اتلاف زمان در حمل و نقل شهری

اگرچه تعدادی اتوبوس نو هم به برخی خطوط اضافه شده و تقریباً به همان نسبت و شاید بیش از آن تعداد، اتوبوس فرسوده از سرویس دهی خارج می شوند نوع سوخت انرژی هم تغییر یافته است اما باز مشکلات و کاستی های نوتر در جاهای دیگر سر برمی آورند. همچنان که می توان گفت فعالیت اتوبوس های تندرو باعث حذف یک مجموعه خطوط جانبی مسیر این نوع اتوبوس شده اند. مورد دیگر از جنس کمبودها دغدغه سوختگیری گازوئیل و گاز «سی.ان.جی» همین اتوبوس های مدرن در جایگاه های منطقه ای سوختگیری است که گاه تا دو ساعت معطلی سوختگیری، عملا سرویس دهی در بخش هایی از خطوط، راکد و متوقف می شود. در نتیجه هزاران مسافر کلافه، وقت شان به هدر می رود.
یک خانواده پس از سال ها مستأجری، با تلاش و کار و پس انداز سرانجام موفق شده اند یک چاردیواری کوچک تهیه کنند. واحد خانه اگرچه ظرفیت های موردنظر افراد را ندارد اما در معماری، رنگ آمیزی و دکوراسیون آن یک پدیده خوب تجمیع سلایق شان را به نمایش می گذارد... اما زمستان که رسید ناگهان با شگفتی متوجه شدند سقف یک قسمت از اتاق نشیمن چکه می کند... بعد هم همسایه بغلی شان آمد و گفت که ماشین شما در پارکینگ مزاحم رفت و آمد ماشین ما شده است.
● تغییر مسیر اتوبوس ها افزایش دانه مشکلات
هنگامی که در یک پایانه بزرگ حمل و نقل شهری تجمع ده ها اتوبوس تقریباً نو، نظیف و آرامش بخش را می بینیم، لذت خوش سفر، مثل یک بیت شعر پر نغز و مغز، عطر یک توده گل رنگارنگ و یک قطعه موسیقی ناب احساس می کنم، اتوبوس ها با رنگ های نشاط برانگیز و کارکنان ملبس به اونیفورم... این تصاویر و تمثیل ها برای لحظه هایی، واقعیت دغدغه ها و دلشورگی های تأخیر ورود اتوبوس ها در سطح شهر به ایستگاه ها و فرسودگی اعصاب خردکن از ذهن را می زدایند اما بعد از مدتی این فکر پیش می آید که پس چرا در چهارگوشه و حتی در مرکز شهر چنین وسایل امنیت بخش حمل و نقل به ندرت دیده می شوند؟... از سوی دیگر با فعالیت یک تعداد از همین اتوبوس های نو چرا یک سری خطوط حذف شده اند؟ جابه جایی خیل عظیم مسافران خطوط مذکور از چه طریق و چگونه صورت می گیرد. برخی از مسافران می گویند برچیده شدن برخی خطوط اتوبوسرانی و تغییر مسیر آن موجب اتلاف وقت و بعضاً دومرحله ای شدن رسیدن به مقصدشان شده است که بلیت مازاد و یا کرایه تاکسی هم تحمیل می شود!
این تغییرات یک نقد دیگری را در بطن خود متبادر ذهن می کند و آن این که نوشدن اتوبوس ها در راستای تحولات ساماندهی مناسبتر و... بازخوردهای ناخواسته برای مسافران خواهد داشت و به زبان دیگر، نوسازی ناوگان، حذف خطوط و اتلاف وقت و... هم خواهد داشت و به اصطلاح باید چوب اتوبوس های تندرو و چپ در و ... و احتمالا فردا پس فردا اتوبوس های وارداتی هم به خط و خطوط هم خورده شود.
حذف خطوط مختلف از جمله میادین انقلاب، امام حسین، ولی عصر و فردوسی و پایانه فیاض بخش به دلیل آن است که در مسیر تردد اتوبوس های تندرو نباید خطوط جانبی فعالیت داشته باشند. این خطوط تبدیل به یک خط بزرگ سراسری تهران پارس- آزادی شده است که البته سریعتر حرکت می کند اما از بین مسافران که از این مسیر طی طریق می کند آنان پیشتر از یک خط حذف شده استفاده می کردند. حالا ناچار در یکی از ایستگاه های بین این خط سراسری پیاده می شود و به وسیله یک اتوبوس دیگر و تاکسی به منطقه خط سابق و موردنظر منتقل می شود. این جابه جایی بدیهی است که دربرگیرنده مقداری پیاده روی، معطلی مضاعف آمدن اتوبوس و حداقل یک بلیت دیگر است.
«احمد کبیری» در صف مسافران ایستگاه با نیم نگاهی به انتهای مسیر آمد و رفت اتوبوس می گوید: «با حذف خطوط جانبی اتوبوس های تندرو مسافرانی که قبلا در مسیر خط آزادی- فیاض بخش و بالعکس رفت و آمد می کردند و یا مسافرانی که از مترو آزادی پیاده می شدند و مقصدشان پایانه فیاض بخش بود بلادرنگ از پایانه آزادی با اتوبوس به پایانه فیاض بخش استفاده می کردند اما الان با توجه به حذف این خط، ناچار برای رفتن به آن پایانه می باید با اتوبوس تندرو تا میدان فردوسی بروند، پیاده شوند و بعد با یک وسیله نقلیه دیگر به مقصد مذکور برسند.»
● اتلاف وقت مردم برای سرعت حرکت اتوبوس ها!
یک راننده اتوبوس به نام «محمدحسین...» می گوید: حذف شدن خطوط در مسیر جانبی اتوبوس های تندرو اگرچه ممکن است مقداری اتلاف وقت برای مسافر یکی از خطوط حذف شده داشته باشد ولی از طرف دیگر باعث زودتر رسیدن اتوبوس های تندرو به مقصد شده است. وی معتقد است که بخشی از مسیرهای جانبی به وسیله این ماشین های تندرو پوشش داده می شود.
در صف پرازدحام و چند لایه این گروه از اتوبوس ها هنگام عبور از پل (راهرو استوانه ای مسقف) به سمت اتوبوس میدان آزادی- تهران پارس در خصوص وضعیت سرویس دهی از چند مسافر در مورد برچیده شدن چند خط می پرسم. یکی از مسافران به نام «چهارمحالی» در حالی که همانند سایرین در امواج جمعیت آرام به جلو می رود، می گوید: «از آزادی تا میدان فردوسی با این خط می روم. پس از کمی پیاده روی با تاکسی و یا وسیله ای دیگر به ایستگاه پارک شهر می روم.» مسافر پشت سر او درخواست می کند که بنویسم آیا مسئولان ذی ربط برای رفع مشکلات مردم و مسافران ایستگاه های قبلی را احیا می کنند؟
«مستوفی» مسافر سالمندی که می نماید از شلوغی صف فشرده کلافه شده است، نرم نرم با سایرین پیش می رود. به هر طریق شده جایی باز می کنم و به او می رسم. این شهروند می گوید: «نزدیک به یک سال پیش تعدادی اتوبوس نو در برخی خطوط از جمله همین خط یک کار می کنند که به جای اتوبوس های قدیمی آمده اند اما می بینید جمعیت مسافران را جوابگو نیستند. از طرف دیگر، با فعالیت تعدادی اتوبوس تندرو در مسیر آزادی- خاوران و مسیر پایانه شرق تا آزادی بعضی از خطوط جمع شده اند. به نظر من این کار باعث افزایش اتلاف وقت و ناراحتی مسافران آن مناطق می شود.» وی بر این باور است که فعالیت اتوبوس نو نباید طوری باشد که رفت و آمد به یک جا خوب تر شود و جایی دیگر سخت تر. چاره کار باید خلاصه شود در ساماندهی و افزایش اتوبوس های شرکت واحد.»
● سوخت، مشکل یا بهانه
در جمع عده ای از رانندگان درباره موقعیت سرویس دهی، سوختگیری، حذف برخی خطوط می پرسم. یکی از رانندگان می گوید:« در مورد سوختگیری بسیار ساعات معطلی داریم. یک راننده شاید تا ۲ ساعت در صف نوبت سوختگیری می ماند. ولی در مسیر سرویس، مشکل سوخت نداریم. اگر باک در جایگاه منطقه پرشود برای مصرف یک روز کافی است. گاهی به دلیل کمبود فشار گاز، باک پر نمی شود.»
پیش از آمدن به این پایانه، با راننده اتوبوس حمل و نقل کارکنان یکی از بخش های اداری غیر دولتی در خصوص وضعیت سوختگیری گازوئیل صحبت می کنم. «یونسی» می گوید که وقت آزاد دو روز تعطیلی آخر هر هفته خود را صرف سوختگیری گازوئیل اتوبوس متعلق به اداره اش می کند. او در طول روزهای کار دغدغه خاطرش تأمین سوخت است و در کلامش این دلواپسی احساس می شود، می گوید:« تعداد اندک جایگاه سوخت گازوئیل در شهر اصلاً جوابگوی انبوه وسایل نقلیه اتوبوس و کامیون و... نیستند» به گفته او در استان تهران ۵۴ جایگاه سوختگیری گازوئیل وجود دارد که از این تعداد فقط دو جایگاه در شهر تهران هستند که آنها هم اکثر مواقع گازوئیل ندارند! رانندگان که از چهار طرف شهر به این جایگاه ها مراجعه می کنند و با نبود سوخت روبرو می شوند از مسئول جایگاه گلایه می کنند که او در جواب می گوید «پیش ترها ۱۲ هزار لیتر گازوئیل سهمیه داشتیم. الان به ۶ هزار لیتر کاهش داده شده است.» این راننده می گوید: «آن زمان هم که در یک جایگاه، گازوئیل توزیع می شود دور از انتظار رانندگان، وسط صف ناگهان گازوئیل تمام می شود. این راننده خسته از این وضعیت سوختگیری می افزاید، با تمام شدن گازوئیل در آن جایگاه رانندگان ناچار با شتاب و ناراحتی راهی تنها جایگاه دیگر در شهر تهران می شوند و امیدوارند که سوخت آنجا که انبوهی وسایل نقلیه در نوبت قرار گرفته اند کافی باشد. وی پیشنهاد می کند برای ساماندهی، لااقل توزیع گازوئیل هم سهمیه بندی شود که البته اول می باید گازوئیل به حد کافی و بدون وقفه موجود باشد.»
مسئول یکی از خطوط حمل و نقل شهری با بیان این که اتوبوس های تندرو در جابه جایی مسافران مشکلی ندارند، در خصوص سوختگیری گاز «سی.ان.جی» و گازوئیل براین نظر است که این مواد سوختی به حد کافی وجود دارد اما در جایگاه گاز کمی معطلی محسوس است.
● چاره اندیشی شاید دیرهنگام
رضایی خود را کارمند معرفی می کند و معتقد است که نباید به حمل و نقل عمومی و خدمات رسانی به مردم غافل و بی توجه ماند تا چند روز دیگر ماه مبارک رمضان و سال تحصیلی جدید آغاز می شود که طبعاً انتظارات عمومی از مراکز خدمات رسانی به مراتب بیشتر می شود. بنابراین باید تدبیر ویژه ای را برای کاهش مدت زمان انتظار برای رسیدن اتوبوس ها و البته چاره ای دیگر برای پذیرش مسافر از سوی تاکسی های رنگارنگ اندیشید.
وی می گوید که باحضور میلیون ها مسافر جدید در قالب دانش آموز یا دانشجو یا تراکم مسافر وسایل نقلیه عمومی را افزایش می دهد که باید برای کنترل و هدایت آن چاره اندیشی شود و البته اکنون نیز دیرهنگام به نظر می رسد.
● پذیرش کاستی ها، وعده برای اصلاح
مهندس حسین بیژنی مدیرعامل شرکت اتوبوسرانی تهران در گفت وگویی با اشاره به تشکیل جلسه اضطراری شورای شهر برای رفع مشکلات ناشی از کمبود جایگاه های سوخت می گوید که در این جلسه مدیرعامل شرکت گاز خودرو علاوه بر پذیرش اعتراضات و انتقادات نسبت به وضعیت نامطلوب جایگاه های سی ان جی وعده داده تا نواقص کنونی در ۱۶ ایستگاه را تا پیش از آغاز سال تحصیلی جدید مرتفع سازد.
وی می گوید: «خرابی برخی از جایگاه ها سبب شده تا اتوبوس ها نتوانند از تمام ظرفیت آنها استفاده کنند و مقرر شده تا دو هفته از تاریخ جلسه اضطراری مذکور تعمیر و به شهرداری تهران تحویل داده شود.»
هم اکنون سه ایستگاه در مناطق ۸، ۹ و ۵ اتوبوسرانی قرار دارند که به خاطر برخی مشکلات فنی از رده سرویس دهی خارج شده اند. گفته می شود این ایستگاه ها تا پایان شهریورماه آماده تحویل می شوند. مدیرعامل شرکت اتوبوسرانی تهران و حومه تأکید می کند که پیش از آغاز فعالیت مدارس، ۶ جایگاه سوخت در پایتخت آماده سرویس دهی می شوند.

منبع : روزنامه کیهان