عزت نفس چیست ؟

عزت نفس چیست ؟ و نقش آن در زندگی انسان را توضیح دهید .
عزت نفس از دو بخش مهم تشکیل می شود :
۱) باور خودتوانمندی به معنای داشتن اطمینان به توانائی فکر کردن . درک کردن . آموختن . انتخاب کردن و تصمیم گیری برای خود .
۲) احترام به خود یا داشتن حرمت نفس به معنای ارزش برای خود یعنی آن که به خود حق بدهیم که زندگی کنیم و شاد باشیم .
عزت نفس یک نیاز اولیه برای انسانهاست . چون فکرکردن لازمه زندگی موفق است و این اندیشه و فکر به ما امکان می دهد که قدرت تصمیم گیری هر انسان بستگی به میزان عزت نفس او دارد بنابراین نقش عزت نفس در زندگی انسان بسیار مهم وچشمگیر می باشد .
آیا داشتن باور خود توانمندی و احترام به خود به این معنا است که هرگز اشتباه نکنیم ؟
خیر . خود توانمندی و احترام به خود به این معنا است که هر یک از ما میتوانیم فکرکنیم . قضاوت داشته باشیم و اشتباهات خود را اصلاح کنیم . عزت نفس به این معناست که بداینم و باور داشته باشیم که می توانیم آنچه را لازم داریم بیاموزیم و با چالشها و مشکلات زندگی برخورد اندیشمندانه داشته باشیم .
ـ آیا منظور از احترام به خود این است که ما کامل و صد درصد بی عیب و نقص هستیم ؟
خیر. منظور این است که از خود مراقبت کنیم و به خود علاقه مند باشیم و خود را شایسته بدانیم و برای غلبه بر مسائل و مشکلات زندگی تلاش کنیم بیماری را بپذیریم و درمان مناسب انجام دهیم .
ـ عزت نفس چه شکلی دارد ؟ آیا می توان آن را دررفتار افراد مشاهده نمود ؟
عزت نفس در ما ودیگران به شکلهای متفاوتی ظاهر می شود اما به طورکلی عزت نفس را میتوان در حالت چهره . رفتار . صحبت و حرکت اشخاص مشاهده کرد . برخورد باز و گشوده با انتقادها .راحتی در پذیرش اشتباهات نمونه هائی از شکل عزت نفس است . کلام و حرکات شخص دارای عزت نفس از کیفیت راحت برخوردار است . به عبارت دیگر طرز کلام و حرکات شخص دارای عزت نفس از کیفیت راحت برخوردار است . به عبارت دیگر طرز کلام و حرکات شخص نشان می دهد که او در جنگ با خویشتن نیست و با دیگران نیز جنگی ندارد . هماهنگی میان آنچه شخص می گوید و انجام می دهد یعنی از خود پنهان نمی شود و با خود در جنگ و ستیز نیست . دروغ . ریاکاری و پنهانکاری در افراد دارای عزت نفس سالم وجود ندارد .
ـ چند ویژگی ( خصوصیت ) افراد دارای عزت نفس را نام ببرید ؟
افراددارای عزت نفس واقع بین هستند . خلاق و نیروی خلاقه خود را بکار می گیرد و به فراورده های ذهن خود توجه کافی دارند ( خود را دست کم از دیگران ) کسانی که عزت نفس سالم دارند هرگز از اینکه بگویند « اشتباه کردم » واهمه و ترسی ندارند . اشتباهات خود را واقع بینانه می پذیرند و برای اصلاح اشتباهات خود تلاش می کنند . در حالی که کسی که عزت نفس ندارد قبول هر اشتباه را به حساب تحقیر شدن خود می گذارد و دچار احساس گناه .احساس بی کفایتی و شرم و خجالت می شود . بنابراین اشتباهات خود را به دیگری نسبت می دهد .
همدردی و همدلی در اشخاصی که از سلامت عزت نفس برخوردارند . فراوان وجود دارد . بدلیل پذیرش و اطمینان به خود از دیگران نمی ترسند وبه اعتماد به نفس دیگران نیز احترام می گذارند . بنابراین روحیه همکاری برای دستیابی به هدفهای مشترک در افراد دارای عزت نفس سالم فراوان دیده می شود . جرات ورزی و شهامت ابراز وجود در این افراد وجود دارد .
ـ وقتی عزت نفس فردی پائین باشد چه نشانه هایی دارد ؟ توضیح دهید .
هنگامی که عزت نفس در شخصی کم است . هراس و ترس از واقعیت در فرد وجود دارد و ترس از حقایق درباره خود و پذیرش خود . ترس از افشا شدن ترس از فروریختن تظاهرها و وانمود ها . ترس از ناکامی . ترس از تحقیرشدن . این افراد گویا برای دیگران زندگی می کنند و همواره نگران قضاوتهای دیگران هستند بنابراین جرات اندیشیدن به خود و توانمندیهای خود را از دست می دهند . زود تسلیم می شوند ودیگران می توانند به سرعت آنان را دلسرد کنند و حالت انفعال در آنان فراوان دیده می شود . ترس و هراس از موانع وتصورات منفی از موانع سرراه دستیابی به هدفها از نشانه های عزت نفس پائین است .
ـ تعیین کننده میزان عزت نفس چیست ؟
تعیین کننده اساسی میزان عزت نفس کاری است که شخص صورت می دهد و اقداماتی است که در انتخابهای آگاهانه خود به انجام می رساند . اراده به معنای آن نیست که بتوانیم هر کاری را که بخواهیم انجام دهیم بلکه اراده نیروی قدرتمندی در زندگی ماست که به توانائی مواجه با مسائل و مشکلات زندگی را می دهد . انتخاب و گزینش هدفهای واقع بینانه در زندگی و تمرکز بر آنان از نشانه های عزت نفس سالم است . دنبال کردن این هدفها تا تحقق و دستیابی آنان حاصل اندیشه قوی اراده قوی و عزت نفس کافی است .
ـ لازمه زندگی آگاهانه چیست ؟
لازمه زندگی آگاهانه احترام گذاشتن به خود و دیگران . احترام گذاشتن به واقعیت ها . شناخت نیازها . خواسته هاو پذیرش امکانات و واقعیتهای موجود زندگی هر فرد است . زندگی آگاهانه یعنی در برابر حقایق احساس مسئولیت کنیم .یعنی اگر من آرزوی خرید لباس یا وسیله جدیدی داشته باشم و همزمان ببینم که باید اجاره خانه ام را بپردازم و در نتیجه پولی برای خرید لباس جدید باقی نماند و خرید لباس را منطقی نمی دانم و موقعیت را و امکانات خود را با حفظ احترام به خود هماهنگ می کنم . یا اگر باید تن به یک عمل جراحی و مصرف داروئی بدهم که پزشک معالجم آن را برای سلامت من لازم می داند به جای طفره رفتن از درمان و هراس و ترس از واقعیت موجود . با شهامت و آگاهانه به درمان خویش اولویت می دهم . نا امیدی . دلسردی ترس از روبه رو شدن با واقعیت ها درست نقطه مقابل زندگی آگاهانه هستند .
▪ ویژگیهای زندگی آگاهانه . یعنی آن که :
ذهن پویاست و حالت انفعال ندارد .
ـ به واقعیتها توجه کنیم و از آنها نگریزیم .
ـ در لحظه اکنون زندگی کنیم .
ـ شرایط را با توجه به مشکلات و موانع موجود درک کنیم .
ـ اشتباهات خود را ببینیم . بپذیریم و آنها را اصلاح کنیم
ـ به واقعیتهای بیرونی و درونی توجه کنیم و آنان را متناسب با واقعیتها هماهنگ کنیم . واقعیت های درونی احساسات . آرزوها و انگیزه های ماست و واقعیتهای بیرونی امکانات واقعی ما در زمینه هاست .
ـ در مقام گسترش آگاهی خود باشیم و رشد و تعالی را به عنوان راه و روشی هدفمند از زندگی انتخاب کنیم و پذیرای علم و اطلاع جدید باشیم .
ـ همواره بیندیشیم و فکر کنیم که آیا اعمال و رفتار ما با هدفهایمان و امکانات موجودمان همخوانی دارند و در این مسیر حرکتها ورفتار خود را هماهنگ کنیم و در صورت نیاز اصلاح کنیم .
ـ روبه رو شدن با واقعیتهای تهدیدکننده را نیز جزئی از زندگی بدانیم .
ـ بپذیریم که هیچکس کامل نیست . ولی تلاش برای رشد بهتر برایمان همواره کمال و پیشرفت به ارمغان می آورد .

منبع : پزشک آن لاین