گچبری

ایرانیان از دیر باز با عنصری به نام گچ آشنائی داشته اند٠ این نکته را کشف آثار گچی در هفت تپه خوزستان که مربوط به تمدن ایلامی است تائید می کند٠ به یقین اشکانیان و هخامنشیان نیز با این عنصر و تکنولوژی ساخت تزئینات گچی آشنا بوده اند٠
گچبریهای کوه خواجه در جنوب شرقی ایران مربوط به تمدن اشکانی است٠ درعصر ساسانی تکنیک و روشهای خاص به همراه نقوش مختلف حیوانی ، انسانی ، گیاهی و هندسی مورد توجه قرار گرفت و با تلفیق روشهای مختلف مناظر جالب توجهی به دست آمد که باعث شد تحولاتی در هنرهای دیگر آن عهد و آغاز اسلام بوجود آید٠با گسترش اسلام در ایران طرحهای مختلف همچون اسلیمی و ختائی در تزئین مساجد و مدارس به کار گرفته شد و در گچبریهای بدست آمده تا زمان مغول از بهترین طرحها و نقشه ها استفاده میشد٠
بطوری که تا پیش از رواج کاشیکاری گچ تنها عامل زیبائی و تزئین بناها و فضاهای مذهبی شد ، محراب مسجد جامع اصفهان بیانگر رشد و شکوفائی این هنر می باشد٠ با روی کار آمدن صفویان از گچبری تنها در داخل منازل اعیان و اشراف وقت استفاده میشدو تا دوران قاجار نیز استفاده از گچ ادامه داشت٠ در دوران پهلوی رواج گچبریهای پیش ساخته این هنر در سراشیبی سقوط قرار گرفت بطوریکه امروز استادان گچبر قدیمی تنها به مرمت آثار باقی مانده از قدیم مشغول هستند و کمتر استاد کاری در پی خلق آثار بدیع و جالب است٠امروز برخی از آثار گچبری در ایران از شهرتی عاملگیر برخوردار هستند
٠ از دیگر هنرهائی که در گچبری مورد استفاده قرار می گیرند خطوط اسلامی و به خصوص خط نسخ می باشند٠ از محرابهای معروفی که با گچبری تزئین شده اند، محراب مسجد ملک کرمان ، محراب مسجد زواره ، محراب مسجد اولجایتو در مسجد جامع اصفهان و محراب مسجد آقا نور می باشد٠ از اساتید معروف این هنر در حال حاضر استاد رضا اعظمی واستاد حسن ریاحی هستندو از آثار ساخته شده به دست استاد اعظمی می توان گچبریهای محراب هارونیه را برشمرد٠ از آثار استاد حسن ریاحی نیز می توان به گچبریهائی که درخانه های قدیمی به جا مانده از دوران صفویه و قاجار ، همچنین بازسازی خانه معروف امام جمعه و مرمت و قطار بندی ها و آینه کاریهای شهشان اشاره کرد٠ در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی سازمانهای ذیربط و مسئول همچون سازمان میراث فرهنگی و سایر نهادها با استفاده از استادکاران و شاگردان مستعد آنان به مرمت بسیاری از شاهکارهای گچبری بناهای قدیمی پرداخته و در راه احیا آن هنر اصیل ایرانی گامهای موثری برداشته اند٠

منبع : تاپ ایران