عوامل موثر در عقب نشینی یخچال های جنوبگان/یخچال های آب رفته

مطالعات صورت گرفته نشان می دهد كه تقریباً ۹۰ درصد این توده های یخی، كه از كوه ها تا لبه اقیانوس كشیده شده اند، در حال آب رفتن هستند. این مطالعه توسط موسسه بریتانیایی «مطالعات قطب جنوب» و سازمان مطالعات زمین شناسی آمریكا انجام شده است. اما نویسندگان این مقاله تاكید می كنند كه ذوب گسترده یخ ها می تواند ناشی از عوامل پیچیده مختلفی باشد. آنها می گویند بالا رفتن دمای هوا یك عامل مهم به نظر می رسد، با این حال تصویری جامع از رویدادها احتمالاً تنها به پدیده گرمتر شدن زمین محدود نیست و از آن فراتر خواهد رفت.
دكتر دیوید وان از موسسه بریتانیایی «مطالعات قطب جنوب» گفت: «تصویر كلی حاكی از عقب نشینی یخچال ها به نوعی است كه به افزایش دمای هوا به عنوان مهم ترین عامل اشاره دارد. ما می توانیم این عقب نشینی را به افزایش دمای مشاهده شده در ایستگاه های هواشناسی در طول شبه جزیره قطب جنوب مرتبط بدانیم.» وی در ادامه افزود: «اما كوچك شدن یخ ها و افزایش دما كاملاً با هم تطبیق نمی شوند، به نظر می رسد عوامل دیگری هم وجود داشته باشد كه احتمالاً با تغییر جریانات و درجه حرارت اقیانوسی مربوط است.» این مطالعه به روی ۲۴۴ یخچال آبی (دریایی) كه عمدتاً در كرانه غربی شبه جزیره قرار دارند انجام شد. اینها جریان های مستقل یخی نسبتاً كوچكی هستند كه از ارتفاع تقریباً دو هزار متری به دریا سرازیر می شوند، دماغه آنها یا خرد می شود و به دریا می ریزد یا می شكند و به صورت یك قطعه یخ در اقیانوس شناور می شود. این دو تیم از دو هزار عكس هوایی كه قدمت آنها به سال ۱۹۴۰ میلادی برمی گردد و همچنین عكس هایی از بیش از ۱۰۰ماهواره كه در چهار دهه اخیر تهیه شده، برای ارزیابی تغییر موقعیت دماغه یخچال ها در طول زمان استفاده كرده اند. «الیسون كوك» از موسسه «مطالعات قطب جنوب»، كه این تحقیقات را هدایت كرده است، گفت: «این نخستین مطالعه جامع درباره یخچال های آبی در شبه جزیره قطب جنوب است.» وی افزود: «ما دریافتیم كه از زمان ثبت نخستین ركوردها كه به طور متوسط به سال ۱۹۵۳ بازمی گردد ۸۷ درصد از ۲۴۴ یخچال مورد مطالعه، علایم عقب نشینی نشان می دهند.» برخی یخچال ها به صخره تكیه كرده اند و دماغه آنها در آب خرد می شود. این برعكس روندی است كه ۵۰ سال قبل جریان داشت، در آن زمان اكثر یخچال ها در حال بزرگ تر شدن بودند. حالا اكثریت آنها به سرعت درحال آب شدن هستند، دانشمندان طی پنج سال اخیر شاهد بیشترین میزان ذوب یخ ها بوده اند، به طوری كه متوسط كاهش طول آنها ۵۰ متر در سال بوده است. برخی یخچال ها تغییرات چشمگیری را تجربه كرده اند و برای مثال یخچال موسوم به «شوگرین» در انتهای شمالی شبه جزیره ازسال ۱۹۹۳ تاكنون ۱۳ كیلومتر عقب رفته است. این مطالعه نشان می دهد این میزان عقب نشینی از هر یخچال دیگری دارای مسافت بیشتری بوده است. در این میان ۳۲ یخچال رشد كرده اند، اما پیشرفت آنها كه به طور متوسط ۳۰۰ متر برای هر یخچال در طول دوره مطالعه است، كمتر از میزان كاهش گروه اصلی است. تیم محققان معتقد است كه رشد این دسته از یخچال ها نشان دهنده این نكته است كه طول یخچال تحت تاثیر تركیب پیچیده ای از نیروها قرار دارد. پژوهشگران می گویند توپوگرافی، زمین شناسی، باد، الگوی های بارندگی و همچنین میزان یخ موجود در آب كه در برابر دماغه یخچال ها شناور هستند، همه می تواند بر میزان طول یخچال تاثیر داشته باشد و در حال حاضر داده های كمی در مورد هر یك از این عوامل وجود دارد. دمای شبه جزیره قطب جنوب طی ۵۰ سال دو درجه سانتی گراد افزایش یافته است كه یكی از سریع ترین تصاعدها در كره زمین است. دكتر وان می گوید: «اینكه آیا باید انتظار داشته باشیم كه این روند گرمایش به بقیه قاره قطب جنوب هم گسترش پیدا كند، چیزی است كه اصلاً نمی توان درباره آن با اطمینان حرف زد.» دكتر اندرو ساگدن، سردبیر بین المللی مجله ساینس اظهار نظر كرد: «این مطالعه نشان دهنده اهمیت فوق العاده جمع آوری اطلاعات در دراز مدت است. تنها گردآوری این نوع داده هاست كه می تواند به ما امكان دهد آنچه را ممكن است در آینده برای كره زمین روی دهد درك و پیش بینی كنیم.»

منبع : باشگاه اندیشه