گوهرشاد آغا – گوهرشاد بیگم

گوهرشاد بیگم – ۹ رمضان ۸۶۱ هجری قمری از زنان ادب دوست ، هنرپرور و خیر ، وی خواهرامیرقره‌یوسف ( ۷۹۰-۸۰۲ ق ) و همسر شاهرخ میرزای تیموری ( ۸۰۷ – ۸۵۰ ق )بود .
او به تاریخ و ادبیات علاقه‌مند بود و مهری هروی ، شاعره نامدار قرن نهم ، مصاحب و ندیمه او بود . گوهر شاد بیگم آثار و ابنیه زیادی از خود برجای گذاشت که می‌توان از مسجدجامع ، مدرسه و خانقاه شهر هرات و مسجدی نیز در جنب مرقد امام رضا (ع) نام برد ( ۸۲۱ ق ) که این دو مسجد به نام خود وی ، به مسجد گوهرشاد ، معروفند و از شاهکارهای هنر معماری و کاشی‌کاری قرن نهم هجری به شمار می‌رود . همچنین آثار ارزنده‌ای در حرم امام رضا (ع) و اطراف آن پدید آورد ، از جمله دو رواق « دارالحفاظ » و « دارالسیاده» را بنا کرد . معمار این دو رواق و دو مسجد در هرات و مشهد ، قوام‌الدین شیرازی بود . در سال ۸۵۰ ق که شاهرخ میرزا به قصد سرکوبی سلطان محمد بایسنقر به اصفهان لشکرکشی کرد ، جمعی از سادات ، بزرگان و علمای آن شهر را به اتهام همکاری با سلطان محمد دستگیر و تبعید نمود . به تحریک گوهرشادخاتون ، شاه علاءالدین محمد که از سادات و بزرگان و نقبای اصفهان بود به دارآویخته شد .
در زمان سلطنت ابوسعید تیموری ( ۸۵۵ – ۸۷۳) گوهرشاد بیگم به اشاره وی در هرات کشته شد و در جنب قبر فرزندش بایسنقر میرزا در مسجد گوهرشاد آن شهر دفن گردید و قبرش هم اکنون موجود است . نام او را گوهرشادآغا نیز نوشته‌اند .

برگرفته از کتاب مشاهیرزنان ایرانی و پارسی‌گوی
از محمد حسن رجبی

منبع : سایت زنان آموزش و پرورش استان اصفهان