مدارسی که تروریست تربیت می کنند

یک روز پس از کریسمس خبرگزاری های جهان گزارش دادند پاکستان ۲۰ هزار نیروی خود را از مرزهای غربی این کشور با افغانستان به مرزهای شرقی با هند منتقل کرده است. شاه قریشی وزیر امور خارجه پاکستان اعلام کرد این اعزام نیرو در پاسخ به تحولات خاصی که در مرزهای هندوستان در جریان است، انجام شده است. یکی از این تحولات می تواند این باشد که هندوستان حملات نظامی را علیه شبه نظامیان در خاک پاکستان تدارک ببیند. مقامات امنیتی پاکستان تاکید می کنند این حرکات ارتش پاکستان تنها واکنش های تدافعی از نوع حداقل است. با این حال انتقال سربازان به مرزهای شرقی با هند خود نشان دهنده تنش در روابط پاکستان و هند از زمان حمله به هتل بمبئی در ۲۶ نوامبر و کشته شدن ۱۷۰ نفر است.
دهلی نو صراحتاً و با اطمینان کامل اعلام کرده ۱۰ مرد مسلحی که به هتل بمبئی حمله کردند پاکستانی بودند. واشنگتن و لندن نیز می گویند این ۱۰ مرد مسلح در پاکستان از سوی لشگر طیبه آموزش دیده اند و سپس به هند اعزام شده اند. لشگر طیبه گروهی شبه نظامی است که در کشمیر هند فعالیت دارد و فعالیت های این گروه توسط دولت پاکستان ممنوع اعلام شده است. لشگر طیبه اما این ادعا را رد می کند. دولت پاکستان می گوید هرگونه اطلاعاتی که با انگلیس و امریکا به اشتراک گذاشته می شود، باید در اختیار اسلام آباد نیز قرار بگیرد. اما در چارچوب همکاری مشترک هند و پاکستان برای تحقیق در خصوص حادثه حمله به هتل بمبئی، پاکستان باید نخست دست به عمل بزند و به سوالات دهلی نو پاسخ دهد. این گونه به نظر می رسد که حمله شبه نظامیان به یکی از شهرهای هند بدون همکاری برخی از افسران ارتش پاکستان و سرویس های اطلاعاتی این کشور امکان پذیر نبوده است. هند برای آزمودن خمیرمایه پاکستان و اطلاع یافتن از اینکه آیا سرویس اطلاعاتی پاکستان موسوم به آی اس آی در این حمله دست داشته، از دولت پاکستان خواست تمامی پایگاه های لشگر طیبه در پاکستان و مناطقی از کشمیر که تحت کنترل پاکستان است، خلع سلاح شده و برچیده شوند. هند همچنین از پاکستان خواست علیه پرتاب موشک از خاک پاکستان به هند اقدام کند و ۴۰ پاکستانی را که دولت هند آنها را به جرم دست داشتن در حملات تروریستی تحت تعقیب قرار داده است یا زندانی کند یا اینکه آنها را به هند مسترد کند. تا زمانی که حداقل برخی از درخواست ها برآورده نشوند، هند هیچ تمایلی ندارد اطلاعاتش را با پاکستان به اشتراک بگذارد. چگونه می توانید به آنهایی که فکر می کنید به شما حمله کرده اند شواهد و مدارک بدهید؟ این سوالی است که مقامات دولت هند مکرراً می پرسند.
پاکستان اما تا حدودی به درخواست های هند پاسخ داد. ارتش پاکستان در تاریخ هفتم دسامبر به کمپ لشگر طیبه در کشمیر حمله کرد و فعالیت های گروه جماعت الدعوه را ممنوع اعلام کرد. جماعت الدعوه بازوی غیرنظامی گروه لشگر طیبه است. برآوردن دیگر درخواست های هند نیز ممکن است. یکی از مقامات پاکستانی با بیان این نکته می گوید؛ «ما به امریکایی ها گفتیم که می توانیم پاکستانی هایی را که در حملات بمبئی دست داشته اند، محاکمه کنیم. اما نمی توانیم مظنونین پاکستانی را به هند مسترد کنیم.» به نظر می رسد واشنگتن هم با این ایده موافق است. واشنگتن محاکمه پاکستانی هایی را که گفته می شود در انفجار بمبئی دست دارند، خواستار است. علاوه بر این امریکا می خواهد امیر حافظ سعید رهبر جماعت الدعوه که اخیراً در بازداشت خانگی به سر می برد، محاکمه شود. اما اقدامات پاکستان تا به امروز هیچ کس را قانع نکرده است. در حمله هفتم دسامبر، ظاهراً پاکستان زکی الرحمان لخوی و ضرارشاه دو فرمانده لشگر طیبه را که هند معتقد است از طراحان حمله به بمبئی بودند، دستگیر کرد. از آن زمان تاکنون این دو نفر ناپدید شده اند. حافظ سعید نیز می گوید زمانی که درخواستش را به دادگاه بالاتری ببرد، او هم آزاد خواهد شد. او معتقد است دادگاه های عالی تر حکم خواهند داد که جماعت الدعوه گروه خیریه اسلامی است که هیچ ارتباطی با لشگر طیبه ندارد.
آصف علی زرداری رئیس جمهور پاکستان می گوید درست به همین دلیل است که هندی ها باید اطلاعاتشان را با پاکستان به اشتراک بگذارند. زرداری به طور خصوصی گفته است که او نمی تواند بدون حمایت ارتش و اپوزیسیون ملی گرای پارلمان پاکستان علیه لشگر طیبه یا جماعت الدعوه اقدامی صورت دهد. و ارتش پاکستان ممکن است میلی به اقدام علیه لشگر طیبه نداشته باشد.
● لشگر طیبه
لشگر طیبه در اواخر دهه ۱۹۸۰ پایه گذاری شد. این نهاد نخست به عنوان شاخه نظامی مرکز الدعوه و الارشاد معرفی شد. این نام، اسم اصلی سازمان اسلامی حافظ سعید است. مدت زمان کمی پس از تاسیس لشگر طیبه، این گروه وارد جنگ های داخلی پاکستان شد. نخست از افغانستان شروع شده و سپس تا کشمیر و کوه های هیمالیا ادامه یافت. در طول ۲۰ سال گذشته لشگر طیبه به عنوان مخرب ترین گروه شبه نظامی در کشمیر شهرت و نامی برای خود دست و پا کرده است تا جایی که زمانی فرماندهان این لشگر اعلام کردند که از ۵۰ هزار مرد مسلح در لشگر خود بهره می برند. در دسامبر سال ۲۰۰۱، دهلی نو لشگر طیبه را متهم اصلی عملیات حمله به پارلمان هند معرفی کرد و این آخرین باری بود که دو کشور هسته یی هند و پاکستان تا آستانه جنگ با یکدیگر پیش رفتند. حمله به پارلمان هند و اتهامات هندی ها، پاکستان و امریکا را متقاعد کرد که فعالیت های لشگر طیبه را ممنوع اعلام کنند. پس از گذشت چند ماه مرکز الدعوه و الارشاد این بار با نام جماعت الدعوه به کار خود ادامه داد. جماعت الدعوه سازمانی خیریه است که حافظ سعید اصرار بسیار زیادی دارد که با لشگر طیبه هیچ ارتباطی ندارد. لشگر طیبه از مدرسه اهل حدیث نیرو می گرفت. این مدرسه هم مانند یکی دیگر از مدارسی که در عربستان به فعالیت مشغولند به آموزش علوم اسلامی مشغول بود. این مدرسه به وسیله عبدالله اعظم، یکی از بنیانگذاران مرکز الدعوه و الارشاد و جماعت الدعوه اداره می شد. عبدالله اعظم یکی از استادان اسامه بن لادن و مردی است که به عنوان تئوریسین اصلی گروه های شبه نظامی اسلامی در پاکستان شناخته می شود. در بحبوحه جنگ افغان ها علیه نیروی اتحاد جماهیر شوروی اعظم رفته رفته به حافظ سعید و دیگر بنیانگذاران لشگر طیبه القا کرد علوم اسلامی و هنر جهاد باید بار دیگر زنده شوند. بنابراین حافظ سعید تمامی تعصب و قدرت خود را صرف این امر در جنوب آسیا کرد. او فعالیت هایش را نه تنها در افغانستان، پاکستان و کشمیر بلکه در برخی از نواحی مسلمان نشین آسیای مرکزی نظیر امپراتوری مغولستان نیز دنبال کرد. او در سال ۱۹۹۹ به لشگر طیبه در لاهور پاکستان گفت؛ «ما تا زمانی که تمامی هند جزیی از پاکستان شود، از پا نخواهیم نشست.»
دشمنی سعید با هندوهای هندوستان تنها دشمنی ایدئولوژیک نیست. سعید در خانواده محافظه کار مسلمان به دنیا آمده بود. او زمانی ۳۶ عضو خانواده خود را در یک کشتار گروهی از دست داده بود. او می گوید؛ «هندی ها راه را به ما نشان دادند.» چنین ستیزه جویی با سیاست های منطقه یی آی اس آی همخوانی داشت. جاسوسان آی اس آی نیز به سختی مشغول وارد آوردن ضربه به هند بودند.
البته دلایل دیگری نیز درخصوص این مساله که چرا لشگر طیبه به یکی از پراکسی های مورد علاقه آی اس آی تبدیل شد، وجود دارد. برخلاف طالبان، که مدرنیزه شدن در کشیشان به مثابه کفر و ارتداد است، لشگر طیبه بر این باور بود که تمام و کمال انجام دادن وظیفه های جهادی مستلزم این است که به موازات برخورداری از شجاعت و جنگاوری از دانش و علوم پیشرفته نیز برخوردار باشد. دیداری از «مریدک» مجتمع آموزشی جماعت الدعوه در لاهور پاکستان تفاوت های این گروه را با دیگر پراکسی ها در پاکستان نشان می دهد. کلاس هایی وجود دارد که در آنها دختران و پسران به حفظ کردن قرآن مشغولند. اما در عین حال دانش آموزانی نیز هستند که در حال یادگیری فیزیک و شیمی هستند. همچنین کارگاه های یادگیری کامپیوتر نیز در دوره های آموزشی آنها گنجانده شده است. اینها مردم فقیری نیستند که در ازای جای خواب و اندکی غذا به مدارس علمیه طالبان سرازیر شوند. آنها فرزندان طبقه شهری متوسط و تحصیلکرده پاکستان هستند.
در مریدک حداقل تا آنجایی که روزنامه نگاران از آن بازدید کرده اند، هیچ نشانه یی از جهاد وجود ندارد. در جنوب پاکستان یعنی ایالت پنجاب که کمربند مرزی هند محسوب می شود نیز از جهاد خبری نیست. اما در کشمیر و روستاهای اطراف آن اوضاع متفاوت است. جماعت الدعوه و لشگر طیبه با شعار کشمیر آزاد در این منطقه فعالیت می کنند. در تابستان سال ۲۰۰۸ در یک مراسم خاکسپاری در بهاوالپور، یکی از واعظان جماعت الدعوه از تعداد ۶۰ کشته یی که او آنها را شهید می نامید ستایش کرد که اکثر این افراد در کشمیر کشته شده بودند. در دهه ۱۹۹۰ میلادی، چنین تفکری در کشمیر باب شد. لشگر طیبه در هر شهری از پاکستان دفتری افتتاح کرد که البته تحت نظر آی اس آی بود. در سال ۱۹۹۹ لشگر طیبه در کنار سربازان ارتش پاکستان در ارتفاعات کاگیل در کشمیر تحت کنترل دولت هند جنگید. این آخرین باری بود که هند و پاکستان در خصوص بحران کشمیر سعی کردند از طریق نظامی وارد عمل شوند. در همان سال سعید حافظ از کودتای ژنرال مشرف علیه دولت انتخابی نواز شریف استقبال کرد. حافظ سعید معتقد بود دیکتاتوری در مقایسه با فسادی که توسط دموکراسی در کشور گسترش می یابد، با یک حکومت اسلامی ناب قرابت بیشتری دارد.
روابط میان مشرف و لشگر طیبه و جماعت الدعوه پس از حمله به پارلمان هند بسیار سردتر شد. مشرف فعالیت برخی از گروه های جهادی پاکستان را ممنوع اعلام کرد و لشگر طیبه نیز یکی از این گروه ها بود. منابع مالی لشگر طیبه کاهش یافت و تعداد ۱۲ هزار سرباز این گروه جهادی از کشمیر تحت کنترل پاکستان تخلیه شدند. شش شاخه از این لشگر به تعداد ۸۰ تا ۱۰۰ هزار سرباز به مرزهای شرقی پاکستان با هند و مرزهای غربی پاکستان با افغانستان منتقل شدند؛ جایی که پاکستان در حال جنگ با شورش های رهبری شده از سوی طالبان بود. در سال ۲۰۰۴ زمانی که روابط پاکستان و هند از جنگ و خونریزی به صلح و آرامش بهبود می یافت، آنچه در ابتدا تاکتیک تظاهر از سوی دولت پاکستان به نظر می رسید به تدریج به یک استراتژی تبدیل شد. در زمان مشرف، لشگر طیبه از موضع دشمنی با هند بیرون آمد و در موضعی شبیه به موضع نواز شریف و بی نظیر بوتو قرار گرفت که خواستار صلح و آرامش با هند است.
اما جنگ پراکسی ها در پاکستان کنار گذاشته نشد. این مساله خصوصاً در خصوص لشگر طیبه که مورد حمایت دولت پاکستان قرار داشت، صدق می کند. کمپ های لشگر طیبه از مناطق خط مقدم جنگ به نواحی داخلی پاکستان منتقل شد. کادر این لشگر همچنین هویت خود را تغییر داده و به جماعت الدعوه تبدیل شدند. آنها ترجیح دادند با اسم کارکنان جماعت الدعوه معرفی شوند تا مجاهدان لشگر طیبه.
جماعت الدعوه مدارس زیادی را در پاکستان اداره می کند. این گروه همچنین بیمارستان ها و ۷۳ مرکز خدمات اورژانس و آمبولانس را در شهرهای مختلف پاکستان تاسیس کرده است. سعید حافظ می گوید؛ «در سال ۲۰۰۸ میلادی جماعت الدعوه به شش هزار بیمار پاکستانی خدمات ارائه کرد و ۳۵ هزار دانش آموز را آموزش داد و مدیریت واکسیناسیون هپاتیت را برای تعداد ۸۰۰ هزار پاکستانی بر عهده گرفت.»

آرمین منتظری

منبع : روزنامه اعتماد