه ۸۲۰ میلیون مترمکعب گاز صورت گرفته است که براساس نیازهای آینده قابل افزایش خواهد بود.
▪ میدان گازی پارس شمالی
میدان گازی پارس شمالی یکی از بزرگترین میادین مستقل گاز کشور میباشد. این میدان در فاصله ۱۲۰ کیلومتری جنوب شرقی بوشهر و در عمق ۲ تا ۳۰ متری آبهای خلیج فارس واقع شده است.
حجم کل گاز در جای آن حدود ۵۸.۹ تریلیون فوت مکعب و گاز قابل استحصال آن تقریباً ۴۷.۲ تریلیون فوت مکعب و از نوع گاز ترش می باشد.
در حال حاضر بررسیهای نهایی برای توسعه این میدان به میزان ۴ فاز معادل ۳۶۰۰ میلیون فوت مکعب در روز در حال انجام می باشد.
از مجموع گاز استحصالی از این میدان سالیانه ۲۰ میلیون تن LNG تولید خواهد شد.
مذاکرات نهایی برای توسعه میدان گازی پارس شمالی با یک شرکت چینی در حال انجام می باشد.
▪ میدان گازی گلشن
این میدان در فاصله ۱۸۰ کیلومتری جنوب شرقی بوشهر و ۶۵ کیلومتری از ساحل و در خلیج فارس قرار دارد. میزان گاز در جای مخزن ۵۶-۴۲ تریلیون فوت مکعب برآورد گردیده است.
تفاهم نامه توسعه این میدان با مشارکت SKD مالزی به امضاء رسیده است.
میدان گازی فردوسی
▪ میدان گازی فردوسی در فاصله ۱۹۰ کیلومتری جنوب شرقی بوشهر و ۸۵ کیلومتری از ساحل و در خلیج فارس قرار دارد. میزان گاز در جا و گاز قابل استحصال در این میدان به ترتیب ۱۳-۹ تریلیون فوت مکعب برآورد می گردد.
تفاهم نامه توسعه این میدان با مشارکت SKS مالزی به امضا رسیده است.
● بازدید خبرنگاران از قطب انرژی جهان
مجتمع بزرگ دود، آهن و سیمان یا همان تهران را با یک هواپیمای فوکر کوچک شرکت نفت به مقصد عسلویه ترک می کنیم. حدود ۴۷ نفر از خبرنگاران رسانه های مختلف کشور اکیپ خبری را تشکیل می دهند. مهماندار مدت پرواز را ۲ ساعت و نیم اعلام می کند که صدای اعتراض خبرنگاران بلند می شود اما رفته رفته آنان واقعیت را پذیرفته و پرواز لاک پشتی هواپیما را تا فرودگاه خلیج فارس عسلویه تحمل می کنند.
به محض ورود به فرودگاهی که باران صبحگاهی طراوت خاصی به آن بخشیده، راهی شهر صنعتی عسلویه می شویم.
اتوبوس که کم کم به دروازه شهر صنعتی نزدیک می شود حجم وسیعی از پروژه های در دست اجرا در مقابل چشمان ما ظاهر می شود تا چشم کار می کند لوله هایی بزرگ و پیچ و درپیچی را می بینیم که سر به آسمان ساییده اند مشعل ها یکی پس از دیگری روشن است. جوانانی که هر کدام گوشه ای از کار را گرفته و در حال تلاش و تکاپو هستند.
مهندس جوانی وارد اتوبوس می شود و پس از تشریح موقعیت جغرافیایی، تاریخی و صنعتی عسلویه از آن به عنوان پایتخت اقتصادی ایران نام می برد. به شوخی می گوید این جا دو نوع آب و هوا دارد یک جهنمی و دیگری بهشتی که شما در وضعیت بهشتی آن یعنی ۱۴ درجه آمده ایدو درجه هوای وضعیت جهنمی نیز به ۵۰ درجه می رسد.
او با لهجه زیبای محلی از برداشت مشترک گاز توسط ایران و قطر در میدان پارس جنوبی حرف می زند. علیرغم اینکه قطری ها برداشت گاز را زودتر از ما شروع کرده اند اما حالا برداشت مساوی است باید تلاش کنیم که این موقعیت را از دست ندهیم وی میدان گازی مشترک را به لیوان آبی تشبیه کرده که دو عدد نی داخل آن و دو نفر در یک زمان آب لیوان استفاده می کنند.
درحالی که مهندس جوان صحبت می کند عده ای با پمپ، آب موجود در مسیر اتوبوس را از جاده به سمت کنار هدایت می کنند.
مهندس می گوید باران ببارد عسلویه را تهدید می کند. به همین جهت اطراف هر پروژه سدهایی احداث شده تا سیلاب ها را به سمت دشت ها هدایت کند. پس از بازدید از چند فاز به بهره برداری رسیده، که با مشکلاتی نیز همراه است بالاخره به فازهای ۹ و ۱۰ می رسیم که قرار است در دهه فجر به بهره برداری برسند. پیش از این بسیاری از پروژه های اجرایی در عسلویه توسط پیمانکاران خارجی انجام می شد اما درحال حاضر ۷۰ درصد از فعالیت ها توسط کارکنان و متخصصان ایرانی صورت می گیرد. بخش عمده ای از این فازهای ۹ و ۱۰ توسط شرکت ها و پیمانکاران ایرانی اجرا شده است. مستأجران قائم مقام طرح می گوید: ۱۳۰ شرکت در اجرای این پروژه با ما همکاری کرده اند.
وی در ادامه آمار و ارقام جالبی از نحوه به ثمر رسیدن این دو طرح ارائه می دهد «۹۰میلیون نفر ساعت کار، ۴۰ هزار تن تجهیزات نصب شده، ۱۱ هزار تن ورق فولادی، ۱۸۴ کیلومتر لوله های جوشکاری شده، ۴۲۰۰ کیلومتر کابل برق و... فقط بخشی از فعالیت هایی است که برای استحصال روزانه ۵۰میلیون مترمکعب گاز انجام شده است.
● موقعیت منحصربه فرد
عسلویه با موقعیت منحصربفردی که دارد همه نوع امکانات توسعه ای را در خود جای داده است. علاوه بر گازی که توصیف آن رفت، مجتمع پتروشیمی زیادی در عسلویه احداث شده که در حال حاضر بسیاری از آنها به بهره برداری کامل رسیده اند. محصولات پتروشیمی از اسکله بسیار زیبای آن مستقیماً به خارج ارسال می شود. در مجتمع بندری این منطقه پهلوگیری کشتی های بزرگ به راحتی امکان پذیر است. در برنامه های آینده صدور گاز CNG توسط کشتی های گاز بر پیش بینی شده است.
دراین جا حتی معدن سیمان نیز وجود دارد و هرآن می توان با احداث کارخانه از مواد اولیه آن استفاده کرد.
یکی از مشکلاتی که در منطقه به چشم می خورد آلودگی دود است که ناشی از روشن بودن مشعل ها یا همان فیلترهاست. درواقع گازهای زاید هرفاز برای تخلیه هوا باید سوزانده شود که گاهی ارتفاع هر شعله به ۸۰متر نیز می رسد. به علت اینکه یک سمت منطقه را کوه ها تشکیل می دهند به همین جهت دود ناشی از سوزانده شدن گاز باعث آلودگی شده است.
به گفته دکتر رضوی مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس قرار است به منظور کاهش آلودگی هوای منطقه، مشعل های فازها به سمت کوه های منطقه منتقل شود.
آنچه در منطقه صنعتی عسلویه بیشتر محسوس است وجود افراد بومی است که با مشاهده میهمانان تازه وارد دست تکان داده و ابراز علاقه می کنند. به گفته مسئولان در حال حاضر حدود ۳۰هزارنفر در عسلویه فعالیت می کنند که ۲۵ هزارنفر آنان را افراد بومی تشکیل می دهد.
اما سهم افراد بومی از آنچه در عسلویه می گذرد تا چه میزان است سؤالی است که در نشست دکتر رضوی با خبرنگاران مطرح می شود و او از طرح های زیادی سخن به میان می آورد که در راستای رفاه مردم منطقه اجرا شده یا در حال اجرا است. او حتی می گوید تمام تعهدات وزارت نفت در ارتباط با سفرهای استانی رئیس جمهور در این منطقه کاملاً به مرحله عمل رسیده است
علیرغم وعده هایی که دکتر رضوی در ارتباط با رفع مشکلات شهری ساکنان بومی عسلویه می دهد، به نظر می رسد آنان تا رسیدن به رفاه کامل باید بردباری بیشتری از خود نشان دهند. برای مثال با یک ساعت بارندگی، آب چنان خیابان های مرکز تجاری عسلویه را فراگرفته بود که هیچکدام از خبرنگاران نتوانستند از اتوبوس پیاده شوند. امید است که عمران و آبادی این شهرها نیز همزمان با توسعه فازها در اولویت قرار گیرد. زیرا جوانان همین منطقه علیرغم کارشکنی و تحریم های خارجی ها کمر همت بسته و نمی گذارند فعالیت در این جا یک لحظه با کوچکترین وقفه ای مواجه شود.
پایان سفر ما نویدبخش و آغاز روز دیگر کاری در سرزمین آفتاب و گاز سوزان است. عسلویه را با همان هواپیمای کوچک، کم سرعت وزارت نفت پشت سر می گذاریم هواپیما از بالای سر مشعل هایی که روشن است به آرامی عبور می کند. مشعل هایی که نوید فردای روشن و تبدیل شدن عسلویه به قطب انرژی جهان را می دهد.

بهروز قهرمانی

منبع : روزنامه کیهان