تقاضا برای‌ آموزش‌ عالی‌

تقاضا برای‌ آموزش‌ عالی‌، همانند تقاضا برای‌ هر کالای‌ سرمایه‌ای‌ دیگر، به‌ میزان‌ بازده‌اقتصادی‌ آن‌ بستگی‌ دارد. امروزه‌ محقق‌ شده‌ که‌ یکی‌ از راههای‌ اساسی‌ تشکیل‌ سرمایه‌ انسانی‌،سرمایه‌گذاری‌ در آموزش‌ است‌. ذخیره‌ دانشی‌ که‌ از این‌ راه‌ در افراد تجسم‌ می‌یابد بر قابلیتهای‌آنها می‌افزاید و قدرت‌ تولید و در پی‌ آن‌، توان‌ ایجاد درآمد در ایشان‌ را افزایش‌ می‌دهد. البته‌این‌ نکته‌ که‌ تقاضا برای‌ آموزش‌ عالی‌ صرفا جنبه‌ سرمایه‌گذاری‌ دارد، بحثی‌ است‌ که‌ پرسشهای‌تازه‌ای‌ برانگیخته‌ است‌، زیرا این‌ ادعا، آثار مصرفی‌ آموزش‌ را نادیده‌ انگاشته‌ است‌. هر چند، به‌هیچ‌ روی‌، بی‌ اهمیت‌ جلوه‌ دادن‌ آثار مصرفی‌ آموزش‌ عالی‌ مطرح‌ نبوده‌ است‌، اما هدف‌ نظریه‌سرمایه‌ انسانی‌، آن‌ است‌ که‌ ارتباط بین‌ سرمایه‌گذاری‌ در آموزش‌، و بازده‌ اقتصادی‌ آن‌ را بیش‌ ازپیش‌ آشکار نماید. بدین‌ ترتیب‌، امروزه‌ این‌ تصور قوت‌ گرفته‌ که‌ تقاضا برای‌ آموزش‌، تا حدودزیادی‌، به‌ میزان‌ بازده‌ اقتصادی‌ آن‌ بستگی‌ دارد. در این‌ مقاله‌، عوامل‌ مهمی‌ را که‌ در تقاضا برای‌ آموزش‌ عالی‌، نقش‌ اساسی‌ دارند، تحلیل‌می‌نماییم‌. بدین‌ منظور، پس‌ از بحث‌ کوتاهی‌ درباره‌ چگونگی‌ سازوکار بازار نیروی‌ کارتحصیلکرده‌، نحوه‌ محاسبه‌ بازده‌ اقتصادی‌ سرمایه‌گذاری‌ در آموزش‌ عالی‌ را بررسی‌ می‌کنیم‌.آن‌گاه‌ به‌ عوامل‌ مهمی‌ که‌ در تقاضا برای‌ آموزش‌ عالی‌ مؤثرند می‌پردازیم‌. در پایان‌، پس‌ ازجمع‌بندی‌ مطالب‌، پیشنهادهایی‌ ارائه‌ می‌دهیم‌.

دکتر مصطفی‌ عمادزاده‌

منبع : مجله برنامه و بودجه