انقلاب در همگانی شدن Web

به جرأت می توان ادعا کرد که بزرگترین و متنوع ترین مجموعه اطلاعاتی را که تا به حال گردآوری شده است ، می توان در شبکه جهانی web یافت لذا web و آینده آن موضوعی است که ذهن بسیاری از متخصصان این حوزه را به خود مشغول کرده است ؛ نسخه های جدید وب که همانند نسخه های نرم افزارها به روزرسانی می شود و هم اکنون با اصطلاحاتی همچون وب،۱ وب۲ و وب۳ همگانی شده است و خبر از یک انقلاب online را می دهد؛ انقلابی در همگانی شدن web.
اینترنت را می توان جزو پیچیده ترین اختراعات بشر دانست که از زمان ظهورش تاکنون امکانات آن متنوع تر شده است و روزبه روز شاهد تسریع ارتباطات در میان جوامع مختلف با استفاده از ابزارهای اینترنت هستیم که یکی از این ابزارها شبکه جهانی web است. Web با تاریخ ۱۵ ساله خود بیش از یک میلیارد مشتری دارد و پس از پست الکترونیک دومین سرویس پرطرفدار شبکه اینترنت است، پدیده شگفت انگیز عصر حاضر ـ اینترنت ـ هر روز شگفتی تازه ای خلق می کند و با معرفی رسانه ای جدید راه را برای اطلاع رسانی نیز هموار می سازد. یکی از رخدادهایی که در سال های اخیر در دنیای جادویی اینترنت غوغا به پا کرده است ظهور وب۲ است زیرا حبابی که از یکنواختی وب بر آن حاکم شده بود در اثر این موج شکسته شد و بدین وسیله کسب و کارهای مختلف مراجعان دانشگاهی و اساتید و اهل فن به بحث بسیاری درباره پدیده وب۲ پرداختند. برای گسترش مفهوم وب۲ سایت های زیادی راه اندازی شد و کنفرانس های متعددی نیز برگزار شد اما با این وجود می توان اذعان کرد که پدیده وب۲ هنوز جایگاه خود را به دست نیاورده است.
● تاریخچه وب
در اواخر دهه ۱۹۶۰ با گسترش روزافزون منابع اطلاعاتی و نیاز شدید افراد برای دسترسی به اطلاعات در سرتاسر دنیا شبکه جهانی اینترنت شکل گرفت اما تا ۳۰ سال بعد از این پیدایش هیچ گونه ابزاری برای کاوش اطلاعات در آن طراحی نشده بود. ۲۰ سال پس از پیدایش اولیه آرپانت، یعنی در سال ۱۹۸۰ تیم برنزلی برای تبادل اطلاعات و داده های موردنیاز در ایستگاه های مختلف شبکه جهانی وب را طراحی کرد و بدین ترتیب در آزمایشگاه فیزیک ذره ای اروپا در کشور سوئیس این شبکه راه اندازی شد. در ابتدا وب فقط از چند server و چند client تشکیل شده بود اما بعدها گسترده تر شد و به عنوان یکی از مجموعه خدمات اینترنت به حساب آمد. در سال ۱۹۹۳ یعنی ۳ سال پس از راه اندازی سرویس جست وجو بر روی وب تنها ۱۳۰ سایت قابل دسترسی بود اما با توجه به رشد سریع وب این تعداد در سال ۱۹۹۵ به بیش از ۳۳۰۰۰ سایت رسید و در پایان سال ۱۹۹۷ این رقم به تعداد ۸۰ میلیون افزایش یافت.
● وب۲ چیست
وب۲ را می توان مفهومی دانست که براساس آن تعامل با محتوای وب به مثابه تعامل با محتوای موجود در رایانه های شخصی است. دنیایی که در آن هر کنشی یک واکنش بلادرنگ را به همراه دارد به گونه ای که بین کنش و واکنش هیچ فاصله زمانی را نمی توان احساس کرد و کاربر خود را در حال کار با یک نرم افزار نصب شده روی سیستم می بیند و نه یک شبکه جهانی در وب۲ هر کاربر به تولید محتوا می پردازد و مانند وب۱ تنها مصرف کننده نمی باشد و خود نقشی مهم را برعهده می گیرد.
▪ تاریخچه وب۲
اصطلاح وب۲ را می توان اصطلاحی جدید دانست، اصطلاحی که در ۵ سال اخیر بر سر زبان ها جاری شده است و به همین دلیل نیز تعاریف یکپارچه و واحدی را نمی توان برای آن ارائه داد. این اصطلاح ابتدا توسط شرکت اوریلی در سال ۲۰۰۳ به وجود آمد و در نخستین کنفرانس وب۲ که در سال ۲۰۰۴ برگزار شد به عنوان واژه ای جدید به ادبیات انفورماتیک اضافه شد. در ابتدا وب۲ فقط یک ادعا بود که توسط اوریلی مطرح شده بود که بیان می داشت اینترنت دوباره به پا خواهد خاست. هم اکنون اصطلاح وب۲ در محافل عمومی IT برای بیان نسل دوم سرویس هایی از وب استفاده می شود که امکان همکاری و مشارکت را برای مردم فراهم می سازد.
▪ Tim Oreilly
وب۲ را به Tim Oreilly نسبت می دهند، او با بازنگری و بررسی ویژگی های شرکت های Online موفق که در سال ۲۰۰۱ هنوز در حال فعالیت بودند و با بررسی شباهت های سایت آنها ایده وب۲ را ارائه داد. این ایده در سال ۲۰۰۴ وارد دنیای دیجیتال شد. در عوض یکسال و نیم بعد از مطرح شدن این ایده با بیش از ۱۰ میلیون از سایت هایی که در موتور جست وجوی گوگل به ثبت رسیده اند درباره وب۲ به اظهارنظر پرداختند به گفته Oreilly شرکت هایی همچون Google، Yahoo و Microsoft را می توان پیشگامان عرصه وب۲ دانست که گوی سبقت را از رقبا ربوده اند.
آخرین تعریفی که Oreilly درباره وب۲ ارائه داده است به شرح زیر است:
«وب۲ تحول کسب و کار در صحنه رایانه است که از حرکت به سمت اینترنت به عنوان یک platform حاصل شده و تلاشی است برای درک قواعد موفقیت در این platform، مهم ترین قاعده این platform ساختن برنامه های کاربردی است که تأثیرات شبکه را کنترل کند به نحوی که کاربران بیشتر و بهتر از آن بهره ببرند.»
▪ مشخصه های وب۲
۱) وب مردمی تر
در وب،۲ وب را می توان همگانی تر شده یافت و مصرف کنندگان دیروز اکنون خود نیز تولیدکننده اطلاعات شده اند به عنوان مثال در این زمینه می توان به سایت آمازون اشاره کرد که به کاربران اجازه می دهد پس از خواندن کتاب نقدهای خود را درباره آن کتاب اظهار کنند و این خود می تواند یکی از ملاک های خوب برای خرید و یا عدم خرید کتاب از سوی سایرین باشد.
۲) خودترسیمی
ساز و کار خودترسیمی در وب۲ بسیار پیچیده تر و هوشمندتر شده است که دلیل این ساز و کار پیچیده را می توان در مردمی تر شدن وب دانست. این ساز و کار را می توان به دو صورت با واسطه و بی واسطه مشاهده کرد. در ساز و کار با واسطه خوانندگان با درج اظهارنظر خود اطلاعاتی را که نویسنده ارائه داده است مورد نقد قرار می دهند اما در روش بی واسطه که یک پدیده کاملاً جدید در وب۲ است کاربران مستقیماً یک متحوای اطلاعاتی را ویرایش می کنند که نمونه بارز آن را می توان سایت ویکی پدیا دانست.
۳) آموزش پیشرفته
یکی از نکات مثبت وب۲ را می توان غیرتجاری کردن تلاش از طریق به کارگیری راهکارهای توسعه باز دانست. در این شیوه مردم می توانند به فرآیند توسعه یک مقوله علمی یا فنی آزادانه مشارکت داشته باشند و به طور رایگان از حاصل آن نیز استفاده کنند.
آموزش توسط موتورهای جست وجو روش دیگری از تحول در معنای آموزش است، موتورهای جست وجو را می توان آموزگارانی دانست که جواب هر سؤالی را می دانند به علاوه با طراحی بخش های FAQ در سایت شرکت های بزرگ، بسته هایی از سؤال و جواب آماده برای استفاده کاربران در اختیار آنها قرار می گیرد و همین بسته ها سبب خواهد شد که دانش کاربران و متقاضیان بدون هدر دادن زمانی جهت سؤال و نیز زمان دیگری جهت دریافت پاسخ افزایش یابد.
۴) پویایی داده ها
می توان وب را به سیستمی تشبیه کرد که حیات دارد و زنده است. وب همواره در حال حرکت است و پی درپی تغییر می کند و لذا وب از پویایی ویژه ای برخوردار است که طی آن داده ها نه تنها در مجاری اطلاعاتی مختلف به حرکت درمی آیند بلکه گاهی خود به بستری برای انتقال داده های پیچیده تر تبدیل می شود.
۵) سرویس دهی
وب ۲ به گونه ای است که مفهوم سرویس به یکی از ارکان کسب و کارهای online تبدیل شده است این مفهوم هم دربرگیرنده معنای لغوی آن یعنی فرمت رسانی و هم دربرگیرنده معنای تازه و مدرن آن است که نشان می دهد یک جریان اطلاعاتی به جای آنکه از طریق یک محصول نرم افزاری انجام شود می تواند توسط یک سیستم online اتفاق بیفتد تکنیک جدیدی نیز که در عرصه وب ۲ پا گذاشته است را نیز نباید از نظر دور داشت و این تکنیک همان Ajax است، لباسی که می توان بر یک سرویس web پوشاند و با استفاده از آن محدودیت های صفحات HTML را پشت سر گذاشت و ایده نرم افزار به صورت سرویس را محقق ساخت.

وحید نقشینه

منبع : روزنامه ایران