نگاه حقوق بشری به کالاهای «ساخت چین»

امروزه کالاهای بسیاری با برچسب «ساخت چین» در بازار یافت می شوند که معمولاً به ارزان قیمت بودن مشهور هستند. کالاهای ارزان قیمت چینی بخش مهمی از صادرات این کشور را تشکیل می دهد و اغلب بازارهای جهانی نیز تحت کنترل کالاهای ارزان قیمت چینی است. به گونه یی که یکی از مهم ترین موارد اختلاف قدرت های بزرگ اقتصادی دنیا با چین تصاحب بازارهای جهانی توسط کالاهای ارزان قیمت چینی است که امکان رقابت با این کالاها را غیرممکن می سازد. اما در کنار بعد اقتصادی کالاهای چینی یک بعد و نگرش انسانی و حقوق بشری در مورد اقتصاد و تولید ارزان قیمت کالاهای چینی به خصوص از سوی مخالفان داخلی مورد توجه است.
مخالفان دولت چین معتقدند حقوق کارگران و تولیدکنندگان چندان مورد توجه قرار نمی گیرد و با توجه به جمعیت زیاد چین کارگران ناچارند با حداقل دستمزد تن به کار با ارزان ترین میزان دستمزد دهند.
همچنین آنها اعتقاد دارند بخشی از کالاهای چینی حاصل بیگاری از زندانیان در اردوگاه های کار اجباری در چین است. این افراد به دلیل شرایط و محیط کاری نامناسب از نظر جسمی و روحی رنج می کشند. ساعت کاری آنها به بیش از ۱۵ ساعت در شبانه روز می رسد و درصورت انجام نشدن وظایف تعیین شده تنبیه شده یا از غذا و خواب محروم می شوند. این مطلب گزارشی است از تولید اجناس چینی در اردوگاه های کار اجباری در چین.
۱) محصولات شرکت میکی
اردوگاه کار اجباری شین آن در پکن، با چند شرکت از جمله شرکت «اسباب بازی های میکی» قرارداد همکاری دارد. شرکت میکی محصولاتش را به کشورهای زیادی از جمله ایالات متحده، کانادا، استرالیا، دانمارک و کشورهای آسیایی و... صادر می کند .
خانم زًنگ یک که در این اردوگاه به بیگاری واداشته شده بود و اکنون در استرالیا زندگی می کند، می گوید؛ در فوریه ۲۰۰۱ مجبور به ساخت صدهزار خرگوش تبلیغاتی شدیم. میکی باید طبق قراردادی این عروسک های تبلیغاتی را برای شرکت نس تل تولید می کرد. خرگوش ها به طول ۳۰ سانتیمتر بودند. نوشته هایی به زبان انگلیسی روی سینه هایشان بود. با مشت هایی گره شده و انگشت شست که رو به بالا بود. ما در اردوگاه، مجبور به انجام انواع کارهایی مثل بافتن ژاکت، دوخت کوسن، ساخت اسباب بازی، تولید سرنگ، بسته بندی و حتی کارهای شاقی مثل حفر سرداب برای ذخیره سبزیجات و کاشت درخت می شدیم.
۲) محصولات شرکت صنایع دستی شاندونگ
محصولات اصلی شرکت که با نام تجاری لیجی تولید می شود، شامل روتختی های دست دوز، پرده، رومیزی و سایر لوازم خانگی است. اندکی پس از اکتبر ۲۰۰۰، شمار زندانیان از ۲۰۰ به ۷۰۰ نفر افزایش یافت. اردوگاه برای به دست آوردن سود بیشتر زندانیان و تمرین کنندگان فالون گونگ را وادار به ساعت ها اضافه کاری می کرد. محصولات دست ساز شرکت شاندونگ به بیش از ۴۰ کشور دنیا صادر می شود.
۳) تولید توپ های ورزشی با مارک های معروف
لینگ شن لی در اظهاراتش بیان می کند؛ در اردوگاه من مجبور بودم روزانه ۱۵ ساعت کار کنم. کار ما ساخت توپ های ورزشی لاستیکی با مارک آدیداس و چند مارک معروف دیگر بود. برای این کار از سوزن های آهنی برای ایجاد سوراخ استفاده می کردیم.
سپس نخ را از سوراخ ها عبور می دادیم و در آخر دو سر نخ را کشیده و محکم می کردیم. تکرار این کار برای مدت طولانی باعث می شد دستانم به وسیله نخ ها بریده شوند و خونریزی کند. نخ ها آغشته به موم بودند و این موم سمی بود. به همین دلیل هر دو دستم ورم کرده و دچار عفونت شده بود.حتی در چنین شرایطی هنوز مجبور بودم ساعت ها کار کنم.
۴) تولید عروسک و لباس کودک
خانم لی یین از دسامبر ۲۰۰۱ تا اکتبر ۲۰۰۳، در اردوگاه کار اجباری زنان شهر شانگهای به علت تمرین فالون گونگ زندانی شد.
در اواخر اکتبر ۲۰۰۳ از اردوگاه کار سخت آزاد شد و به استرالیا رفت. به گفته این شاهد عروسک هایی که بین ژوئن ۲۰۰۲ و مه ۲۰۰۳ در بخش سه اردوگاه کار اجباری زنا ن در شانگهای ساخته شدند، پس از بسته بندی به ایتالیا فرستاده می شدند، گاهی نیز برای پردازش بیشتر و مونتاژ به نقاط دیگر ارسال می شد.
۵) تولید لباس با مارک «سه تفنگ»
خانم لی یینگ فارغ التحصیل رشته مدیریت بازرگانی از دانشگاه تونگ جی در شانگهای است. روز ۱۶ اکتبر ۲۰۰۱ وی به علت تمرین فالون گونگ دستگیر و محکوم به دو سال کار اجباری در اردوگاه کوئینگ سانگ در شانگهای شد. لی پس از رهایی به استرالیا رفت. وی در گزارش تجربیاتش آورده است در اردوگاه علاوه بر ساخت اسباب بازی، لباس های زیر با نام تجاری «سه تفنگ» نیز تولید می کردند. بنا بر اظهارات او، تمامی لباس های زیر با نام تجاری «سه تفنگ» و با «شماره کنترل ۱۶» از تولیدات زندانیان اردوگاه کار اجباری زنان کوئینگ سانگ هستند. زندانیان این اردوگاه مجبور بودند ۵ صبح از خواب بر خاسته و از ساعت ۷ صبح تا ۱۱ شب کار کنند.
۶) تولید چوب های غذاخوری
آقای یو مینگ درباره تجربیاتش در اردوگاه کار اجباری نوشته است در اردوگاه به کار تولید چوب های غذاخوری اشتغال داشت. سهم روزانه هر کارگر عبارت بود از بسته بندی ۷۵۰۰ الی ۱۰ هزار جفت چوب غذاخوری. حتی اگر کارگران از ۶ صبح تا ۱۲ شب یک سره کار می کردند باز هم تمام کردن این مقدار غیرممکن بود. تنها ملاک بهداشتی بودن محصولات این بود که در بسته بندی ها مو دیده نشود.
۷) دانه های دستچین ولی خونین
وان گویفو ناچار بود درحالی که دندان هایش از سرما به هم می خوردند و دستانش مجروح بودند، تخمه های هندوانه را با دندان مغز کند. او چاره یی به جز ۱۰ ساعت کار در هوای سرد فضای باز اردوگاه نداشت. دانه هایی که وان و امثال وان مجبور به فراهم کردن شان بودند با نام تجاری «تخمه هندوانه های دستچین ژنگلین» در حال حاضر به ایالات متحده، کانادا، استرالیا، کشورهای آسیایی و... صادر می شوند.
شرکت محصولات غذایی لانژو از راه استفاده از زندانیان به عنوان کارگر بدون دستمزد، به بزرگ ترین تولیدکننده آجیل در چین تبدیل شده و فروش سالانه این شرکت به ۵۵ میلیون دلار رسیده است.

منبع : روزنامه اعتماد