پورتال چیست؟

پبهبود و ایجاد اصلاحات در اداره حکومت ها و بخش دولتی موضوعی اساسی در دنیای تجارت امروزاست. لزوم پاسخ گویی به تغییرات ناشی از جهانی شدن، امور اقتصادی و تجارت جهانی، گسترش جوامع و انتظارات مشتریان به ویژهً با پیشرفت های دو دهة ی اخیر در زمینه فناوری اطلاعات، روندی تکاملی در کشورهای مختلف پاگرفته است. سرعت این تغییر و تکامل در کشورهای مختلف متفاوت است. این تکامل دربرگیرنده طیف وسیعی از اهداف و چشم اندازها جهت بهبود عملکرد دولت ها در زمینه های قوانین و مقررات، شفافیت در اداره حکومت ها، سازندگی و مشارکت عمومی است.
پیشرفتهای انجام گرفته در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)، در راستای جامعه اطلاعات تغییرات زیادی در انتظارات شهروندان، ساختار سازمان ها، فرهنگ، علوم و فرآیندهای کاری ایجاد نموده است. دولت ها به دنبال به کارگیری ابزارها و راهکارهای مبتنی بر (ICT) جهت پاسخگوئی به نیاز شهروندان هستند.
تاثیر دولت الکترونیکی به طور ساده اداره بهتر کشور با افزایش بازدهی سیاست های دولت، ارتقاء سرعت و کیفیت خدمات دولتی، تعاملات بیشتر با شهروندان و افزایش بهره وری کلیه فرآبندهای دولتی است.
حال دولت الکترونیکی یکی از مهم ترین محورهای کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در دنیا است. این اهمیت در کشور ما که دولت بزرگ ترین بنگاه اقتصادی و نهاد فرهنگی است، به مراتب بیشتر است. در تعریف دولت الکترونیکی می توان گفت که: دولت الکترونیکی به معنای به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در بخش های مختلف دولت، به منظور افزایش بهره وری و ارتقا سطح خدمات رسانی است.
● پورتال چیست؟
پورتال (Portal) عبارت از درگاهی است به دنیای اطلاعات و منابع اطلاعاتی، به صورت دسته بندی شده و به شکل مورد نیاز کاربر.
دکتر یونس شکرخواه استاد ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی، پورتال را به صورت زیر تعریف کرده است:
پورتال اساساً یک امکان برای کاربران اینترنت است و بنابراین در گام اول باید بگویم پورتال، ایران و غیر ایران نمی شناسد و برای همه جا مفید است. به لحاظ برنامه ریزی، طراحی و هزینه های آن یک سیستم استاندارد را داراست.
در هر حال پورتال وبگاهی است که می کوشد خود را به اولین ایستگاه کاربران برای حرکت در اینترنت تبدیل کند. پورتال ها غالباً دارای کاتالوگ یا فهرست از سایر وبگاه ها هستند، غالباً موتور جستجو دارند و بعضی از آنها هم امکان چت و پست الکترونیکی به کاربران خود می دهند.
به پورتال ها وبگاه لنگرگاه( (Anchor site و گذرگاه( Gateway ) هم می گویند.
در ساده ترین معنا، پورتال دروازه ای است به وب و سکوی پرتابی است که هر کاربر قبل از رفتن به سراغ مقصدهای دیگر باید به عنوان یک مبدا، از آن استفاده نماید.
● ویژگی های پورتال عبارتند از:
قابلیت دسته بندی و طبقه بندی مطالب و محتویات، مدیریت و تجمیع مطالب و محتویات ، ارائه ابزارهایی جهت تولید و توسعه مطالب و محتویات ، قابلیت ارائه محتویات و مطالب روی هر نوع سامانه و بستری ، قابلیت امنیت مناسب ، پشتیبانی از زبان های مختلف ، سهولت دسترسی به اطلاعات ، قابلیت سفارشی سازی و شخصی سازی ، قابلیت جستجو و نمایه بندی مطالب و محتویات قابلیت مرور مطالب و محتویات دسته بندی شده ، قابلیت ارائه یک رشته خدمات از طریق مؤلفه های قابل جایگزینی و سفارشی سازی (Portlet).
هدف از طراحی و پیاده سازی پورتال، ایجاد وبگاهی واحد، جهت دستیابی به اطلاعات و خدمات تمامی وبگاه های دولتی و بخشی از سازمان های غیردولتی، بدون نیاز به مراجعه مستقیم به تک تک آنها است. این درگاه به عنوان نقطه واحد و اصلی، به معرفی امکانات و توان مندی ها می پردازد. هدف اصلی طراحی یک درگاه جامعه، تعاملی و پویا است تا به سهولت جهت اطلاع رسانی و خدمات رسانی مورد استفاده قرارگیرد.
پورتال فقط وبگاه نیست ولی یکی از بخش های اصلی آن به شمار می رود. پورتال به وبگاه مرجعی گفته می شود که کاربران اینترنتی و کسانی که با وب سروکار دارند از آن به عنوان مدخل و منبعی برای پیداکردن وبگاه های مورد علاقه شان استفاده می کنند. هرچند، پورتال ها خدمات رایگان مانند اتاق های گفتگو و پست الکترونیکی رایگان و خدمات دیگری به کاربران شان اهدا می کنند اما هدف اولیه پیدایش پورتال، ایجاد دروازه ای است تا کاربران بر اساس نیازهای شان وبگاه مورد نظر خود را انتخاب نمایند. اولین پورتال هایی که در اینترنت به وجود آمدند در واقع وبگاه های اختصاصی خدمات دهندگان اینترنتی در ایالات متحده آمریکا بودند. مثلاً وبگاهAOL.com که مشترکین آن، از وبگاه شرکت مزبور به سایر وبگاه ها ربط داده می شوند. اگر بخواهیم مثالی آشنا برای استفاده کنندگان امروز اینترنتی بزنیم می توانیم وبگاهYahoo را نام ببریم. وب سایت مذکور خدمات گوناگونی را علاوه بر جستجو در سایر وبگاه ها، به کاربران خود ارائه می کنند، اطلاعات تجاری، پیش بینی وضعیت آب و هوا و غیره خدماتی از این قبیل است.
موتورهای جستجو بخش اعظمی از پورتال ها را در برمی گیرند، اما همه آن نیستند و علاوه بر موتورهای جستجو و یا وبگاه های دایرکتوری، که حاوی اطلاعات طبقه بندی وبگاه های دیگر هستند، پورتال هایی بر روی اینترنت وجود دارند که برای موضوعات بسیار محدودی طراحی و اختصاص داده شده اند.
پورتال های دولتی پورتال هائی هستند که به معرفی و ارایه خدمات دولتی در زمینه های مختلف می پردازند. این پورتال ها به صورتی طراحی می شوند که مراجعه کنندگان، به راحتی به تمام خدمات دولتی مورد نیاز دسترسی داشته باشند.
پورتال ها را می توان از منظرهای مختلف تقسیم بندی نمود. از لحاظ دامنه تحت پوشش به دو دسته پورتال های افقی و پورتال های عمودی تقسیم می شوند. پورتال های افقی پورتال هایی هستند که محدودة تحت پوشش آنها بسیار زیاد است. به عنوان مثال وبگاه یاهو یک پورتال افقی است که تقریباً اکثر موضوعات مورد علاقه مردم را پوشش می دهد. پورتال های عمودی پورتال هائی هستند که دامنه شمول آنها یک موضوع یا یک صنعت خاص است. این پورتال ها دارای محدوده تحت پوشش کم ولی دارای عمق زیادی هستند. بدین معنی که روی یک موضوع خاص تعمق دارند و به صورت تخصصی بدان پرداخته اند.

مهندس امیرحسین شکوهی زنجانی

منبع : آژانس خبری فناوری اطلاعات و ارتباطات ایستنا