آهنگسازی نگران و مأیوس از ما

● گزارشی از جشنواره وین در سال موتسارت
جشنواره موسیقی وین با یك افتتاحیه استثنایی و متفاوت با سال های گذشته، در مقابل ساختمان عظیم و زیبای شهرداری در روز جمعه ۲۲ اردیبهشت ماه برگزار شد و برنامه های متنوع و اجراهایی بسیار موفق را طی یك ماه به همراه داشت.
شهردار وین با سخنانی كوتاه به حضور جمعیت كثیری كه بالغ بر چهل هزار نفر گزارش شد، خوشامد گفته، آغاز فستیوال را با شركت و همكاری ۷ نوجوان هنرمند اعلام كرد. افتتاحیه این جشنواره به ولفگانگ آمادئوس موتسارت و به مناسبت ۲۵۰ سالگی تولد او اختصاص داده شد. برنامه خاص افتتاحیه به موتسارت و به عنوان كودكی نابغه، موسیقیدانی خارق العاده و ستاره ای درخشان در تاریخ موسیقی هدیه شد. مسابقات بین المللی Eurovision Young musicians كه هر دو سال یك بار برای نوازندگان ۱۲ تا ۱۹ساله برگزار می شود، در اوایل سال جاری (۲۰۰۶) بین ۱۸ نوازنده از ۱۸ كشور متفاوت برگزار شد.
۷ نفر از این گروه هنرمند جوان به مرحله نهایی رسیدند كه آخرین مرحله این مسابقات به افتتاحیه فستیوال وین اختصاص داده شد. این ۷ هنرمند جوان نوازنده سازهای پیانو، ویولن، ویولنسل، ترومپث، فلوت و ابوا بودند كه از كشورهای رومانی، سوئیس، انگلستان، نروژ، سوئد، اتریش و روسیه بوده و با همراهی اركستر سمفونیك وین آثاری از موتسارت را اجرا كردند. در انتخاب برندگان سال ۲۰۰۶ نه تنها هزاران هزار نفر در مقابل فضای وسیع شهرداری ناظر به این كنسرت متنوع بودند، بلكه میلیون ها نفر در سراسر اروپا از طریق پخش مستقیم تلویزیونی شاهد هنرنمایی این جوانان با استعداد و هنرمندان آینده سالن های بزرگ كنسرت دنیا بودند.
در پایان سه نوازنده برتر توسط هیات ژوری انتخاب شد و نتیجه مسابقات بلافاصله بدین شرح اعلام شد:
▪ نفر اول: آندراس برانتلید نوازنده ویولنسل (۱۸ساله) از سوئد.
▪ نفر دوم: تین تینگ هلست نوازنده ترومپث (۱۸ساله) از نروژ.
▪ نفر سوم: دیمتری می بورودا نوازنده پیانو (۱۲ساله) از روسیه. كریستیان آرمینگ رهبر اركستر در اجرای كلیه آثار این برنامه بود كه از رهبران جوان و بسیار موفق سال های اخیر است. او ۳۵ سال دارد و همكاری اش با سی جی اوزاوا رهبر طراز اول ژاپنی منجر به همكاری او با اركستر فیلارمونیك ژاپن شده است. برنامه های جشنواره امسال شامل ۶۱ كنسرت، ۵ اپرا و بیش از ۲۵ اثر تئاتری بود. و قدر مسلم موتسارت و آثارش در این برنامه ها جایگاهی خاص داشتند. اما از آنجا كه سال ۲۰۰۶ صدمین سال تولد دیمتری شوستا كوویچ نیز هست، رهبران اركستر آثاری از این آهنگساز مشهور را نیز در برنامه ها گنجانیده بودند. «وین مكان بی نظیری است و به طور قطع مهد ساز پیانو است.» این جمله ای است از موتسارت كه در یكی از كتاب هایش آورده است و شاید به این دلیل و در تایید گفته موتسارت، رودولف بوخ بیندر پیانیست مشهور، این جشنواره را با یك ماراتن از كنسرتوپیانوهای موتسارت آغاز كرد.
بوخ بیندر در اولین روز طی دو برنامه (صبح و بعدازظهر) هر بار ۳ كنسرتوپیانو از موتسارت را با همكاری اركستر فیلارمونیك وین نواخت و رهبری اركستر را نیز شخصاً عهده دار شد. او نوازنده ای است كه موتسارت را درك كرده و موسیقی اش را لمس می كند. اجرای فوق العاده او در آغاز جشنواره قابل ستایش بود. این هنرمند جشنواره را با دو كنسرت در یك سند و مجدداً با ۶ كنسرتوی دیگر از موتسارت پایان داد. دانیل بارن بویم پیانیست و رهبر بسیار موفق معاصر نیز وزنه ای سنگین در برنامه های این فستیوال بود. او طی ۵ شب، ۵ كنسرتوپیانوی بتهوون را شخصاً اجرا و نیز همراهی كرد.
بارن بویم در اجرای این آثار توانایی خارق العاده خود را به ثبت رسانید. در قسمت های آرام (موومان دوم) این آثار لطافت و ظرافت نوازندگی او به حدی بود كه حاضران در سالن طلایی موزیك فراین جرات نفس كشیدن نداشتند و سكوتی غیرقابل تصور در سالن حكمفرما بود، نوای موسیقی او چون نسیمی در فضا جریان داشت. گوتلیب والیش پیانیست جوان ایرانی- اتریشی كه بارها در تهران شاهد هنرنمایی او بوده ایم، در این جشنواره و با اجرای آثار از موتسارت همكاری داشت. ماریتزیو پولینی و آلفرد برندل دو پیانیست مشهور معاصر نیز هر كدام با رسیتالی متشكل از آثار موتسارت، هایدن و شومان شركت داشته و با هنر و توانایی خود در نواختن پیانو گفته موتسارت را تایید كرده و وین و دوستداران موسیقی را در هنر نوازندگی پیانو سیراب كردند. ماكزیم ونگروف ویولنیست خارق العاده از كشور روس نیز در برنامه ای شامل آثار موتسارت، بتهوون و شوستاكوویچ كنسرتی موفق و بی نظیر ارائه داد. در زمینه اپرایی، ۴ اثر از موتسارت با كارگردانی و اجرای نوین تقدیم دوستداران اپرا شد.
این آثار عبارت بودند از نی سحرآمیز، دون ژوان، كوزی فان توته و نیز اپرایی ناشناس از موتسارت به نام Zaide. این اثر را موتسارت در سنین جوانی نوشته و چون به او ایراد گرفته شد كه اثری بسیار جدی و سنگین است، آهنگساز از اتمام و ارائه آن خودداری كرد. كمیته برگزاری جشنواره وین اجرای این اپرا را به عهده گرفت و به مناسبت تولد خالقش آن را به اجرا گذاشت. در جشنواره امسال وین، نكته ای كه بیش از همیشه توجه را به خود جلب می كرد، نحوه برگزاری و تنظیم برنامه بود كه در همه آنها یك هدف قابل ستایش لمس می شد و آن جذب نسل جوان به موسیقی كلاسیك بود.
یكی دیگر از نكات قابل توجه، تصویری از موتسارت بود كه در تمام شهر وین و بر روی كلیه بروشورها و تابلوها به مناسبت آغاز فستیوال و سال موتسارت وجود داشت. تصویری كاملاً خاص كه قدرمسلم پیامی را همراه داشت... آیا موتسارت نیز از وقایع و دگرگونی های جهان در قرن حاضر نگران و مایوس است؟ جشنواره در روز ۲۸ خردادماه همان طور كه در آغاز به آن اشاره شد با دو كنسرت از آثار موتسارت و با نوازندگی و رهبری بوخ بیندر به پایان رسید.

كاملیا مسیح

منبع : روزنامه شرق