آغاز سلطنت ایوان مخوف

۴۶۱ سال پیش در روز ۱۶ ژانویه سال ۱۵۴۷ میلادی ایوان چهارم مشهور به ایوان مخوف در شهر مسکو در سن ۱۶ سالگی به تخت سلطنت نشست و لقب تزار را بر خود نهاد.
ایوان ۳ ساله بود که پس از مرگ پدرش گراندوک مسکو شد و در سن ۱۶ سالگی با لقب تزار حکومت بر شاهزاده نشین مسکو و قلمروی آن روزگار روسیه را دست گرفت.
تزار واژه تغییر یافته سزار است که در زبان آلمانی نیز کایزر «قیصر» نامیده می شود.
روس ها قبلا امپراتور بیزانس و خان تاتار را با این نام می نامیدند.
ایوان چهارم خود را جانشین امپراتورهای بیزانس می دانست که یک قرن قبل از این تاریخ امپراتوری آنها توسط عثمانی ها منقرض شده بود.
او می خواست کشورش را از زیر سایه اشغال مغول ها که موجب عقب ماندگی روسیه شده بود بیرون آورده و به سطح کشورهای غربی برساند.
اما تا زمان مرگش موفق نشد روسیه را به یک کشور پیشرفته تبدیل کند.
ایوان چهارم در چندین نبرد تاتارهای ولگا را شکست داد و شهرهای غازان و آستراخان را به خاک روسیه منضم کرد.
او سپس گروهی از قزاق ها را به جنگ خان سیبری فرستاد و با شکست او سیبری نیز به خاک روسیه پیوست.
با این حال ، ایوان چهارم از خان تاتار کریمه شکست سختی خورد و خان تاتار کریمه بی وقفه قلمروی او و حتی شهر مسکو را مورد تهدید قرار می داد.
ایوان چهارم در تلاش هایش برای گشودن دروازه های غرب و دریای بالتیک به روی روسیه نیز با ناکامی مواجه شد.
او از اواسط سلطنتش به دلیل خیانت بسیاری از بویارها «نجبای روسیه» دچار بدبینی شد و دست به قتل و کشتار زد.
ایوان چهارم ۱۲۰۰۰ نفر از بویارها را از بین برد و زمین های آنها را تصاحب کرد.
ایوان چهارم که به دلیل سرکوب لقب ایوان «مخوف» را یافته بود برای مطیع کردن دهقان های روسی آزادی رفت و آمد آنها را محدود کرد و به این ترتیب طبقه روستایی روس تبدیل به رعیت برده شدند.
او پس از کشتار هزاران بویار دستور داد اهالی شهر نووگورد در شمال مسکو که شورش کرده بودند را در رودخانه غرق کنند.
جنون مرگبار او تا جایی پیش رفت که پسر بزرگش را به ضرب چوبدستی کشت.
سرانجام ایوان مخوف در سن ۵۵ سالگی در روز ۱۸ مارس سال ۱۵۸۴ میلادی درگذشت و در پی مرگش روسیه برای چندین دهه دچار آشوب و هرج و مرج گردید.
به این ترتیب ، در روز ۱۶ ژانویه سال ۱۵۴۷ میلادی ایوان چهارم در سن ۱۶ سالگی در شهر مسکو به تخت سلطنت روسیه نشست و خود را تزار نامید.
لقب تزار تا سرنگونی خاندان رومانف عنوان امپراتوران روسیه بود.
ایوان که در دوران جوانی محبوب مردم روسیه بود در دوران سالمندی به دلیل سرکوب و قتل بی رحمانه رعایایش لقب ایوان «مخوف» را یافت و نام خود را با این لقب در تاریخ ثبت کرد.

بهرام افتخاری

منبع : روزنامه جام‌جم