از شرق تا غرب اروپا وحشت از بمب گذاری

داخل یك مركز بزرگ خرید و فروش كالا در بوداپست پایتخت مجارستان بودم؛ فروشگاهی كه دورتادور آن را دیوارهای شیشه ای احاطه كرده بود. افراد داشتند جنس مورد نظر خود را از میان هزاران كالای موجود انتخاب می كردند. موسیقی ای هم كه هیچ كس به آن گوش نمی داد فضای فروشگاه را پر كرده بود. ناگهان موزیك قطع شد و صدای شخصی هیجان زده از بلندگوها به گوش رسید: «مراجعه كنندگان محترم! فروشگاه باید تخلیه شود. لطفاً از نزدیك ترین خروجی فروشگاه را ترك كنید. همكاران ما در این كار به شما كمك خواهند كرد. متشكرم». افراد نیز سبد خریدشان را همان جا ول كرده و به طرف خروجی ها حركت كردند. هیچ كس وحشت زده نمی دوید، اما از راه رفتن و حركت تند آنها می شد فهمید كه به جدی بودن مسئله پی برده اند. خروجی ها شلوغ بود، اما غوغا نبود. همه به صف ایستاده بودند و زن ها و بچه ها زودتر خارج می شدند. داخل صف گفت وگوها شكل گرفت. اگرچه هر كس می خواست در مورد جزئیات مسئله از دیگری اطلاعات بگیرد، اما همه آنها در مورد علت تخلیه فروشگاه حدس مشتركی داشتند: احتمال بمب گذاری توسط تروریست ها...تروریسمی كه چندی پیش اروپای غربی را نشانه رفته بود، اكنون به بزرگ ترین نگرانی ساكنان شرق اروپا بدل شده است. نظرسنجی انجام گرفته در لهستان نشان می دهد اهالی این كشور با قطعیت عقیده دارند كه القاعده نسبت به اجرای عملیات تروریستی در لهستان اقدام خواهد كرد. علت این مسئله هم روشن است: لهستان تنها كشور اروپای شرقی است كه فرماندهی نظامی یكی از مناطق عراق را بر عهده گرفته و مهم ترین هم پیمان ایالات متحده در شرق اروپا حساب می شود. ساكنان جمهوری چك نیز وضعیتی تقریباً مشابه لهستانی ها دارند. نظرسنجی صورت گرفته در چك نشان می دهد ۸۰ درصد اهالی این كشور در انتظار حمله تروریستی به یكی از شهرهای كشورشان به سر می برند؛ آنها معتقدند این حمله كه دیر یا زود روی خواهد داد، ساختمان های دولتی یا وسایل نقلیه عمومی مثل مترو را هدف خواهد گرفت. افكار عمومی مجارستان هم دغدغه ای مشابه دارد. انتشار خبرهای پی درپی در خصوص بمب گذاری، تعطیلی چندین باره مراكز تجاری با هدف پیدا كردن بمب یا انتشار اخبار مربوط به وجود بمب در ایستگاه های قطار، تروریسم را برای مجارها به مقوله ای قابل لمس تر تبدیل كرده است. اكنون ساكنان شرق و مركز اروپا نفس سرد تروریست های بی منطق را هرچه بیشتر در نزدیكی صورت خود احساس می كنند.مركز تجاری بوداپست در عرض چند دقیقه تخلیه شد. حین خروج افراد از فروشگاه خبر موثقی رسید. بله، مردم درست حدس زده بودند؛ خبردار شدن از وجود یك بمب علت تخلیه فروشگاه بوده. زنی پا به سن گذاشته با عصبانیت می گوید: «این كار نوجوان هایی است كه می خواهند پلیس را مسخره كنند. نیروهای امنیتی نباید هر خبری را جدی بگیرند». زن میانسالی نیز تروریست ها را لعن می كند: «زندگی مان را نابود می كنند. به چه حقی می خواهند ما در وحشت زندگی كنیم». تعدادی از مراجعه كنندگان بیرون فروشگاه منتظر می مانند تا عملیات جست وجوی بمب به پایان برسد. آنها خریدشان را نكرده اند و هنوز وقت دارند. گفت وگوها ادامه پیدا می كند. چیزی كه در همان حین توجه من را جلب كرد ناراحتی ای بود كه در چهره مردم كم كم جای خود را به خشم و عصبانیت داد و این دقیقاً همان نقطه ای است كه ناظران اجتماعی - سیاسی به آن انگشت می گذارند: «در جوامعی كه هدف عملیات های تروریستی قرار گرفته اند، انسان ها رفته رفته از نظر روانشناختی رادیكال شده و به وضعیتی می رسند كه راه حل های غیردموكراتیك را نیز به راحتی برمی گزینند.» نظرسنجی یك روزنامه نگار مجار روی شبكه اینترنت كه ۱۲ هزار شهروند مجارستانی در آن شركت كرده اند نیز نتیجه ای مشابه این دغدغه را نشان می دهد. ۲۷ درصد شركت كنندگان در نظرسنجی در برابر این پرسش كه «آیا برای مقابله با تروریسم پلیس می تواند بدون بررسی به طرف مظنونین شلیك كند؟» پاسخ مثبت داده اند. ۴۰ درصد پاسخ دهندگان نیز عقیده داشته اند اگر پلیس دلایل كافی مبنی بر تروریست بودن شخصی داشته باشد می تواند به سمت او تیراندازی كند. یعنی در واقع نزدیك به ۶۰ درصد افراد شركت كننده در نظرسنجی برای مقابله با تروریسم نیازی به تحقیق و حكم دادگاه نمی دیده اند. نتایج این نظرسنجی نگران كننده است، اما این وضعیت مختص مجارها نیست. تروریست های القاعده كه ماسك اسلامی بر چهره دارند، در اروپا نیروهای عمیقاً متضاد خود را نیز پدید آورده اند. ظاهراً بازی جهنم هنوز ادامه خواهد داشت...در یكی از محله های شمالی لندن نیز كه ساكنان آن متعلق به فرهنگ های مختلف هستند، تاثیر بمب گذاری های اخیر را به خوبی مشاهده كردم. من در این محله و در رستورانی كه توسط جوانان افغانستانی اداره می شد، متوجه شدم مسلمانانی كه سال هاست در این كشور زندگی می كنند، چطور بعد از این حوادث به چشم بیگانه نگریسته شده اند. موقع ورودم به رستوران ساكی بر دوش داشتم و خوب می دانستم یكی از جوانانی كه روز ۲۱ جولای دوباره در لندن قصد بمب گذاری داشت نیز چنین ساكی حمل می كرده است. بر اساس آنچه شبكه های تلویزیونی نشان داده اند این شخص از ساك موسسه Fitness First برای حمل بمب استفاده كرده. یكی از جوانان افغان به من گفت: «اینجا به اندازه یك موسسه هم برای ما ارزش قائل نیستند. آنها به Fitness First فرصت دادند به این دلیل كه ساك تبلیغاتی اش مورد استفاده بمب گذارها قرار گرفته به مردم توضیح بدهد. مسئولان Fitness First گفتند كه ساك مورد نظر را به عنوان تبلیغ به صدها هزار عضو فروشگاه های خود در سراسر انگلستان هدیه داده اند و این ساك هیچ ارتباطی با عملیات های تروریستی ندارد. باید چنین فرصتی به مسلمانان نیز داده می شد، چرا كه چهار نفر از بین مسلمانان اقدام به چنین كاری كرده اند. آنها چهار نفر بودند، اما در انگلستان دو میلیون مسلمان زندگی می كنند.»تاثیر حادثه ۲۱ جولای بر زندگی مسلمانان انگلستان بسیار بیشتر از بمب گذاری های هفتم جولای بوده. یكی از نویسندگان روزنامه ایندیپندنت می نویسد: «این روزها چیزهای عجیبی دلیل سوءظن پلیس نسبت به افراد به حساب می آید: آسیایی بودن، ریش پر داشتن، پوشیدن پیراهنNew York Sweet و دویدن...» این روزنامه نگار در ادامه ضمن پذیرش اینكه پلیس حق دارد افراد مشكوك را مورد بازجویی قرار دهد، نسبت به انتشار عكس های غیرواضح مظنونین این حادثه ابراز مخالفت می كند: «این عكس های غیرواضح می تواند به هر كس كه پوست تیره دارد شبیه باشد. من هر روز صبح به پسرم سفارش می كنم كه در راه ندود و اگر پلیس از او سئوالی كرد، به آن پاسخ درست بدهد.» اكنون بسیاری از پدر و مادرهای عرب یا پاكستانی ساكن لندن نیز دچار چنین دلهره ای هستند. جوانانی هم كه به صورت غیرقانونی و بدون گذرنامه در انگلستان اقامت می كنند، از ترس پلیس، نه ساكی با خود برمی دارند و نه لباس های گشاد می پوشند. یك دانش آموز عراقی الاصل به من گفت: «موقع رفتن به مدرسه با خودم كیف نمی برم. حمل كیف آدم را نگران می كند». زنان مسلمانی هم كه روسری بر سر می كنند، نه تنها از رفتار پلیس، بلكه از رفتار مردم در مترو و اتوبوس ها نیز ناراحت هستند. یك زن مسلمان كه متولد و بزرگ شده لندن است، گفت: «من همیشه روسری سیاه بر سر می كنم و هیچ وقت شاهد نگاه های مشكوك مردم نبودم، اما حالا وقتی سوار اتوبوس می شوم، صندلی كناری ام خالی می ماند...». این زن پاكستانی الاصل اگرچه از نتایج نظرسنجی هایی كه نشان می دهد بسیاری از پاكستانی ها قصد بازگشت به كشورشان را دارند مطلع است، اما تاكید می كند كه به هیچ وجه قصد ترك انگلستان را ندارد. او می گوید مطمئن نیست شرایط زندگی در پاكستان بهتر از انگلستان باشد...یكی دیگر از مسائلی كه سبب ناراحتی و نگرانی مسلمانان ساكن انگلستان می شود، محدود شدن آزادی بیان مسلمانان تحت فشار افكار عمومی است. دكتر عمران وحید كه جزء نزدیكان حزب الطاهر به حساب می آید و سال هاست به راحتی سیاست های حكومت انگلستان را مورد نقد قرار داده، می گوید: «حالا دیگر نقد سیاست های انگلستان به عنوان بهانه ای برای كارهای تروریستی محسوب می شود.» اما وحید و دوستانش قصد دارند این فكر را در جامعه رواج دهند كه «نقد سیاست های خارجی بوش و بلر تروریسم نیست». وحید در مورد ادامه زندگی در لندن می گوید: «من تصور نمی كنم انگلستان برای ما به كشوری غیرقابل سكونت تبدیل شود.»
منابع: بی بی سی، زمان

منبع : روزنامه شرق