دنیای نجوم و جعبه‌های سیاه در فضا

جعبه سیاه از مفاهیم علم سیبرنتیک است . جعبه سیاه شیئی است که ترتیب و ترکیب آن برای ما ناشناخته است . ورودی ها و خروجی های خاص خود را دارد و در برابر عوامل مشخص خارجی که ورودی های آن را تحت تاثیر قراردهد واکنش مشخصی نشان می دهد .
وظیفه ما فهم و ترتیب ((جعبه سیاه)) بدون باز کردن آن و تنها از طریق بررسی ورودی ها و خروجی های آن است .
دانشمندان اختر فیزیک با این موارد بسیار برخورد می کنند . بسیاری از اجسام فضایی جعبه های سیاهی هستند که ساختمان آنها ویا بیان دقیقتر فرآیند فیزیکی جاری در آنها را تنها می توان از نمایش های بیرونی اشان مورد مطالعه قرارداد .اما حداقل به دو دلیل کار بر ستاره شناسان مشکلتر می شود . نخست این که قادر به آزمایش عملی نیستند و تنها درهای مشاهده به رویشان باز است . دوم این که بسیاری از جعبه های سیاه فضایی ، جعبه هایی فاقد ورودی اند . یابه بیان درستتر ما هنوز اطلاعی در مورد ورودی های آنها نداریم . مثلا هیچ گونه اطلاعی از نیرو و یا نیروهای خارجی که ممکن است فرآیند های فیزیکی جاری در سطح خورشید را تغییر دهند در دست نیست. در مورد برخی اجسام فضایی دیگر اهمیت نیروهای موثر خارجی مسجل شده است . مثلا پدیده های عجیبی در نظام ستارگان مزدوج به ثبت رسیده است . اگر جرم یکی از دو ستاره به حد کافی بزرگتر از ستاره دیگر باشد ، میدان گرانشی نیرومندی خواهد داشت ، بنابراین بر اساس نظریات نوین در ستاره شناسی باید انتقال جرم انجام گیرد . یعنی ماده از ستاره دوم که جرم معمولی دارد به سوی ستاره اول جریان یابد . این فرآیند را می توان نوعی ورودی دانست .
از این گذشته اطلاعاتی درباره ورودی های سیارات و ستارگان دنباله دار در دست است . در مورد سیارات یکی از ورودی ها عبارت است از اثر فعالیت خورشیدی و در مورد دنباله دارها هم تاثیر گرمای خورشیدی ، تشعشع و باد خورشیدی و نیروی جاذبه سیارات بزرگ را می توان به عنوان ورودی ها در نظر گرفت . در تحقیقات خورشیدی تنها یک راه پیش روی ستاره شناسان معاصر باز است : ثبت پدیده های جاری در جو خارجی خورشید ، یعنی در خروجی این جعبه سیاه .

منبع : آموزش و پرورش استان خراسان