نوامبر و دسامبر ۲۰۰۴ ـ نشانه های آغاز پایان دوره تاریخی کوتاه مدتی که در ۱۹۹۱ آغاز شد

رشته دیدارهای ولادیمیر پوتین از چند کشور و در میان آنها چین ، برزیل ، هند و ترکیه در نوامبر و دسامبر ۲۰۰۴ و ادامه آنها در آینده که در رسانه ها تعبیر به تعرض سیاسی ـ اقتصادی تازه مسکو شده است، و نیز تلاش چند کشور برای عضویت دائمی در شورای امنیت و مضافا معارضه بر سر انتخابات اوکراین میان مسکو و غرب و تحولات دیگر ؛ نشانه هایی از آغاز پایان دوره تاریخی کوتاه مدتی تلقی می شود که با انحلال پیمان ورشو و فروپاشی شوروی در سال ۱۹۹۱ آغاز شده بود.
برخی از اصحاب نظر بعید دانسته اند که عمر این برهه که دوران برتری آمریکا خوانده شده است از ۱۵ سال تجاوز کند. این صاحبنظران هم نشانه های آغاز پایان این برهه را افزایش قدرتهای دیگر در صحنه جهان از جمله اضافه شدن شش کشور بر اعضای دائمی شورای امنیت از سپتامبر ۲۰۰۵ و حالت تعرضی به خود گرفتن مسکو که این بار ژست تزاری بودنش بیش از ایدئولوژی است می دانند ؛ به علاوه می گویند که ضعف روز افزون دلار به سبب رواج بیش از اندازه در سطح جهان و در دست دولتهای طرف داد و ستد با آمریکا و کثرت صدور کالا به آمریکا و در برابر آن دریافت اسکناس دلار، تشدید رقابت های اقتصادی و پولهای برخی از ملل نشانه دیگر نزدیک بودن پایان برهه ای است که در ۱۹۹۱ آغاز شد و «جیمز بیکر» وزیر امورخارجه وقت آمریکا از حزب جمهوریخواه آن را « نظم نوین جهانی » نامید.
تاریخنگاران ایجاد مثلث معروف به « ترای پارتایت Tripartite» را که روسیه، چین و هند در پی تلاشهای پوتین با آن موافقت کرده اند عامل مهمی در تغییر وضعیت سیاسی جهان و موازنه قدرت دانسته اند. « نووستیNovosti » خبرگزاری قدیمی روسیه نوشته است که نخستین نشست سران این « ترای پارتایت » در سال میلادی ۲۰۰۵ برگزار خواهد شد. مفسران رسانه ها، منظور اصلی از دیدار دو روزه پوتین از ترکیه را ایجاد اعتماد میان دو ملت روس و ترک پس از سه قرن درگیری و معارضه، و در راستای تلاش او به ایجاد یک جهان چند قطبی بشمار آورده اند .
به نظر برخی از این اصحاب نظر، اگر در انتخابات اخیر آمریکا، «جان کری» جای جورج بوش را گرفته بود، ممکن بود که برهه جاری عمر بیشتری کند زیرا که وی کسر بودجه آمریکا را متعادل، مسئله عراق را حل و از مداخله گسترده در امور سایر کشورها پرهیز می کرد و در نتیجه مقاومت در برابر برتری آمریکا کاهش می یافت. به باور این دسته از اصحاب نظر، برتری عمدتا بر پایه نفوذ رسانه ای ( نطق و نوشته ) است که استقامت زیاد ندارد. انتقاد غیر منتظره و شدید پوتین از مداخله آمریکا و اروپای غربی در بحران انتخاباتی اوکراین، این دولتها و دولتهایی را که از ادامه برتری آمریکا خوشنود نیستند متوجه مسکو و تقویت جناح در شرف تاسیس روسیه کرده است. پوتین در عین حال می کوشد که جمهوری های داخلی شوروی سابق را بار دیگر به گرد مسکو جمع کند و در این راه نیز برخورد او با غرب قابل پیش بینی است و هرگونه برخورد در این سطح، عمر نظام جهانی را که از ۱۹۹۱ برقرار شده است کوتاهتر خواهد ساخت.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز