تاسیس حزب دمکرات ایران - ائتلاف احزاب توده و ایران و ورود وزیران کمونیست به کابینه (در این روز ۳ جولای)

تیرماه ۱۳۲۵ یكی از ماههای فعالیت احزاب در تاریخ پس از جنگ حهانی دوم در ایران بود .در پی اعلام تاسیس « حزب دمكرات ایران » از سوی قوام السلطنه نخست وزیر وقت در نهم تیرماه این سال كه مقر آن درساختمانی كه سه دهه بعد درجای آن پارك دانشجو ساخته شد ( چهار راه انقلاب ) بود دو روز بعد قوام به سمت رهبر این حزب انتخاب شد و احزاب توده و ایران كه چنین دیدند در صدد مقابله برآمدند و به ابتكار ایرج اسكندری و الهیار صالح باهم ائتلاف كردند و با این اقدام ، قوام مجبور شد كه یك كابینه ائتلافی تشكیل دهد و نیمی از پستهای كابینه را به این دو حزب واگذار کند كه از حزب توده دكتر مرتضی یزدی وزیر بهداری ، فریدون كشاورز وزیر فرهنگ ( وزارتخانه های آموزش و پرورش . علوم و ارشاد امروز ) و ایرج اسكندری وزیر بازرگانی ، پیشه و هنر ( كار و صنایع و بازرگانی امروز ) شدند . حزب دمكرات قوام كه فاقد ایدئولوژی مشخص بود و اعضایش را عمدتا افراد جویای كار و مقام تشكیل می دادند همانند سایر احزابی كه دولتمردان مصدر كار بر حسب نیاز روز می سازند چندان دوام نیافت. ائتلاف احزاب توده و ایران این تاثیر را داشت كه كارگران ایران را با تمرین عملی با اعتصاب آشنا سازد كه نتیجه اش اعتصاب بزرگ كارگران نفت بر ضد انگلیسی ها در خوزستان در دهه سوم تیرماه ۱۳۲۵ بود و لوئی سایان دبیركل سندیكاهای كارگری جهان را به تهران كشانید.

دکتر نوشیروان کیهانی زاده

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز