استفاده بهینه از انرژی

صرفه جویی یک راه و رسم پسندیده زندگانی است که با تغییر در تفکر و فرهنگ عمومی به شکل یک عادت عمومی و همه گیر در می آید. همانگونه که در دستورات دین مبین اسلام و در کتاب خدا نیز آمده است: بخورید و بیاشامید ولی اسراف نکنید. استفاده از همه نعمت های خداوندی به طریق صحیح، حق همــــه مردم است. پس چه بهتر که در استفاده از امکانات و نعمت های گوناگون افراط نکنیم.
راه‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی در محیط خانه و محل کار در این مطلب آمده است.
ـ لوله‎های آب گرم را در مسیرهایی که امکان اتلاف گرما وجود دارد، عایق‎کاری کنید. ‏
ـ هنگامی که درجه حرارت بیرون ساختمان از دمای داخل کمتر است و وسیله گرمایشی هم روشن نیست، با باز کردن پنجره‎ها به تهویة طبیعی ساختمان کمک کنید.
ـ در روزهای خیلی گرم یا خیلی سرد، با بستن در و پنجره‎ها و کشیدن پرده‎ها از ورود حرارت و گرمای بیشتر به داخل و همچنین خروج آن از ساختمان جلوگیری کنید.
ـ سیستم‎های گرمایش، سرمایش خود را به طور منظم تمیز کرده و به ویژه گرد و خاک روی کویل‎ها و فن‎ها را پاک کنید.
ـ تنها آن قسمت از ساختمان را سرد یا گرم کنید که احتیاج دارید.
ـ هنگام ترک ساختمان در طول روز، سیستم سرمایش و گرمایش را خاموش کنید.
ـ کولر و سایر اجزاء سیستم سرمایش و گرمایش را حتی‎الامکان از معرض تابش مستقیم نور خورشید دور نگهدارید. این کار را می‎توان با اختصاص مکانی مناسب برای نصب این تجهیزات یا استفاده از سایه‌بان انجام داد.
ـ مسیرهای عبور هوای سیستم گرمایش سرمایش را در کانال‎ها و دریچه‎های ورودی و خروجی به طور مرتب تمیز کرده و از نبود موانع در این مسیرها اطمینان حاصل کنید.
ـ با عایق‎کاری مناسب دیوارها و سقف، از اتلاف انرژی ساختمان جلوگیری کنید.
ـ کانال‎های سیستم تهویه مطبوع را نشتی‎گیری کرده و آنها را در مسیرهای تهویه نشده عایق‎کاری کنید.
ـ از فن (پنکه)‌های سقفی برای گردش آرام هوا (تولید نسیم مصنوعی) استفاده کنید. این کار باعث می‎شود تا احساس خنکی‎ای که در هوای راکد در ۲۵ درجه سانتیگراد به شما دست می‎دهد، در این حالت در ۲۸ درجة سانتیگراد اتفاق بیفتد. به این ترتیب مصرف انرژی برای سرمایش ساختمان کمتر می‎شود.
ـ در آشپزخانه و حمام از فن‎های تهویه برای تخلیة هوای گرم و دم کرده به بیرون ساختمان استفاده کنید.
ـ اگر فقط به گرمایش یک اتاق احتیاج دارید، به جای استفاده از سیستم گرمایش مرکزی از سیستم‏‎های گرمایش محلی و کوچک (قابل حمل و نقل) استفاده کنید.
ـ از بسته بودن در و پنجره‎ها در هنگام استفاده از وسایل گرمایش مطمئن شوید.
ـ در روزهای ابری، با کشیدن پرده‎ها ( که در واقع یک لایة عایق در مقابل پنجره محسوب می‎شود) از هدر رفتن انرژی گرمایی جلوگیری کنید.
ـ در روزهای آفتابی، برای استفاده از انرژی گرمایی و نور خورشید، پردة پنجره‎ها را کنار بزنید.
ـ تنظیم ترموستات روی درجات بالاتر باعث سریع‎تر گرم شدن اتاق‎ها نمی‎شود و چنانچه ترموستات روی همین درجة بالا تنظیم باقی بماند، سبب اتلاف انرژی خواهد شد.
ـ مقدار مصرف انرژی یک ساختمان مسکونی متوسط در طول سال به اندازه‎ای است که حدود دو برابر یک خودروی معمولی گازهای گلخانه‎ای تولید می‎کند. توجه به این امر در مورد ساختمان‎های اداری / تجاری که به لحاظ عمومی بودن مالکیت آنها معمولاً تحت کنترل و نظارت دقیقی قرار نمی‎گیرند، حائز اهمیت بسیاری است.
ـ برای آنکه قادر باشید کارایی انرژی مصرفی سازمان اداری/ تجاری خود را بهبود بخشید، ابتدا باید بدانید که در چه وضعیتی از نظر مصرف انرژی قرار دارید. به این منظور ساده‏‎ترین راه آن است که صورت حساب انواع انرژی‎های مصرفی شامل آب، گاز، سوخت و برق را در طول یک سال جمع‎آوری کنید. واحد تمام حامل‎های انرژی را به کیلووات ساعت «‏Kwh‏» تبدیل کرده و با هم جمع کنید. مقدار به دست آمده (مصرف سالانة انرژی) را بر مقدار زیربنای ساختمان تحت اختیار خود تقسیم کنید تا مقدار انرژی مصرفی بر هر متر مربع از ساختمان به دست‌ آید (‏Kwh/m۲‎‏).
ـ در صورتی که انرژی مصرفی ساختمان اداری / تجاری شما کمتر از ‏۱۰۰ کیو وات ساعت بر مترمربع ‏‎باشد، در وضعیت بسیار خوبی از لحاظ کارایی انرژی قرار دارید. تلاش کنید که این وضعیت را حفظ کنید.
ـ اگر مصرف انـــــرژی بین ۲۰۰ ـ ۳۰۰ کیلو وات ساعت بر مترمربع‎‏ است، ساختمان شما از نظر کارایی انرژی با مشکلاتی روبروست و اتلاف انرژی در آن وجود دارد. مصارف انرژی ساختمان را مورد بازنگری قرار داده و راهکارهای جلوگیری از تلفات انرژی را در آن بیابید.
ـ امکان کاشت درختان همیشه سبز (مانند کاج و سرو) را در ضلع شمالی ساختمان اداری / تجاری خود بررسی کنید. درختان کاشته شده در ضلع شمالی جلوی بادهای زمستانی را می‎گیرند و از این طریق ضمن کمک به کاهش تلفات حرارتی ساختمان، از نفوذ هوای سرد به داخل ساختمان نیز تا حدودی جلوگیری می‎کنند. این موضوع در مورد مناطق نیمکرة شمالی زمین (مانند ایران) صادق است.
ـ چنانچه محدود به استفاده از لامپ‎های رشته‎ای هستید، سعی کنید روشنایی مورد نیاز خود را به جای استفاده از چند لامپ رشته‎ای کوچک، با یک لامپ رشته‎ای بزرگتر تأمین کنید. به طور کلی بازدة لامپ‎ها و از جمله لامپ‌های رشته‎ای با افزایش توان (وات) آنها افزایش می‎یابد. به عنوان مثال روشنایی ایجاد شده توسط یک لامپ ۱۰۰ وات رشته‎ای معادل روشنایی ۲ لامپ ۶۰ وات یا ۴ لامپ ۴۰ وات است، اما مقدار مصرف برق آن کمتر است.
ـ به جای استفاده از لامپ‌های رشته‎ای معمولی، حتی‎الامکان از لامپ‎های فلورسنت و لامپ‎های کم‎مصرف (فلورسنت فشرده) استفاده کنید. بهرة روشنایی(مقدار روشنایی به ازای انرژی مصرفی یا به عبارتی لومن بروات) لامپ‎های فلورسنت و کم‎مصرف، تا ۵ برابر لامپهای رشته‎ای معمولی بوده و طول عمر این لامپ‎ها نیز به ترتیب حدود ۴ تا ۸ برابر بیشتر از لامپ‎های رشته‎ای است.
ـ برای تأمین روشنایی در طول روز حتی‎الامکان از نور طبیعی استفاده کنید.
ـ مقدار روشنایی محیط را متناسب با دقت مورد نیاز کارهایتان انتخاب کنید.
ـ برای انجام کارهایی مانند مطالعه، به جای روشن کردن کل محیط، از روشنایی موضعی چراغ مطالعه، آباژور و... استفاده کنید.
ـ کامپیوتر، پرینتر، اسکنر، دستگاه کپی و سایر وسایل اداری خود را تنها هنگامی روشن کنید که به آن نیاز دارید. کارکنان معمولاً بر حسب عادت، این وسایل را بدون آنکه ضرورتی داشته باشد، در شروع روز کاری خود روشن می‎کنند.
ـ از خاموش بودن وسایل کاری خود به خصوص دستگاه کپی، کامپیوتر و پرینتر پیش از ترک محل کار اطمینان یابید.
ـ چنانچه به مدت طولانی از وسایل اداری، مانند: دستگاه کپی، کامپیوتر و... استفاده نمی‏‎کنید، آنها را خاموش کنید و درصورتی که در فواصل زمانی کوتاه‎تری استفادة متناوب از وسایل اداری اجتناب‎ناپذیر است، حالت « خواب» این وسایل را فعال کنید. این کار باعث می‏‎شود تا وسایلی مانند دستگاه کپی، کامپیوتر و... پس از یک مدت کوتاه بی‏‎کاری در حالت خاموشی موقت قرار گیرند. در این حالت، مصرف انرژی الکتریکی بسیار کمتر می‎شود، ضمن آنکه دستگاه‎ها نیز به طور کامل خاموش نمی‎شوند. به عنوان مثال مصرف انرژی یک کامپیوتر در این حالت ۷۰ درصد کمتر از حالت فعال خواهد بود. به یاد داشته باشید که حالت «محافظ صفحه نمایش» (‏Screen Saver‏) نقشی در صرفه‏‎جویی مصرف انرژی کامپیوتر ندارد.
ـ در صورت امکان به جای استفاده از کامپیوترهای رومیزی (‏Desktop‏) از کامپیوترهای کیفی (‏Laptop‏) استفاده کنید. کامپیوترهای کیفی تنها در حدود ۱۰ درصد کامپیوترهای رومیزی انرژی مصرف می‎کنند. به علاوه به دلیل نداشتن فن منبع تغذیه، سرو صدای کمتری داشته و جای کمتری نیز اشغال می‎کنند.
ـ برای انجام بسیاری از کارهای اداری مانند تایپ یا نقشه‎کشی می‎توان به جای استفاده از مانیتورهای رنگی، از مانیتورهای تک رنگ سیاه و سفید استفاده کرد. مانیتورهای تک رنگ نسبت به مانیتورهای رنگی ۳۵ تا ۵۰ درصد کمتر انرژی مصرف می‏‎کنند.
ـ میزان وضوح و دقت صفحة مانیتور کامپیوتر (‏Resolution‏) را متناسب با نیاز کاری خود انتخاب کنید. افزایش میزان وضوح نمایش یک کامپیوتر رنگی باعث افزایش توان مصرفی به میزان ۲۲ درصد در هر اینچ مربع از صفحة نمایش می‎شود.
ـ مصرف ویژة انرژی دستگاه‎های کپی (مصرف انرژی به ازای واحد کاری) از هر وسیلة اداری دیگر بیشتر است. هنگام کپی گرفتن حتی‎الامکان از هر دوروی کاغذ استفاده کنید. این کار هزینة انرژی، هزینة کاغذ و ضایعات کاغذی را کاهش می‎دهد. توجه داشته باشید که انرژی مصرفی برای تولید یک برگ کاغذ به مراتب بیشتر از انرژی مصرفی برای کپی گرفتن از یک برگ کاغذ است.
ـ دستگاه فکس خود را از نوع جوهرافشان انتخاب کنید. مصرف انرژی دستگاه‎های فکس جوهرافشان در حالت آماده باش (‏Standby‏) خیلی کم است و به علاوه نسبت به دستگاه‌های فکس لیزری ۹۰ درصد کمتر انرژی مصرف می‎کنند.

‏سازمان بهره‌وری انرژی ایران

منبع : روزنامه اطلاعات