۵ شهریور ۱۳۸۶ ــ ۲۷ اوت ــ اجرای گام به گام طرح «ازپیش تهیه شده» توطئه: نخجوان کفیل وزارت جنگ شد!

۲۷ اوت ۱۹۴۱ (۵ شهریور ۱۳۲۰) در اجرای گام به گام طرح (ازپیش تهیه شده) توطئه، محمدعلی فروغی کابینه خود را تشکیل داد که در آن سرلشکر احمد نخجوان (که از پیش در نظر گرفته شده بود و باید بدون اطلاع و تصویب رضا شاه، دستور ترک مقاومت و مرخص کردن سربازان را می داد) کفیل وزارت جنگ شد. علی سهیلی هم وزیر امور خارجه بود. از همین روز، محمدعلی فروغی که سالها با رضا شاه اختلاف نظر داشت و شش سال تمام مورد بی مهری کامل دربار بود مذاکرات خود را با نمایندگان انگلستان و شوروی آغاز کرد. فروغی با این که سمت نظامی و فرماندهی نیروها را نداشت در همان نخستین جلسه کابینه اشاره کرده بود که ترک مخاصمه را بر مقاومت و جنگ ترجیح می دهد. بنابراین، مذاکرات بعدی او با نمایندگان دو دولت مهاجم از این چارچوب خارج نبود. با این وضعیت، در سومین روز تهاجم هنوز معلوم نبود که باید جنگ کرد و یا تسلیم شد و این ابهام در تضعیف روحیه نظامیان موثر بود و بدتر از همه، از سوی عواملی در تهران و شهرهای بزرگ شایع شده بود که رضا شاه قصد کناره گیری دارد و رضا شاه از نیات فروغی، شایعات تهران و روحیه نظامیان بی خبر گذاشته شده بود.
بمباران پراکنده شهرهای شمالی کشور از جمله تبریز و رشت توسط هواپیماهای شوروی که از چهارم شهریور آغاز شده بود پنجم شهریور نیز ادامه یافت و شهر قزوین هم بمباران شد. دسته ای از هواپیماهای شوروی به جای بمب اعلامیه چاپی بر نفاط مسکونی فرو می ریختند که در آنها با انشانی نامانوس و پر از اغلاط املائی و انشانی به مردم تاکید شده بود که شوروی دشمن ایرانیان نیست، همیشه به ایران کمک کرده و قصد تصرف ایران را ندارد و پس از دستگیری و یا اخراج آلمانی ها نیروهای خود را از ایران بیرون خواهد برد. اعلامیه از مردم خواسته بود که مقاومت نکنند، زیرا که جنگی با آنان درکار نیست.
در این میان، مقامات محلی در شمال، خراسان و آذربایجان، بدون اطلاع از نیات دولت فروغی، از مردم خواسته بودند که در صورت امکان از شهرها خارج شوند و متولدان سالهای ۱۲۹۴ تا ۱۲۹۷ که دوره سربازی را گذرانیده و در احتیاط هستند با هر وسیله که در دسترس است خود را به سربازخانه های مربوط برسانند و همچنین از خواروبار فروشها هم پی در پی خواسته می شد که تعطیل نکنند و دست به احتکار نزنند.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز