اَشکال گوناگون گزارش‌های رادیو - تلویزیونی

اشکال اساسی گزارش های رادیو و تلویزیونی عبارتند از گزارش های "خوانده شده"، "صدا روی تصویر"،
و "پوشش" یا "بسته". گزارش خوانده شده ،گزارشی بدون کلام و تصویر ضبط شده اضافی، که توسط یکی از گویندگان خبر و یا گوینده اصلی در استودیوی پخش ارایه داده می شود. "صدا روی
تصویر"اصطلاحی تلویزیونی است برای گزارش های تصویری فاقد نقل قول های مستقیم.
گوینده خبر یا گوینده اصلی در هنگامی که تصویر در حال پخش شدن است متن مورد نظر را می خواند.
افزودن نقل قول های مستقیم "صدا روی تصویر" را به " صدا روی نوار" تبدیل می کند. اگرچه
بسیاری از شبکه ها دیگر از تجهیزات دیجیتالی بهره می گیرند، ولی واژه نوار همچنان بدون تغییر بر جای مانده است. این اشکال گزارش -- خوانده شده، صدا روی تصویر، صدا روی نوار --به طور کلی کوتاه هستند، معمولا کمتر از یک دقیقه و بعضی وقت ها تنها ۱۰ تا ۱۵ ثانیه به طول می انجامند.
گزارش کامل یک خبرنگار در زبان رادیویی "پوشش" و در زبان تلویزیونی "بسته" نام دارد.
این نوع گزارش از گفتار خبرنگار که "قطعه ضبط شده صدا" نام دارد تشکیل شده و معمولا شامل قطعا
کلامی ای است که در صحنه وجود دارد. لازم به ذکر نیست که نسخه تلویزیونی گزارش دارای
تصویر هم هست که می تواند شامل تصویر ثابت یا متحرک نیز باشد. این نوع گزارش ها می توانندبه صورت زنده یا ازقبل ضبط شده، ارایه داده شوند و معمولا طولانی تر از اشکال دیگر هستند.گاهی اوقات این برنامه ممکن است شش یا هفت دقیقه به طول انجامد که بستگی به طرح برنامه خبری دارد. هر بسته همچنین دارای یک مقدمه است که توسط گوینده خبر خوانده می شود.بسیاری ازبسته ها همچنین شامل "ضمیمه" ای هستند که در پایان بسته اطلاعات اضافی را ارایه می دهند.نمونه دیگری از گزارش های رادیو - تلویزیونی با عنوان بسته "صدای طبیعی" شناخته می شود.این شکل از گزارش اغلب در تلویزیون ولی گاهی در رادیو نیز مورد استفاده قرار می گیرد و فاقد قطعه ضبط شده صدای خبرنگار است. در عوض، ازصحبت اشخاص حاضر در گزارش استفاده می شود.
این شیوه ممکن است نیازمند برنامه ریزی بیشتر و مستلزم همان اندازه خبرنگاری سایر اشکال گزارشگری باشد ولی نتایج آن می تواند تاثیرگذاری بیشتری داشته باشد. عکاسان خبری که بعضی وقت ها بدون کمک خبرنگار چنین گزارش هایی تهیه می کنند باید مطمئن باشند که تمامی اطلاعات لازم برای ارایه گزارش کامل روی نوار ضبط شده وگرنه محصول نهایی قابل فهم نخواهد بود.
● نگارش رادیو تلویزیونی:
گزارش های رادیو- تلویزیونی برای گوش شنونده تنظیم می شوند، نه چشم خواننده. خبرنگاران باید
مطلبی تهیه کنند که بتواند با صدای بلند خوانده شود: مطلب واضح محاوره ای که به راحتی قابل فهم
باشد. برخلاف خواننده های نشریات اینترنتی و مطبوعات، بیننده رادیو و تلویزیون قادر نیست به عقب
بازگشته و گزارشی که اول بار برای او غیر قابل فهم بود را مجددا مرور کند. اِد بلیس (۱)، سردبیر پیشین اخبار شبکه سی بی اِس نوشته است، "واژه ها بیان می شوند، و پس از آن ماندگار می شوند."
خبرنگارهای رادیو تلویزیون از همکارانشان در مطبوعات قدرت بیشتری دارند و باید هم داشته باشند.
متن چاپ شده یک برنامه خبری نیم ساعته تنها یک یا دو صفحه روزنامه را پر می کند.
گزارش خبری رادیو تلویزیونی نمی تواند سوال های مورد اشاره یعنی چه کسی ، کجا ، چه زمان ،چرا و چگونه را به طور کامل در بر گیرد. در عوض نویسنده رادیو و تلویزیون دو یا سه نکته مهم را برای مقدمه انتخاب می کند و مابقی را در جملات بعدی می گنجاند. گزارش های رادیویی و تلویزیونی معمولا جزئیاتی مانند سن و نشانی اشخاص که در نشریات دیده می شود را ذکر نمی کنند.نویسندگان رادیو و تلویزیون جملات کوتاه تری می نویسند تا گوینده بتواند بی وقفه آنها را بخواند.خبرنگارهای رادیو و تلویزیون باید به صوت واژه هایی که به کار می گیرند توجه داشته باشند.
مانند شعرا، آنها به آهنگ و ریتم توجه دارند. متن برای شنیدن تهیه می شود. واژه های ساده
به کار می روند. به قسمتی از متنی که ادوارد مورو خبرنگار معروف خبرگزاری سی بی اس (۲) از جنگ
جهانی دوم در لندن گزارش می داد، توجه کنید:
" همه جا را تاریکی فرا گرفته است، از بیرمنگام تا بیت المقدس ولی امشب آسمان انگلیس در روشنایی کامل است." ببینید که این گزارش مختصر است ولی مطلب را بخوبی بیان می کند.نویسنده های رادیو و تلویزیون باید دقت در بیان مطالبی داشته باشند که نگارش آنها در مطبوعات
صحیح است اما ایراد آنها با صدای بلند مسخره بنظرمی آید. وقتی لوسیل بال، بازیگر تلویزیون آمریکا
درگذشت، گزارشی خبری او را "بال ۸۳ ساله" خواند. اما گزارش رادیویی گفت، "لوسیل بال ۸۳ سال
داشت." (در نتیجه از اشتباه مفهومی کلمه بال ،توپ، پرهیز شد.) نویسندگان رادیو و تلویزیون همچنین
باید مواظب واژه های مشابهی باشند که معانی متفاوت دارند؛ به عنوان مثال غذا و قضا. خبرنگارهای
رادیو و تلویزیون عادت دارند مطلب خود را پیش از پخش خبر، بلند بخوانند تا چنین مشکلاتی شناسایی
و رفع شوند. مثلا در گزارش مسابقات خیریه بازی گلف نباید گفت که شخصی "یک دوربا نخست وزیر
بازی کرد." چنین جمله ای می تواند معانی دیگری را تداعی کند.
اگرچه گزارش های رادیو - تلویزیونی برای خوانده شدن تهیه می شوند، ولی املای صحیح واژه ها به
همان اندازه گزارش مطبوعاتی اهمیت دارد. املای غلط واژه ها ممکن است باعث تپق زدن گوینده شود.
برای اطمینان از ادای صحیح واژه ها، نویسندگان رادیو و تلویزیون اغلب متون خود را همراه با علائم
آوانگاری تهیه می کنند.
املای صحیح واژه ها از این جهت نیز اهمیت دارد که بسیاری از شبکه ها گزارش های خود را در
تارنماهایشان نیز درج می کنند. بعضی از شبکه ها مجهز به برنامه های کامپیوتری هستند که به طور خودکار می توانند متون را برای مخاطبین ناشنوا زیرنویسی کنند.
در هر دو مورد، املای غلط می تواند بازتاب نامطلوبی برای خبرنگار و شبکه به همراه داشته باشد.
اخبار رادیو - تلویزیونی در مقایسه با گزارش های مطبوعاتی با سبک محاوره ای نوشته می شوند.
به عبارت دیگر، خبرنگارهای رادیو و تلویزیون باید همانگونه که سخن می گویند بنویسند.
برای حفظ لحن محاوره ای، نویسندگان رادیو و تلویزیون لازم نیست در گزارش های خبری
خود از اسامی و عناوین کامل استفاده کنند. به طور کلی، حرف اول اسم میانی در صورتی
که نیازی به آن نباشد مورد استفاده قرار نمی گیرد و حذف می شود. گزارش مطبوعاتی می گوید،
"خورشید محمود قصوری وزیر امور خارجه پاکستان روز پنجشنبه با سیلوان شالوم همکار اسرائیلی
خود در شهر استانبول در ترکیه دیدار کرد." اما گزارش رادیویی می گوید، "وزاری امور خارجه پاکستان
و اسرائیل امروز در ترکیه دیدار کردند."
فوریت یکی از مشخصات اصلی اخبار رادیو و تلویزیون است. اگر در هنگام اجرای برنامه حادثه ای رخ
می دهد باید به آن اشاره کنید: جمله "رئیس جمهور در حال پرواز به کیپ تاون است..."
از "رئیس جمهور امروز به مقصد کیپ تاون پرواز می کند" بهتر است. به طور کلی، خبرنگارهای رادیو و
تلویزیون از استناد به زمان پرهیز می کنند
مگر اینکه رویداد، مربوط به همان روز باشد. در شرایطی که روزنامه های چهارشنبه می نویسند،
"پرزیدنت امبکی روز سه شنبه به کیپ تاون پرواز کرد،" گزارش صبح چهارشنبه رادیو و تلویزیون
می گوید، "پرزیدنت امبکی امروز وارد کیپ تاون شد." حتی از آن هم بهتر، نویسنده با توجه به کار
رئیس جمهور گزارش را در زمان حال تهیه می کند: "پرزیدنت امبکی امروز صبح با دانشجویان دانشگاه
کیپ تاون دیدار می کند."
● صدا :
نقل قول هایی که توسط خبرنگاران رادیو و تلویزیون بکار برده می شود، معادل نقل قول های گزارش
های مطبوعاتی است اما استفاده از آنها نیازمند تصمیم گیری جداگانه است. نقل قول ها لزوما نباید
روی کاغذ معنی داشته باشند. کافی است که در رادیو یا تلویزیون فهمیده شوند.
خبرنگاران باید در مورد مدت زمان نقل قول ها دقت کنند. گفتن چیزی که روی
کاغذ کوتاه به نظر می رسد می تواند مدت زیادتری در پخش به خود اختصاص دهد
تا حدی که گزارش از مدت تعیین شده تجاوز می کند.
نویسندگان رادیو و تلویزیون توجه خاصی به وارد و یا خارج شدن کلمات در گزارش ها دارند. هدف آنها
ایجاد گزارشی یکنواخت است که توجه بیننده و یا شنونده را در تمام طول گزارش به خود معطوف کند.
برای مثال، هنگامی که نقل قول با ضمیر آغازمی شود، نویسنده باید طی جمله ای در مقدمه، اطلاعاتی را ارایه دهد تا شنونده متوجه معنی و مفهوم سخنان بعدی شود. به عنوان نمونه، فرض کنیم
در مدارس شهر شپش شایع شده است. پرستار یکی از مدارس در نقل قول گزارش می گوید،
"آنها با ناراحتی خارش به اینجا می آیند بنابراین دقیقا می دانیم که مسئله چیست. مسئله کاملا
روشن است." وقتی پرستار می گوید "آنها،" منظور او شاگردان مدرسه است. نمی شود جمله قبلی
نقل قول را بگوید، "پرستاران مدارس می گویند با شیوع شپش مواجه شده اند،" چون برداشت مخاطب از "آنها" در جمله بعدی شپش ها خواهد بود. خبرنگار در عوض می تواند بگوید، "شیوع شپش بدین معنا است که پرستارانی مانند ماری اسمیت امروز مراجعین بیشتری در مقایسه با روزهای عادی دارند."
گزارش های رادیو - تلویزیونی علاوه بر نقل قول ممکن است به همراه صدای "طبیعی" نیز باشند.
این صدایی است که درزمان دادن گزارش ضبط می شود: مانند صدای باد، آژیر پلیس و فریاد شادی
کودکان. در برخی از نقاط جهان به کار گرفتن صدای طبیعی در گزارش ها شیوه رایجی است.
صدای طبیعی به مخاطب این امکان را می دهد تا مکان و موقعیت را به طور شخصی برای خود تجربه
کند. صدا می تواند به عنوان گذر صوتی از موقعیتی به موقعیت دیگر نیز به کاررفته، شنونده را به صحنه
بعدی هدایت کند.
صدای طبیعی می تواند یا به صورت آهسته در پیش زمینه گفتار خبرنگار و یا با شدت طبیعی آن به کار
گرفته شود تا به وضوح شنیده شود. درهردوحالت، صدا درگفتن گزارش به خبرنگار کمک می کند. مانند
ملات دیوار آجری، صوت های طبیعی مناسب گزارش را به هم وصل کرده، باعث انسجام آن می شوند.
استیو سوایتزر (۳)، عکاس خبری آمریکایی می گوید، به کار گرفتن صدای طبیعی در تلویزیون برای
گزارش یک خبر ضروری است. او می گوید، "صدا بخش دیگر تصویر است."
● تصویر :
تلویزیون تعریفی بیش از رادیوی تصویردار دارد. خبرنگاران تلویزیونی گفتارشان را با تصویر پیوند می زنند
تا داستان قوی تری را روایت کنند. تصاویر تنها کاغذ دیواری ویدئویی نیستند، آنها بخش حیاتی ای از
گزارش را تشکیل می دهند. تصاویر از "چگونگی" گزارش حکایت می کنند.
کلمات "چرا"ی آن را شرح می دهند. اد بلیس می گوید، "دیدن تصویر شاید موجب باور شود، اما لزوما
به درک نمی انجامد."
خبرنگارهای تلویزیونی پیش ازآغاز نگارش باید بدانند از چه تصاویری استفاده خواهند کرد.
آنها در حد امکان باید تمامی تصاویررا قبلا ببینند تا آنچه نوشته خواهد شد با تصویر هماهنگ باشد.
این مسئله تنها مربوط به سبک نیست. تحقیقات نشان می دهد هنگامی که کلام و تصاویر منطبق
باشند، یعنی اساسا یک داستان واحد را نقل کنند، بیننده گزارش را بهتر درک کرده و به خاطرخواهد
داشت. هنگامی که تصویرو کلام یک جور نیستند، بیننده معمولا آنچه می بیند را بیشتر از آنچه
می شنود به خاطر خواهد داشت. مثلا گزارشی درباره آثار یک توفان بزرگ بر منابع تامین سوخت
کشور را در نظر بگیرید. اگر تصویر تنها آسیب های ناشی از توفان را نشان دهد، بیننده ممکن است
متوجه نکته محوری گزارش یعنی اختلال در تامین سوخت نشود.
اگر تصویر آسیب های ناشی از توفان همزمان با گفتار خبرنگار در مورد پیامدها پخش شود و سپس
تصاویری از صف های طولانی بنزین همزمان با شرح پیامدها باشد، دنبال کردن گزارش آسان تر
خواهد بود.
همزمانی گفتار و تصویر بدین معنا نیست که خبرنگاران باید آنچه را بیننده می بیند
شرح دهند. فرض کنید تصویر، وانت مزرعه ای را در جاده خاکی نشان می دهد. لزومی ندارد گفته شود
که "خانواده رابرتسون در انتهای یک جاده بلند در خارج از شهرزندگی می کنند." این مسئله واضح است.
در عوض، قطعه صدای ضبط شده باید اطلاعاتی دهد که به مفهوم تصویر بیافزاید. دراین مورد،
خبرنگارمی تواند بگوید، "خشکسالی به اندازه ای مخرب بوده که خانواده رابرتسون امسال محصولی
برای فروش ندارند."
● برنامه های خبری :
خوانندگان روزنامه ها و تارنماهای خبری اینترنتی کنترل قابل توجهی بر نحوه دریافت خبر دارند.ولی شنوندگان رادیو و بینندگان تلویزیون کنترل کمتری دارند. خواننده روزنامه می تواند با صفحه اول،یا بخش ورزشی، یا آگهی های فوت شروع کند. خواننده اینترنتی می تواند خبر مورد نظر خود را درصفحه اول تارنما انتخاب کند. ولی شنونده رادیو یا بیننده تلویزیون باید خبر را آنگونه که عرضه می شود بپذیرد؛ ترتیب گزارش ها توسط تولید کننده برنامه خبری از پیش تعیین شده است.
برنامه های خبری معمولا با آنچه به زعم تهیه کننده، گزارش اصلی روز است آغاز می شوند.منظوراین نیست که گزارش های بعدی ازاهمیت کمتری برخوردارند. تهیه کننده باید تاثیر برنامه خبری را به عنوان یک کل در نظر داشته باشد و نه به عنوان گزارش های مجزا.همانگونه که ویراستار روزنامه صفحه بندی را تعیین می کند، تهیه کننده خبری تلویزیون فهرستی از گزارشات و ترتیب پخش آنها تنظیم می کند. تهیه کننده باید از مدت زمان هر یک از گزارشات آگاه باشد چون برنامه خبر بایددر زمان معینی آغازشده و پایان یابد. تهیه کننده پس از شروع برنامه باید اطمینان حاصل کند که برنامه طبق جدول زمانی پایان خواهد یافت. در صورتی که یکی از گزارش ها بیش از حدتعیین شده به درازا کشد، تهیه کننده باید تصمیم بگیرد برای جبران زمان چه مطالبی باید حذف شوند.و در صورتی که گزارشی از برنامه حذف شود، تهیه کننده باید مطالب دیگری را برای پر کردن وقت اضافه جایگزین کند.

محمد سمیعیانی