چیدمانی برای عواطف کودکی

والدینی كه نگران چیدمان دنیای فیزیكی پیرامون فرزندشان هستند اما تقریباً هیچ توجهی به فضای عاطفی كه برای سالم ماندن او ضروری تر است ندارند همیشه اسباب تعجب هستند. گمان می رود همیشه آن قدر در تبلیغاتی غرق شده ایم كه می خواهند به ما وسایل درست خانه مان را بفروشند كه فراموش كرده ایم فراهم آوردن محیط عاطفی آسوده برای فرزندانمان مهمتر از پرداختن به محیط فیزیكی او است.
خوب است كه خانه تان راحت و زیبا باشد اما دنیایی از مبلمان رویایی، فرش های اعیانی با پیشرفته ترین وسایل صوتی و تصویری نمی تواند جایگزین فضای گرم و پرمحبتی بشود كه در آن افراد با محبت، مهربانی و احترام با هم رفتار می كنند. پس دفعه بعد كه داشتید برای انتخاب پارچه مناسب برای پرده اتاق فرزندتان یا رنگ دیوارهای اتاق خوابش حرص و جوش می خوردید این نكته را به خودتان یادآوری كنید. بچه ها باید احساس كنند خانه محلی است كه آن ها را از اضطراب و فشارهای زندگی روزمره رها می كند.
بله، حتی بچه هایی كه هنوز مدرسه نرفته اند هم از تقاضاهایی كه از آن ها می شود در فشارند. در خانه تان فضایی ایجاد كنید كه فرزندتان واقعاً در آن آرامش داشته باشد و مشكلاتش را فراموش كند. كودك باید احساس كند هر قدر همه چیز ناخوشایند باشد همیشه جای امن و مطمئنی در خانه دارد. كودكان و نوجوانان باید آسوده خاطر باشند حتی اگر در مدرسه روز سختی را گذرانده باشند، در بازی تجربه بدی داشتند، از دوستانشان نارو خوردند یا دعوای سختی با دوست صمیمی شان كرده باشند. نمی توانید كاری كنید كه این مشكلات رفع شوند اما پناهگاه امن در خانه استراحت و آرامشی برای او ایجاد می كند.
● آیا خانه شما برای فرزندتان امن است
اگرچه كودكان بیشترین تاثیر ایمنی و آسایش را از والدینشان دریافت می كنند، فراهم آوردن پناهگاه امن برای فرزند چیزی بیش از روابط مناسب پدر و مادر است. باید توجه خاصی هم به فضای عاطفی عمومی خانه داشته باشید كه به نحوه برخورد با همسر و خواهران و برادران هم برمی گردد. بچه های سعادتمند در خانواده مهربان و شاد رشد می كنند جایی كه همه با محبت هستند و ابراز عاطفی و آرامش دارند.
برعكس بچه هایی كه در خانه ای با فضای درگیری های متعدد و اضطراب بزرگ می شوند، فضایی كه پیش بینی پذیرنیست، ضربه می خورند. یكی از مهم ترین عوامل در فضای عاطفی خانه رابطه شما با همسرتان است. حتی اگر از هم جدا شده اید ولی او در زندگی فرزندتان حضور دایم دارد. گاهی اوقات پدر و مادرها فكر می كنند طرز برخورد آن ها با هم مهم نیست چون با بچه ها رفتار محبت آمیزی دارند.
اما حتی كودكانی كه با هر یك از والدینشان رابطه خوبی دارند از زندگی در خانه ای كه پدر و مادر مرتب بگو مگو دارند یا سر هم داد می كشند، متضرر می شوند. هنگامی كه فرزندان می بینند یا می شنوند كه پدر و مادر دعوا می كنند یا وقتی می بینند یكی از والدین مرتب بر دیگری سلطه دارد، مضطرب و عصبی می شوند.
دعواهای دایم و افسار گسیخته زن و شوهرها یا نارضایتی آن ها ممكن است منجر به هرگونه مشكل عاطفی یا رفتاری در كودكان شود. مثلاً بچه هایی كه پدر و مادرشان اغلب در حال دعوا هستند، نسبت به سایر كودكانی كه والدینشان یكی به دو را در حداقل نگه می دارند، بیشتر مستعد اضطراب، افسردگی و مشكلات اخلاقی و رفتاری می شوند. اگر احیاناً با همسرتان تفاهم ندارید بكوشید مشكلاتتان را با آرامش و در خلوت حل كنید و نگذارید هر تنشی كه بین شما دو نفر وجود دارد به زندگی روزمره خانواده كشیده شود. اگر فكر می كنید این كار امكان ندارد شاید لازم است از متخصص كمك حرفه ای بگیرید.
این امر زمانی صادق است كه یكی از خواهران و برادران منبع اصلی ناآرامی است. برای رفع این موضوع هم باید اقدام كنید نه تنها به خاطر خود آن كودك بلكه برای تمام افراد خانواده. پیش بینی پذیر بودن یكی دیگر از اجزای پناهگاه امن كودكان است، به خصوص وقتی بچه ها كوچكترند. زندگی خانوادگی كه ضرباهنگ پیش بینی شونده و عادی داشته باشد برای آن ها سودمند است.
درباره چیزهای كوچك هم باید همین طور باشد مثل معین كردن زمان غذاها، زمان خواب و درباره چیزهای بزرگ تر مانند مراسمی كه به اعیاد و روزهای عزا مربوطند. كارهای غیرمنتظره گاه به گاه اشكالی ندارد، مثل تصمیم به شام خوردن بیرون از خانه در آخرین لحظه یا گذراندن شبی خاص بدون مقررات ساعت خواب. اما به یاد داشته باشید بچه ها وقتی با شرایطی آشنا هستند نسبت به زمان خودجوشی راحت ترند. این شرایط به آن ها كمك می كند بیشتر كنترل زندگی را به دست بگیرند.
همچنین باید جداً بكوشید منابع اضطراب خارج از خانه مثلاً محیط كار را از محیط خانه دور كنید. اكنون این كار در سال های اخیر خیلی سخت تر شده چون مرزها بین خانه و محل كار با تلفن، فكس، پست های سفارشی و پست الكترونیكی در هم شكسته است اما انباشتن خانه از فشار محل كار بر سلامت ذهنی همه افراد خانواده و نه فقط خودتان، تاثیر منفی دارد. شاید بیرون از محل كارتان نیاز به پناهگاهی احساس نكنید كه البته ساده اندیشی است كه چنین تفكری داشته باشید اما به این معنی نیست كه فرزندتان هم باید تحت فشار زندگی كند. فضای سالم خانوادگی جای آرام و لذت بخشی است كه افراد در آن اوقات خوشی دارند نه جایی پر از اضطراب و با فشار تحویل به موقع كار.
همین اصل درباره فعالیت های خارج از مدرسه بچه ها هم صدق می كند. خوب است برای فرزندتان فرصتی برای كسب یا بهبود مهارت هایی ورای آن چه در مدرسه می آموزد فراهم كنید اما برنامه او را آنقدر فشرده نكنید كه اضطراب بی مورد ایجاد شود.
فعالیت های فوق برنامه برای بچه ها مفید است اما آن ها پس از ساعات مدرسه و روزهای تعطیل هم به زمانی نیاز دارند كه كمی آرام شوند و هیچ كار به خصوصی انجام ندهند، به خصوص نوجوانان كه باید تكالیف وقت گیر مدرسه را انجام دهند نیاز به زمانی برای كاستن از فشار روزهای غالباً پرمشغله دارند.
همچنین باید برای فرزندتان سرپناهی برای تراژدی های گاه ترسناك فراهم كنید كه به بخش معمول زندگی مدرن بدل شده اند.خانه باید پناهگاه امنی برای كودك باشد جایی كه احساس آرامش و امنیت كند و بداند دنیا از او حمایت می كند یعنی پدر و مادر از او حمایت می كنند.

فرشید بهارلو

منبع : روزنامه جوان