آشنایی اجمالی با حرکتهای سیاسی علما و روحانیون

‌● حرکت‌شیخ فضل الله نوری(۱۳۲۷ -۱۲۵۹ هـ)
شهید سربدار قرن اخیر شیخ فضل الله نوری از علمای وارسته و پرهیزگار شیعه است که نقش او در جلوگیری از انحرافات نهضت مشروطه بسیار مهم و اساسی است.شیخ شهید از شاگردان میرزای بزرگ است که در راه به ثمر رساندن حکم تحریم تنباکو در ایران بسیار تلاش نمود.مشروطه خواهان غرب زده تحمل او را نداشتند و با مقاومت او که می‌گفت مشروطه باید مشروعه باشد مواجه بودند.اصلاح قانون اساسی و مبارزه با استعمار انگلیس و مبارزه با رژیم ستمشاهی قاجار از حرکت‌های اثر گذار این عالم شهید بود و بر سر آن جان داد.
● حرکت‌شیخ محمد خیابانی(۱۳۳۸ -۱۲۹۷ هـ)
از فعالان و مبارزان علیه حکومت محمد علی شاه در تبریز بود در نهضت مشروطه رهبری مردم تبریز را بر عهده داشت و علیه تجاوزات و تهدیدات روسیه سخنرانی و مبارزه می‌کرد.نماینده دوره دوم و چهارم مجلس بود.در کارهای فرهنگی از جمله تدریس و انتشار روزنامه «تجدد» و بیداری اسلامی مردم بسیار تلاش نمود.
● حرکت میرزا کوچک خان جنگلی(۱۳۴۰ -۱۲۹۸ هـ)
از مبارزان سلحشور با استعمارگران و از فعالان و حامیان نهضت مشروطه است.وی به دنبال فروکش کردن قیام مشروطه خواهی راه مبارزه و جهاد را در پیش گرفت، نهضت جنگل را تاسیس و رهبری نمود.
او با نظامیان روس وارد جنگ شد.رضاخان نیز از مبارزه او در امان نماند.وی به سهم خود در راه آزادی و طنش تلاش کرد و در کوههای گیلان بر اثر یخزدگی به شهادت رسید.عمال رضاخان از او دست‌برنداشتند و سر از بدنش جدا کردند.حرکت آزادی خواهانه او سرمشق حرکت‌های بعدی قرار گرفت.
● حرکت‌حاج شیخ عبد الکریم حائری(۱۳۵۵ -۱۳۶۷ هـ)
حرکت این عالم جلیل القدر در دوره خود حرکت زیر بنایی و قابل تحسین است.تاسیس حوزه علمیه قم و دعوت علما، فضلا و بزرگان علم و اجتهاد به این حوزه مقدسه یک حرکت‌سیاسی فرهنگی عظیم در برابر تهاجم فرهنگی رضاخان و استعمارگران بود که قصد داشتند دین و مذهب را به حاشیه برانند و از جامعه بزدایند.
مبارزه با کشف حجاب رضاخانی و ارائه خدمات عمرانی به حوزه‌های کربلا و قم از جمله فعالیت‌های این عالم گرامی است.
● حرکت‌شهید مدرس(۱۳۵۶ -۱۲۸۷ هـ)
از چهره‌های مبارزه با استعمارگران است که حرکتش در دوران رضاخان شعله‌های امید را در دل مومنان برافروخت.
مبارزه با ستمکاری‌های دولتمردان در اصفهان و پذیرفتن مسئولیت نمایندگی مجلس در چندین دوره و مبارزه و مخالفت‌با نفوذ روسیه در ایران، مخالفت‌با قراردادهای استعماری انگلیس مجموعه فعالیت‌های این عالم مجاهد و سختکوش است.حرکت او در این دوره سیاه ادامه راه علمای سلف و الگویی برای آیندگان بود.
● حرکت‌سید عبد الحسین لاری(۱۳۴۲ -۱۳۰۴ هـ)
وی از علمای بزرگ خطه فارس است که حرکت او تاثیر سرنوشت‌سازی در تاریخ ایران داشت.تاسیس گروههای مسلح برای نبرد با بیگانگان، هدایت مردم فارس در نهضت مشروطه، رهبری مجاهدان تنگستان علیه انگلستان و صدور فتوای جهاد در براندازی دولت قاجار و تشکیل دولت اسلامی در لارستان و حمایت از اصل ولایت فقیه و اثبات علمی آن، عناوین فعالیت‌های این عالم و مبارز است.
‌● حرکت نواب صفوی(۱۳۷۴ -۱۳۰۳ هـ)
این مجاهد انقلابی با قیام خود در بحبوحه جنگ دوم جهانی و نهضت ملی شدن صنعت نفت‌به روشنگری اقشار مختلف مردم بر ضد رژیم ستمشاهی دست زد.
گروه نظامی فدائیان اسلام را پایه گذاری نمود و افرادی همچون کسروی خائن و...را از میان برداشت.حرکت نظامی او باعث‌بر هم ریختگی اهداف استعمار و نوکران داخلی آنان شد.
● حرکت آیت الله کاشانی(۱۳۸۱ -۱۲۶۴ هـ)
مجاهد بزرگ سید ابو القاسم کاشانی از علمای تاثیر گذار در تاریخ صد ساله اخیر ایران است.مبارزه با حکومت قاجار، مبارزه فرهنگی و نظامی با انگلستان، تشکیل جمعیت اسلامی عراق علیه انگلیس مبارزه با رضاخان و پسرش از مسلمانان انقلابی تونس و مصر و رهبری نهضت ملی شدن صنعت نفت، از جمله تلاشها و حرکت‌های این عالم شیعه است.وی با حمایت و پشتیبانی از فدائیان اسلام در مقابل حکومت طاغوت سدی محکم ایجاد کرده بود.
کشته شدن رزم‌آرا بزرگترین سد راه ملی شدن صنعت نفت از میان برداشته شد و نهضت‌به ثمر رسید.اما با خیانت ملی گرایان و لیبرال آیه الله کاشانی این عالم مجاهد از موقعیت‌سیاسی اجتماعی خود کنار گذاشته شد.

منبع : روزنامه رسالت