یکشنبه, ۱۶ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 5 May, 2024
مجله ویستا


بیگناهانی‌ که‌ در آتش‌ خشم‌ والدین‌ می‌سوزند


بیگناهانی‌ که‌ در آتش‌ خشم‌ والدین‌ می‌سوزند
افزایش‌ رفتارهای‌ خشونت‌ آمیز والدین‌ نسبت‌ به‌ كودكان‌ و كم‌ اطلاعی‌ پدران‌ و مادران‌ از علل‌ اساسی‌ بروز رفتارهای‌ پرخطر كودكان‌، كارشناسان‌ مسائل‌ اجتماعی‌ را بر آن‌ داشته‌، با هشدار به‌ مسئولان‌ دستگاه‌ها و نهادهای‌ مسئول‌ عرصه‌های‌ مختلف‌ اجتماعی‌ خواستار اتخاذ تدابیر لازم‌ با هدف‌ پیشگیری‌ و كاهش‌ چنین‌ رفتارهایی‌ نسبت‌ به‌ كودكان‌ بی‌ گناه‌ شوند.
افزایش‌ رفتارهای‌ خشونت‌ آمیز والدین‌ نسبت‌ به‌ كودكان‌ و كم‌ اطلاعی‌ پدران‌ و مادران‌ از علل‌ اساسی‌ بروز رفتارهای‌ پرخطر كودكان‌، كارشناسان‌ مسائل‌ اجتماعی‌ را بر آن‌ داشته‌، با هشدار به‌ مسئولان‌ دستگاه‌ها و نهادهای‌ مسوول‌ عرصه‌های‌ مختلف‌ اجتماعی‌ خواستار اتخاذ تدابیر لازم‌ با هدف‌ پیشگیری‌ و كاهش‌ چنین‌ رفتارهایی‌ نسبت‌ به‌ كودكان‌ بی‌ گناه‌ شوند.
به‌ اعتقاد آنان‌، ارتكاب‌ انواع‌ اعمال‌ جنایتكارانه‌ برخی‌ والدین‌ سنگدل‌ نسبت‌ به‌ فرزندانشان‌ كه‌ به‌ محض‌ انتشار اخبار مربوطه‌ موجی‌ از اندوه‌ افكار عمومی‌ را به‌ دنبال‌ می‌آورد، ریشه‌های‌ عمیقی‌ دارد كه‌ درصورت‌ بی‌ توجهی‌ به‌ این‌ نكات‌، یقینا در آینده‌ نزدیك‌ بروز موارد مشابه‌ و افزایش‌ آمارهای‌ مربوطه‌ دور ازانتظار نخواهد بود.
به‌ اعتقاد روانپزشكان‌، اختلالات‌ روانی‌، بروز بیماری‌های‌ طولانی‌ مدت‌ جسمی‌ از جمله‌ اسهال‌ و استفراغ‌، نقایا تكلمی‌، راه‌ رفتن‌ در خواب‌ و شب‌ ادراری‌ از جمله‌ علل‌ اصلی‌ بروز رفتارهای‌ غیرطبیعی‌ و حتی‌ پرخاشگرانه‌ در كودكان‌ است‌. حال‌ آنكه‌ فقر مالی‌، اعتیاد، گذراندن‌ دوره‌های‌ كودكی‌ پرفراز و نشیب‌ توام‌ با آزارهای‌ مختلف‌، ازدواج‌ در سنین‌ پایین‌، داشتن‌ فرزندان‌ متعدد، مهاجرت‌های‌ غیراصولی‌ و انواع‌ محرومیت‌های‌ اجتماعی‌ از جمله‌ عواملی‌ است‌ كه‌ برخی‌ والدین‌ را به‌ ارتكاب‌ رفتارهای‌ خشونت‌ آمیز نسبت‌ به‌ فرزندانشان‌ وامی‌ دارد.
دكتر فربد فدایی‌، روانپزشك‌ كیفری‌ با استناد به‌ نتایج‌ مطالعات‌ و پژوهش‌های‌ علمی‌ صورت‌ گرفته‌، می‌گوید: معمولا كودكانی‌ كه‌ بشدت‌ پرخاشگرند، والدینی‌ پرخاشگر دارند. بنابراین‌ در چنین‌ خانواده‌هایی‌ رفتارهای‌ متقابل‌ شرایط‌ بروز رفتارهای‌ پرخاشگرانه‌ در خانواده‌ها را افزایش‌ می‌دهد. حال‌ آنكه‌ پرخاشگری‌ نتیجه‌ ناتوانی‌ كودك‌ در كنترل‌ رفتار خود است‌ كه‌ بطور طبیعی‌ با تشخیص بموقع‌ چنین‌ مشكلاتی‌ می‌توان‌ از بروز انواع‌ آسیب‌های‌ اجتماعی‌ و اعمال‌ خشونت‌ علیه‌ كودكان‌ به‌ شكل‌ چشمگیری‌ كاست‌.
● انتقال‌ خشونت‌ بین‌ نسل‌ ها
به‌ گفته‌ دكتر فدایی‌، یكی‌ از نكات‌ برجسته‌ در خانواده‌های‌ كودكان‌ آزاردیده‌ انتقال‌ خشونت‌ از نسلی‌ به‌ نسل‌ دیگر است‌. به‌ این‌ ترتیب‌ كودكی‌ كه‌ تحت‌ آزار و اذیت‌ والدین‌ قرار می‌گیرد، به‌ وسیله‌ ساز و كارهای‌ روانی‌، بویژه‌ همانندسازی‌ یا مشابهت‌ با مهاجم‌ بتدریج‌ خود نیز رفتارهای‌ خشونت‌ آمیز بروز می‌دهد و به‌ همین‌ شكل‌ این‌ رویه‌ را به‌ فرزندان‌ و نسل‌های‌ بعدی‌ منتقل‌ می‌كند.بنابراین‌ كارشناسان‌ معتقدند برای‌ كاهش‌ شمار كودك‌ آزاری‌های‌ پرخطر و خشن‌، دستگاه‌های‌ نظارتی‌ و حمایتی‌ باید با بهره‌ مندی‌ از نظرات‌ كارشناسان‌ و خبرگان‌ در یك‌ نقطه‌ این‌ چرخه‌ معیوب‌ را قطع‌ كنند.
از منظر این‌ روانپزشك‌ و عضو هیات‌ علمی‌ دانشكده‌ حقوق‌ دانشگاه‌ تهران‌، كمك‌ به‌ انجام‌ ازدواج‌های‌ موفق‌ در سنین‌ مناسب‌، برخورداری‌ زوجین‌ از شرایط‌ اولیه‌ زندگی‌ مطلوب‌، داشتن‌ شغل‌ مناسب‌، عدم‌ اعتیاد، حمایت‌ از سوی‌ خانواده‌، خواهان‌ تولدكودك‌ بدون‌ برخورداری‌ از امكانات‌ آموزشی‌، ورزشی‌ و تفریحی‌ مناسب‌ برای‌ خانواده‌ و كودك‌ می‌تواند در كاهش‌ پرخاشگری‌ كودكان‌ و تحریك‌ عصبی‌ والدین‌، نقش‌ اساسی‌ داشته‌ باشد.وی‌ با اشاره‌ به‌ موضوع‌ جنایت‌ اخیری‌ كه‌ در جریان‌ آن‌ پدری‌ با همدستی‌ برادر همسرش‌ فرزند ۶ ساله‌ خود را به‌ طرز فجیعی‌ به‌ قتل‌ رسانده‌، می‌گوید: بر اساس‌ شواهد موجود، مشكلات‌ رفتاری‌ و شغلی‌ كه‌ احتمالا همیشه‌ برای‌ پدر با كابوس‌ تحقیر و كوچكی‌ همراه‌ بوده‌ و نیز دریافت‌ حداقل‌ دستمزد در قبال‌ كار زیاد و عدم‌ نظارت‌ صحیح‌ بر تربیت‌ كودك‌ كه‌ با مشكل‌ رفتاری‌ نیز مواجه‌ بوده‌ است‌، به‌ ناتوانی‌ پدر از تجزیه‌ و تحلیل‌ مناسب‌ شرایط‌ سخت‌ زندگی‌ دامن‌ زده‌ است‌.
بنابراین‌ به‌ جای‌ آنكه‌ پدر به‌ دنبال‌ یافتن‌ ریشه‌ و علت‌ اساسی‌ مشكلات‌ رفتاری‌ فرزندش‌ و استفاده‌ از خدمات‌ تخصصی‌ علم‌ روانپزشكی‌ كودك‌ باشد، در اثر سرخوردگی‌های‌ اجتماعی‌ ناچار به‌ اعمال‌ خشونت‌ می‌شود.حال‌ در چنین‌ شرایطی‌ كه‌ وجدان‌ جامعه‌ به‌ دلیل‌ بروز چنین‌ فاجعه‌یی‌ به‌ درد آمده‌ و علیه‌ قاتل‌ موضع‌ گیری‌ شخصی‌ می‌شود، باید به‌ این‌ نكته‌ نیز توجه‌ داشت‌ كه‌ به‌ احتمال‌ زیاد پدر وی‌ نیز در كودكی‌ قربانی‌ آزارهای‌ متعدد و متنوع‌ از سوی‌ والدین‌، مدرسه‌ و جامعه‌ قرار داشته‌ است‌.
● مهمترین‌ علل‌ رفتارهای‌ پرخاشگرانه‌
استاد دانشگاه‌ علوم‌ بهزیستی‌ كه‌ استرس‌ و اضطراب‌ روزمره‌ را از عوامل‌ اصلی‌ بروز رفتارهای‌ پرخاشگرانه‌ در انسان‌های‌ امروزی‌ می‌داند، می‌گوید: شكست‌های‌ مكرر و انواع‌ محرومیت‌ها، انسان‌ را به‌ درجه‌یی‌ می‌رساند كه‌ بر اثر بروز كوچكترین‌ مشكلی‌ دچار برانگیختگی‌ و عصبانیت‌ شده‌ و با اعمال‌ خشونت‌، خشم‌ خود را فرو می‌نشاند. بنابراین‌ دست‌ اندركاران‌ و تصمیم‌ سازان‌ اجتماعی‌ بخوبی‌ می‌دانند كه‌ با حذف‌ محرومیت‌ها، به‌ حداقل‌ رساندن‌ مشكلات‌ مالی‌ و كمبودهای‌ عاطفی‌، دوری‌ از اعتیاد و احساس‌ امنیت‌ شغلی‌ و اجتماعی‌ می‌توان‌ به‌ مقابله‌ با عوامل‌ خشونت‌ در اقشار مختلف‌ جامعه‌ پرداخت‌.
● شیوع‌ رفتارهای‌ پرخطر در خانواده‌های‌ كم‌ درآمد
كارشناسان‌ معتقدند كودك‌ آزاری‌ به‌ طبقه‌ خاصی‌ مربوط‌ نمی‌ شود و قشرهای‌ مختلف‌ با سطوح‌ فرهنگی‌ و اقتصادی‌ متفاوت‌ و نیز جنسیت‌های‌ زن‌ و مرد را شامل‌ می‌شود. این‌ آمارها بطور طبیعی‌ هرچه‌ سطح‌ فرهنگی‌ والدین‌ بالاتر باشد، كاهش‌ می‌یابد.به‌ گفته‌ دكتر فدایی‌، امروز خط‌ فقر بهترین‌ معیار برای‌ ارزیابی‌ تنیدگی‌های‌ روانی‌ خانواده‌ هاست‌. این‌ در حالی‌ است‌ كه‌ بر اساس‌ آمارهای‌ رسمی‌ موجود، تعداد قابل‌ توجهی‌ از مردم‌ كشور در حاشیه‌ خط‌ فقر زندگی‌ می‌كنند.
بنابراین‌ فقر عاملی‌ برای‌ بروز مشكلات‌ رفتاری‌ و جسمی‌ است‌ و تا زمانی‌ كه‌ این‌ معضل‌ به‌ صورت‌ اصولی‌ حل‌ نشود، سایر راه‌ حل‌ها نمی‌ تواند چندان‌ كارساز باشد.وی‌ می‌افزاید: فقر و تامین‌ هزینه‌های‌ سنگین‌ زندگی‌، پدر و مادر را مجبور می‌كند در دو یا سه‌ شیفت‌ كار كنند. بنابراین‌ امكان‌ سرپرستی‌ و تربیت‌ صحیح‌ كودك‌ خود را ندانسته‌ و ناخواسته‌ از دست‌ می‌دهند.به‌ همین‌ خاطر كودك‌ بدون‌ مراقبت‌ والدین‌ پرورش‌ می‌یابد كه‌ به‌ صورت‌ طبیعی‌ به‌ بروز رفتارهای‌ پرخطر ضداجتماعی‌ از سوی‌ كودكان‌ دامن‌ می‌زند. بنابراین‌ نهایت‌ بی‌ انصافی‌ است‌ كه‌ كودكی‌ را كه‌ بخاطر محرومیت‌های‌ اجتماعی‌ و خانوادگی‌ دچار انواع‌ آسیب‌های‌ اجتماعی‌ می‌شود، مجرم‌ و مستحق‌ مجازات‌ و حتی‌ مرگ‌ بدانیم‌.
منبع : روزنامه اعتماد