بیماری ثروت

وقتی سری به اینترنت می زنید و موضوعات مختلف را جستجو می كنید در غالب صفحات بحث چاقی و لاغری و آگهی های بازرگانی آن را می بینید كه ادعا شده است با بهره گیری از آخرین روش ها و متدهای مدرن جهان افراد چاق را لاغر می كنند و البته كمتر برای لاغرها فكری شده است. تب تبدیل چاقی به لاغری بیش از سایر موضوعات به یك اپیدمی و موضوع روز مبدل شده است.اكنون به مدد این اپیدمی، پرفروش ترین كتاب های سال معمولاً كتاب هایی هستند كه به ارائه یك رژیم تازه غذایی می پردازند. اما هنوز هم دانشمندان، چاقی را شایع ترین بیماری در سراسر جهان به ویژه در دنیای سرمایه داری و حتی كشورهای در حال توسعه می دانند و شاید پربیراه نباشد كه عده ای چاقی را بیماری ثروت و رفاه نامیده اند و بیان داشته اند این بیماری بیشتر در خانواده های ثروتمند و مرفه خیمه زده است.اما مسئله چاقی فراتر از منتسب دانستن آن به خانواده های فقیر و غنی عوارضی در پی می آورد تا جایی كه كارشناسان بر این باورند كه معضل چاقی نه تنها با معیارهای امروز زیبایی، مغایرت دارد، بلكه بسیاری از بیماری های متداول و خطرناك امروز با مسئله اضافه وزن ارتباط مستقیم دارد. رابطه بیماری های قلبی و عروقی با تغذیه امروزه دیگر غیرقابل انكار است، گرفتگی عروق كرونر یا همان عروق خون رسان به قلب یكی از شایع ترین بیماری های قلبی است كه به عادات غذایی فرد بستگی كامل دارد. در گزارش پیش رو به تب فراگیر چاقی و لاغری در میان شهروندان ایرانی، نقطه نظرات كارشناسان و پزشكان در این باره و شیوه های درمان اصولی این معضل می پردازیم.
كیسه ای برای سودجویان
مدت زمان مدیدی است كه حل معضل چاقی باعث پرشدن كیسه بسیاری از سودجویان شده است، هر از چندگاهی فردی آگاه یا ناآگاه با تبلیغ یك روش ابداعی در حوزه تغذیه و رژیم درمانی، هیپنوتیزم درمانی، دارودرمانی و طب سوزنی میزان معتنابهی سود سرشار را روانه كیسه اش می كند و از این رهاورد سود قابل توجهی نصیب او می شود اما مسئله اساسی این است كه هنوز هم چاق ها در این كش و قوس آشفته بازار و در این میان سرگردان باقی مانده اند و چیزی نصیبشان نشده است. به گفته متخصصان چاقی وقتی حادث می شود كه مصرف غذاهای پركالری و دریافت كالری به میزان بیشتر از حد نیاز سبب افزایش وزن و تجمع توده چربی در بدن شود. به گفته این متخصصان راه حل پیشگیری از این معضل بیش و پیش از آنكه نیازمند روش های آزاردهنده كم خوری، متوسل شدن به شیوه های تصنعی و سودجویانه باشد، نیازمند بهره مندی از اراده ای قوی، صبوری و دستیابی و چنگ انداختن به تحرك بیشتر و خوردن كمتر است. آنها برای مستند گفته های خود به تحقیقات علمی اشاره می كنند آنجا كه می گویند یك زن حداكثر به ۲۵۰۰ كالری نیازمند است در حالی كه این رقم برای مردان سه هزار و ۲۰۰ كالری است. و فردی كه تحرك بالایی ندارد و مایل است از اضافه وزن خود بكاهد باید حداكثر یك هزار و ۲۰۰ كالری بیشتر مصرف نكند و در صورت مصرف بیش از این مقدار شاهد افزایش تجمع چربی ها و اضافه وزن های موضعی خواهیم بود.
گفت وگو با قربانیان چاقی
خانم پ.الف: بانویی كه روش های متعددی را برای لاغری تجربه كرده و ناراضی از این شیوه است علاقمند شده است اطلاعات آن را در اختیار ما بگذارد. او در این باره گفت: اظهار نظر دیگران در مورد تناسب اندامم مرا افسرده كرده است، هرچه می پوشیدم به من نمی آمد، عروسی دختر خاله ام برایم به عزا مبدل شده بود ، دو روز كامل پدرم از اداره مرخصی گرفت و با من به دنبال پیدا كردن لباس مناسبی بود. اما هر چه انتخاب می كردم برایم اندازه نبود و نگاه های معنادار پدر و مادر شرمنده ام می كرد.به توصیه یكی از دوستان، نزد یك پزشك معروفی رفتم و او گفت كه ماهی هشت كیلو از وزن اضافه ام را كاهش می دهد اما در تمام مدت یك ماهی كه رژیم گرفته بودم، گرسنگی شدید عزابم می داد. ریزش مو گرفتم و دستگاه گوارشم دچار اختلال شده بود و به رغم حق ویزیت بالایی كه پرداخته بودم متوجه شدم كه همین رژیم را آن دكتر برای دوستم و مادرش هم دیكته كرده است.
مینا _ ك: خانم خانه داری كه همه راه ها را تجربه كرده است با گذشت ۱۲ سال از ازدواج دو زایمان داشته است و برای كاستن از ۱۰ كیلو اضافه وزن خود بسیاری از روش ها را آزمایش كرده است.
وی گفت:از آنجایی كه تحمل گرسنگی برایم دشوار بود با انتخاب یك پزشك جراح كه در یك مجله خانوادگی برای روشی خاص تبلیغ كرده بود به یك كلینیك جراحی رفتم. و گرچه در آگهی تبلیغاتی این مجله نوشته شده بود كه عمل جراحی برای برداشتن چربی موضعی بدون درد و بیهوشی انجام می شود، اما من به طور كامل بیهوش شدم و درد زیادی را متحمل شدم اما چند هفته بعد دیدم اصلاً به آن تناسب مورد نظر نرسیده ام. این در حالی بود كه برای انجام این عمل هفت میلیون ریال هزینه كرده بودم.وی افزود: پس از این عمل به روش هیپنوتیزم و مصرف قرص ها و كپسول های لاغری روی آوردم، ولی باز هم جواب نگرفتم.این بانو همچنین اضافه كرد: من تردید ندارم چنین اقداماتی عوارض و پیامدهایی را در آینده به همراه می آورد كه در نخستین مرحله سلامتی و شادابی افراد را از میان خواهد برد، لذا چنین روش هایی بیش از آنكه سودی را برای متقاضی به لحاظ تناسب اندام در پی داشته باشد، خسران و ضرر را برای او به ارمغان می آورد و از این میان تنها كسی كه سود می برد و از غفلت آدمیان استفاده می كند كسی است كه برای این روش ها تبلیغ و ترویج می كند.
دیدگاه های كارشناسان تغذیه و روان شناسان
آنچه مسلم است، آرزوی اندامی متناسب و زیبا، زنان و حتی مردانی را كه به نوعی دارای اضافه وزن هستند رها نمی كند، اما از آن جایی كه ویژگی ها و خصوصیات فیزیولوژیك افراد با یكدیگر متفاوت و متمایز است این روش ها در مورد همه افراد پاسخ مثبت نمی دهد. بنابراین برای حل این معضل كه می تواند منجر به افسردگی شود چه باید بكنیم؟
یك متخصص تغذیه در خصوص استفاده از رژیم های غذایی برای كنترل وزن اظهار داشت، آنچه مسلم است این كه كلید رمز سلامتی تنوع و تعادل در مصرف مواد غذایی است. دكتر مؤمنی می گوید: براساس اعلام سازمان بهداشت جهانی هرم ایده آل تغذیه شامل چهار گروه متفاوت است كه مهمترین این گروه هادر مرحله نخست گروه غلات و نان ها است كه روزانه به میزان ۶ تا ۱۱ واحد مصرف مواد غذایی در این گروه توصیه می شود. وی در تشریح یك واحد نان توضیح داد: یك واحد نان برابر است با یك قطعه نان سنگك یا بربری با ابعاد ۱۰ در ۱۰ سانتی متر مربع و یا دو برابر آن نان تافتون و یا سه برابر آن نان لواش و یا یك عدد بیسكویت توصیه می شود.وی همچنین می گوید: در مرتبه دوم گروه میوه و سبزیجات قرار دارد كه روزانه مصرف دو تا چهار واحد میوه و سه تا پنج گروه سبزیجات برای افراد سالم توصیه می شود. این متخصص تغذیه پروتئین و لبنیات را در مرتبه سوم هرم تغذیه دانست و مصرف روزانه دو تا سه واحد از این گروه را ضروری عنوان كرد.وی گروه چهارم هرم را شكر و چربی ها دانست و توصیه كرد كه هر چه از این گروه كمتر مصرف شود، سلامت فرد بیشتر تضمین خواهد شد.این متخصص انجام فعالیت های بدنی، حركات ورزشی و هر اقدامی را كه بتواند باعث سوزاندن چربی های اضافه متراكم در بدن باشد برای سلامت بدن لازم و ضروری دانست. مؤمنی افراد چاق را از خوردن بیش از حد شیرینی جات، تنقلات، چیپس، پفك، حلواها، حلیم ها، نمك و سیب زمینی سرخ كرده برحذر داشت و افزود: نباید فراموش كنیم كه مصرف نوشابه های گازدار در سنین پیری باعث ایجاد پوكی استخوان می شود.وی اظهار داشت: «اگر افراد با حجم فعالیت های مختلف بتوانند روزانه حداقل ۳۰۰ گرم میوه تازه و فصلی مصرف كنند به سلامت خود كمك شایان توجهی كرده اند. لازم است بدانیم كه پرخوری و هیچ خوری هر كدام به یك نسبت برای سلامتی مضرند و هیچ خوری نه تنها كمكی به لاغری افراد نمی كند، بلكه موجب اختلال در مكانیزم بدن شده و عواقب آن، شكست در رژیم متعادل غذایی است.»در این میان شماری هم هستند كه نمی توانند با شیوه های معمول و بهره مندی از صبر و حوصله به تناسب اندام لازم برسند، آنها به خاطر نارضایتی از وضعیت چهره و اندام خود به جراحی پلاستیك و روش های غیرمتعارف و بعضاً هزینه بر روی می آورند. یك روان پزشك پیرامون چگونگی گرایش این افراد به این روش ها می گوید: بسیاری از افراد از تصویر خودشان در اذهان عمومی رضایت خاطر ندارند و مدام با این عذاب روبه رو هستند كه زیبایی ندارند و زشت هستند. دكتر سادات شیدایی در این باره می گوید: شیوع پدیده جراحی پلاستیك علاوه بر نگاه روان شناسانه می تواند دلایل جامعه شناسانه نیز داشته باشد. وی افزود: چنانچه شاهد هستیم در دوره ای نه چندان دور توجه به ویژگی های ظاهری اهمیت چندانی نداشت كه فرد به خاطر آن متوسل به جراحی پلاستیك عمومی باشد و یا اینكه حداقل این توجه بیشتر به قشر خاصی از افراد مرفه اجتماعی محدود می شد. شیدایی گفت: اگر چه افراد به طور ذاتی و فطری تمایل به زیبایی دارند اما نگاه عمومی جامعه به این مسئله در بالا بردن سطح جراحی های زیبایی مؤثر است. وی همچنین می گوید: امروزه جراحی پلاستیك نه یك ضرورت، بلكه به عنوان یك تفنن گریز ناپذیر مطرح و وسیله ای برای چشم و هم چشمی های نامتعارف شده است به شكلی كه در یك مجلس میهمانی اگر دقت كنی متوجه می شوی كه اكثر مدعوین با بینی های عمل شده در جشن حاضر شده اند.چاقی نیز اخیراً به این مقوله اضافه شده و شمار قابل توجهی به جای آ ن كه از روش های عادی و پذیرفته شده دانش پزشكی بهره بگیرند و به كاهش وزن برسند از شیوه های پرهزینه كه اغلب به سلامتی آنها صدمه می زند بهره می جویند و دست آخر هم آنچه كه مد نظر آ نان است به دست نمی آید.پروفسور منوچهر جعفریان نیز از دیگر كارشناسان تغذیه می گوید: درست است كه چاقی مادر بیماری هاست اما متأسفانه این ما هستیم كه با اشتباهات در مصرف غذا راه به خطا برده و سلامت خود را در معرض خطر قرار می دهیم. وی می گوید:گرفتگی و تنگی عروق، سكته های قلبی و مغزی اولین علت مرگ و میر در جهان شناخته شده است و روزانه صدها نفر به علت ناراحتی های قلبی به بیمارستان ها مراجعه می كنند در حالی كه سكته های قلبی، عروقی و مغزی جزو بیماری ها نیست و به عبارتی درست است كه بیماران قلبی نیاز به پزشك و كادر پزشكی دارند ولی به راحتی می توان جلوی این امراض را كه فقط و فقط به وسیله خود انسان ها ایجاد می شود با تغذیه صحیح گرفت. به عبارت دیگر این پزشك می خواهد به ما بگوید كه اگر درست مصرف كنیم از بسیاری عارضه ها فاصله می گیریم.
روش های غیرمتعارف برای لاغری
روش های زیادی این روزها برای كاهش وزن اختراع شده است كه اغلب مورد پسند و موافقت متخصصان علوم تغذیه قرار نگرفته است. یكی از این روش ها كوچك كردن معده، حلقه انداختن به دست، كوتاه كردن روده ، قفل كردن فك ها و یا روش هایی مانند لكروسكپی و یا اندوسكپی كه با بالن برای كنترل وضعیت تغذیه بیمار و كم كردن وزن است.علاوه بر این به تازگی روشی اختراع شده است كه با استفاده از این روش پزشكان مغز افراد چاق را برای كاهش وزن فریب می دهند در این فرایند دستگاه كوچكی به اندازه یك قوطی كبریت در معده افراد چاق تعبیه می شود، كه الكترودهای آن به دیوارهای معده متصل هستند و پیام های الكتریكی را به مغز افراد ارسال می كنند، مبنی بر آنكه فرد به اندازه كافی غذا خورده است و دیگر گرسنه نیست.در همین حال كارشناسان اعلام كرده اند كه این دستگاه كوچك معجزه نخواهد كرد و افراد چاقی كه از آن استفاده می كنند، همچنان باید رژیم های غذایی خود را دنبال كرده و در عین حال از ورزش نیز غافل نشوند.همه اینها در حالی اتفاق می افتد كه اعلام شده است بیماری چاقی جهان را فراگرفته است، كارشناسان امور پزشكی چین پیش بینی كرده اند كه در یك دهه آینده دست كم ۲۰۰ میلیون چینی به بیماری چاقی مبتلا خواهند شد.از سوی دیگر تحقیقات یكی از دانشگاه های انگلیس نشان می دهد تا ۱۰ سال آینده یك سوم زنان نمی توانند به روش معمولی باردار شوند، آنها بر این باورند كه فاكتورهایی در نازایی زنان مؤثر است اما علل نازایی در ۱۰ سال اخیر كه به طور انبوه دیده شده را می توان در چاقی زنان دانست. از سوی دیگر اعلام شده است كه ۷۵ درصد زنان ایرانی چاقی دارند و این چاقی سلامتی آنها را به خطر افكنده است. اما اگر چه چاقی یك معضل پیش رو است اما هیچ كدام از راه های پیش گفته علاج واقعی آن نیست.
راه ها و نتایج پیش رو
چاقی به عنوان رهاورد زندگی ماشینی هر روز بیش از گذشته نه تنها قربانی می ستاند و در درون خود مشكلات عدیده ای چون كم كاری، كم تحركی و بیماری و كاهش تولید را در پی می آورد بلكه شادابی و نشاط و پویایی را از جامعه می گیرد. فارغ از روش های غیر متداول و غیرمتعارف درباره درمان چاقی پزشكان و متخصصان تغذیه كاهش وزن از طریق رژیم غذایی همراه با ورزش را بهترین و اصولی ترین روش برای كاهش وزن و داشتن وزن ایده ال دانسته اند. دراین روش از یك رژیم غذایی برنامه ریزی شدعباس اسدیه همراه با ورزش متعادل مانند پیاده روی استفاده می شود. این روش سلامت جسم و روح را به ارمغان می آورد و عوارضی مانند ریزش مو و چروكیدگی پوست و ... را در پی نخواهد داشت. در طی رژیم باید عادات غذایی گذشته را ترك كنید و به عادات غذایی جدید انس گرفته كه این مهمترین اصل در درمان چاقی است.با این وجود بهترین و سالم ترین راه حل ارائه شده در مورد درمان چاقی از سوی كارشناسان و متخصصان رژیم غذایی صحیح، ورزش مناسب و كافی و تغییر رفتار و اصلاح عادات بد غذایی دانسته شده است.در رژیم غذایی كاهش وزن تدریجی است. در ورزش سوختن كالری ها به مدد بدن می آید و شادابی و نشاط در پی می آورد و در تغییر رفتار و اصلاح عادات غذایی اراده و پشتكار فرد برای سایر فعالیت ها افزایش می یابد.

عباس اسدی

منبع : روزنامه همشهری